بررسی رابطه بهره¬وری و آلاینده¬ زیست محیطی پرواربندی¬های صنعتی گوساله ¬در شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شیراز

چکیده

 
چکیده
مسأله آلودگی­های ایجاد شده توسط فعالیت­های اقتصادی روز به روز بیشتر مورد توجه محققان قرار می­گیرد. از این رو در مطالعه حاضر به بررسی وضعیت بهره­وری و آلاینده­های زیست­محیطی در پرواربندی­های گوساله شهرستان شیراز پرداخته شد. نیتروژن دفعی به ازای هر تن گوشت تولیدی به عنوان شاخص زیست محیطی در نظر گرفته شده است. نتایج نشان داد، واحدهایی که به ازای هر رأس گاو پرواری تولید بیشتری داشتند، آلودگی محیط زیستی کمتری را ایجاد می­کنند. تأثیر مثبت مصرف کنسانتره بر بهره­وری گاوها بیانگر لزوم استفاده از جیره­ای مناسب در گاوداری­ها بود. بررسی میزان تولید و جیره گاوداری­های پاک و آلاینده نشان داد که با جیره­ای مناسب و مدیریت صحیح  می­توان تولید کود را به ازای هر تن تولید کاهش داد.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating Linkage Between Productivity and Environmental Pollution for Beef Cattle Farms in Shiraz

نویسندگان [English]

  • M Jafarnia
  • A Esmaeili
چکیده [English]

Abstract
Pollutions emotion by economic activities is considered greatly byresearchers. In this context, the productivity and environmental pollution of beef cattle farms in Shiraz were investigated in this study. Nitrogen excretion per ton of meat production waschosen as the pollution index. The results indicated that firms with high production per her cattle create low environmental pollution. Quality of production and feed in clean and pollutant farms shows that good feeding and management practices can reduce manure production per unit of meat produced.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Beef cattle farm
  • Environmental indices
  • production
  • Shiraz

مقدمه

           مهم ترین عامل کاهش کارایی و بهره وری بیشتر واحدهای گاوداری، نا آشنایی و نیز نبود منابع اطلاعاتی در زمینه­ی شیوه­ی صحیح تغذیه گاو است (مکدونالد 1379 و بانرجی 1988).اگر برنامه تغذیه، خوراک دادن و مدیریت عمومی در گاوداری­ها مناسب نباشند، امکان آلوده کردن محیط را دارند. در بسیاری از نقاط جهان، بویژه نواحی پست اروپا، آلودگی فسفر و نیتروژن ناشی از پسماندهای پرورش دام و پرندگان مشکلات شدید زیست محیطی را ایجاد کرده است. انتشار آمونیاک در هوا و همچنین آلودگی نیتراتی آب­های سطحی و زیر زمینی، نیتروژن را به یکی از مسائل اصلی محیط­زیستی تبدیل کرده است (تامینگا 1992 و وان هورن و همکاران 1994). چنانچه گاو­ها با مقادیر اضافی از مواد غذایی تغذیه شوند، در این صورت مقادیر زیادی از آن مواد غذایی از راه مدفوع و ادرار دفع خواهد شد که منجر به آلودگی محیط و افزایش هزینه تولید می­شود. برخی یافته ها حاکی از مصرف بیش از نیاز مواد غذایی نسبت به نیازهای گاوها در گاوداری­های صنعتی ایران هستند (مشرف 1382 و نفیسی 1383).

            اگر تغذیه گاو­ها به گونه­ای باشد که مواد غذایی به شیوه­ی مؤثری برای تولید به کار برده نشوند، بخش زیادی از مواد غذایی در مدفوع و ادرار دفع می­شود که آلودگی محیط و افزایش هزینه­های تولید را در­پی خواهد داشت (چندلر 1996)، از جنبه­ی زیست محیطی، نیتروژن و فسفر، مواد مغذی اصلی و آمونیاک، دی چاس 1994، چندلر 1996، جانسون و همکاران 1996، کوولسچ و لسوینج 1999، نلسون 1999، کبریب و همکاران 2004).

با پخش شدن کود و ادرار دام­ها روی زمین، مقداری از آن به درون آبهای سطحی وارد می­شود، بخشی به درون خاک نفوذ می­کند و بخشی از مواد معدنی آن به وسیله گیاهان جذب می­شود. نیتراتها به سرعت به آب­های زیر زمینی راه می­یابند. در خاکهای اشباع، مواد معدنی دیگر مانند فسفات و پتاسیم نیز به آب­های زیر­زمینیمی­رسند. افزایش مواد معدنی به ویژه نیترات و فسفات، باعث کاهش شمار گونه های گیاهی می­شود. فزون بر این، غلظت­های بالای این مواد در آب آشامیدنی آثار بدی بر سلامت انسان می­گذارند. دفع ترکیبات آمونیومی از دام­ها، همانند باران اسیدی عمل می­کند و دفع متان اثر گلخانه ای را تشدید می­کند (تامینگا و ویجناندز 1991).

         با بررسی مطالعات انجام شده در جهان می‌توان نتیجه گرفت که مسئله آلودگی های ایجاد شده توسط فعالیت های اقتصادی روز به روز بیشتر مورد توجه محققان قرار می‌گیرد. این موضوع در رابطه با گاوداری­ها نیز صادق است.

      بروچم و همکاران (1999)، میزان مصرف عناصر غذایی گاوداری­های هلند را با توجه به سطح تولید و اثرات زیست محیطی که ایجاد می­کنند بررسی کردند. نتایج نشان داد که بدونتکنولوژی­های هزینه بر و با تمرکز بر بهبود کارایی مصرف مواد غذایی، پایداری گاوداری­ها هم از نظر اقتصادی و هم زیست محیطی ممکن است.

برنتسن (2003) در مطالعه خود به بررسی تأثیر بهره­وری گاو ها بر هزینه­های زیست محیطی پرداخت و به این نتیجه رسید که مصرف کنسانتره بر بهره­وری گاوهای شیری تأثیر مثبت داشت که می­تواند موجب کاهش هزینه­های زیست محیطی شود.

بورستینگ و همکاران (2003)، عوامل مؤثر بر کاهش نیتروژن مازاد در گاوداری­های دانمارک را شناسایی کردند. یافته­ها نشان دادند که رهیافت­های تغذیه­ای، به­نژادی و بهره­وری شیر همراه با تبدیل انرژی و درصد پروتئین جیره از سازه­های مهم دفع نیتروژن بودند. با مدیریت و تغذیه بهتر، بدون کاهش کارایی تولید، می­توان ورود نیتروژن به سطح مزرعه را کاهش داد.

کبریب و همکاران (2004)، با استفاده از مدل­های مختلف به بررسی اثر آلاینده­های زیست محیطی ناشی از گاوهای شیری از جمله نیتروژن، فسفر و متان بر حیوان و محیط زیست پرداختند. یکی از روش­های مورد استفاده سیستم حمایت تصمیم بود که برای ارزیابی اثر جیره بر کارایی حیوان و میزان انتشار آلاینده­ها به محیط زیست به کار برده شد.

        ویس (2004)، به بررسی سازه­های تأثیر­گذار بر دفع مواد به وسیله گاوهای شیری پرداخت. به اعتقاد ویس، با جیره­ای مناسب و مدیریت صحیح می­توان تولید کود را به ازای تولید هر واحد شیر کاهش داد. میانگین تولید کود گاوهای شیری 64 کیلوگرم به ازای هر رأس گاو به دست آمد. یافته­ها نشان دادند که جایگزین کردن علوفه خشک با سیلاژ ذرت به صورت معنی­داری دفع را کاهشمی­دهد. میزان دفع فسفر و نیتروژن به مقدار آنها در جیره بستگی زیادی دارد. گاوهایی که باجیره­های دارای سیلاژ ذرت بالا تغذیه شوند نسبت به علوفه خشک، نیتروژن کمتری دفعمی­کنند.

       یکی از زیر بخش­های مهم کشاورزی، زیر بخش دامپروری است . گاوداری­ها یکی از بزرگترین منابع انتشار گازهای گلخانه ای در بخش کشاورزی به شمار می­روند ([1]IPCC، 1996). فزون بر این دامپروری پسماندهای دیگری هم از آلودگی دارد که پیش از این، به آنها اشاره شد. با توجه به اهمیت این زیر بخش در مسائل زیست محیطی و نبود مطالعات جامع در بررسی این آلاینده­ها بر روند تولید در این مطالعه به بررسی رابطه بهره­وری و آلاینده­های زیست محیطی پرداخته شد.

 

 

مواد و روش ها

       تعداد گاوداری­های صنعتی دارای پروانه بهره­برداری شهرستان شیرازبراساسآمار سازمان جهاد کشاورزی استان فارس در سال1386، 109 واحد پرواربندی گوساله بود. در این پژوهش تعداد 60 پرواربندی گوساله در شهرستان شیراز با روش نمونه­گیری تصادفی انتخاب شدند. لازم به یادآوری است که براساس واریانس تولید، تعداد نمونه 48 واحد بدست آمد که برای اطمینان بیشتر 60 واحد مورد بررسی قرار گرفت. برای اهداف این مطالعه، گاوداری گوشتی صنعتی ، به شیوه ای از گاوداریگفته می­شودکهدرآن گوساله ویا گاوصرفاً به منظورتولیدگوشت پرورش داده می­شوند.

           برآورد دقیق مواد دفعی، برای مدیریت بهتر تغذیه و ایجاد تسهیلات برای ذخیره سازی کود و بررسی مشکلات زیست محیطی گاوداری ها ضروری است. از این رو معادلات گوناگونی برای برآورد مواد دفعی گاوهای شیری و گوشتی ایجاد شده است (ویلکرسون و همکاران 1997،اریکسون و همکاران 2003،ننیچ و همکاران 2005 ، هلمن و همکاران 2008).

برای محاسبه نیتروژن دفعی در پرواربندی های مورد مطالعه از معادله زیر استفاده شد (اریکسون و همکاران 2003).

 

در این رابطه،DMIx: ماده خشک مصرفی کل گله (کیلو گرم)، DOF: تعداد روزهای پرواربندی، LWf: وزن گاو در پایان دوره پرواربندی (کیلوگرم)، LWs: وزن گاو در آغاز دوره پرواربندی (کیلوگرم)، dietaryCP: درصد پروتئین خام جیره، x تعداد گاوهای موجود در گله و NE: نیتروژن دفعی (کیلوگرم در روز) است.

            اطلاعات مورد‌نیاز از طریق پرسشنامه در تابستان 1388 گردآوری شد. برای درک این­که گاودارها از چه جیره غذایی استفاده می­کنند از آن­ها خواسته شد که نوع و میزان مواد غذایی را به صورت روزانه بیان کنند. در واحدهای مورد مطالعه، از سبوس برنج، کاه گندم، سبوس گندم، نان خشک، یونجه، ذرت علوفه­ای و دانه­ای برای خوراک دادن به گاوها استفاده می­شد. تعداد معدودی از پرواربندی­های موردنظر خوراک آماده (کنسانتره) مصرف می­کردند.

        برای محاسبه نیتروژن دفعی به عنوان شاخص زیست­محیطی نیاز به ترکیبات مواد خوراکی (DMI و CP) است. برای این منظور از مقادیر [2]NRC (2001) استفاده شد.

              از گاودارهایی که کنسانتره مصرفی را خودشان تولید کرده­اند، درصد مواد غذایی موجود در کنسانتره به طور کامل پرسیده شد. در گاوداری­های مورد مطالعه خوراک دام آماده (کنسانتره) مربوط به سه شرکت شیرین دانه، مجتمع طیور مرودشت و بهشیر زرقان بود. اطلاعات مربوط به خوراک دام تولیدی بر اساس اطلاعاتی که ازاین شرکت ها گرفته شده است در جدول 1 آمده است:

 

جدول 1- میانگین ترکیبات کنسانتره مورد استفاده در گاودارهای مورد مطالعه.

پروتئین خام(درصد در ماده خشک)

ماده خشک

نوع محصول

نام شرکت

4/16

0/92

پرواری

بهشیر

0/16

5/89

پرواری

مجتمع طیور مرودشت

5/24

0/91

استارتر گوساله

0/14

0/88

پرواری

شیرین دانه

0/19

0/88

استارتر گوساله

 

 

نتایج و بحث

در جدول 2 اطلاعات مربوط به گاوهای موجود در پرواربندی­های گوساله آمده است. این واحدها به صورت میانگین 108 گاو با دوره پرواربندی 321 روز نگهداری می­کردند. وزن شروع پروار این گاوها حدود 173 کیلوگرم و وزن کشتار آنها حدود 500 کیلوگرم بود.

 

 

جدول 2- اطلاعات روزانه مربوط به گاوهای موجود در پرواربندی­های گوساله.

 

میانگین

انحراف معیار

حداقل

حداکثر

تعداد

9/107

0/9

0/600

3/106

دوره پرواربندی (روز)

12/321

28/77

210

547

وزن شروع پروار

57/173

18/63

75

300

وزن کشتار

62/497

11/177

250

950

 

 

 

در پرسش نامه، جیره روزانه گوساله­های پرواری پرسیده شد. سپس مقادیر ماده خشک و پروتئین خام آن محاسبه گردید که نتایج آن در جدول 3آورده شده است. این مقادیر برای محاسبه نیتروژن دفعی به کار رفت. در واحدهای پرواربندی­های گوساله روزانه 25/9 کیلوگرم ماده خشک با 23/1074 گرم پروتئین خام مصرف می­شد.

 

 

جدول 3- ترکیبات مواد خوراکی به کار رفته برای تغذیه گاوهای گوشتی به صورت روزانه

 

میانگین

انحراف معیار

حداقل

حداکثر

ماده خشک مصرفی (کیلوگرم)

25/9

98/4

71/2

38/16

پروتئین خام جیره (گرم)

23/1074

02/323

05/613

91/2079

 

 

 

در گاوهای گوشتی با توجه به روابط موجود، دفع این مواد بستگی به مقدار ماده خشک مصرفی، پروتئین خام جیره، طول دوره پرواربندی، وزن گوساله خریداری شده و وزن کشتار دارد. پس از مشخص شدن دوره پرواربندی و وزن گوساله ها و ترکیبات مواد غذایی به کاررفته برای آن­ها می توان مقادیر نیتروژن دفعی را به صورت روزانه برای هر رأس گاو با استفاده از معادله مطرح شده در روش تحقیق محاسبه کرد. نتایج این محاسبات در جدول 4آورده شده است. هر رأس گاو به صورت میانگین روزانه 120 گرم نیتروژن را روانه محیط کرده است.

 

 

 

جدول4- مقادیر نیتروژن دفعی روزانه برای هر رأس گاو

 

میانگین

انحراف معیار

حداقل

حداکثر

 

 

 

 

 

نیتروژن دفعی (گرم)

82/119

35/11

56/321

68/52

 

 

             در جدول 5 متوسط تولید گوشت به ازای هر رأس گوساله پرواری و متوسط نهاده­های مصرفی به ازای هر تن گوشت تولیدی آمده است. برای تولید هر تن گوشت، سالانه76/25 تن علوفه، 86/2 تن کنسانتره و چهل و دو هزار تومان انرژی مصرف شده است. ضمن اینکه 266 کیلوگرم نیتروژن به ازای هر تن گوشت، سالانه وارد محیط می­شود. نیتروژن دفعی به ازای تولید هر تن گوشت به عنوان شاخص زیست محیطی در نظر گرفته شد. 


جدول 5- متوسط تولید گوشت به ازای هر رأس گاو پرواری و متوسط نهاده های مصرفی به ازای هر تن گوشت تولیدی.

متوسط تولید گوشت به ازای هر رأس گاو گوشتی(تن)

تعداد نیروی کار به ازای هر تن گوشت(نفر)

متوسط علوفه به ازای هر تن گوشت(تن)

متوسط کنسانتره مصرفی به ازای هر تن گوشت(تن)

هزینه انرژی مصرفی (هزار تومان)

میزان نیتروژن دفعی به ازای هر تن گوشت تولیدی(کیلوگرم)

19/0

22/0

76/25

86/2

63/41

06/266

14/0

21/0

34/13

84/2

07/48

98/182

 

 

 

        اثر مصرف کنسانتره بر میزان تولید در جدول 6 آمده است. آزمون مقایسه میانگین نشان داد که مصرف کنسانتره اثر مثبت ولی غیر معنی­دار بر بهره­وری گاوها داشته است. این امر می­تواند به دلیل مصرف کم کنسانتره به خاطر گرانقیمت بودن  و یا عدم تفاوت قابل ملاحظه در مصرف کنسانتره بین واحدهای مختلف باشد. واحدهای پرواری به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول پرواربندی­های پاک به دلیل حجم کم نیتروژنی که تولید می­کردند و دسته دوم گاوداری­هایی که با مقادیر زیاد نیتروژن دفعی به عنوان واحدهای آلاینده در نظر گرفته شدند. این واحدها از نظر میزان تولید و مصرف علوفه مورد مقایسه قرار گرفتند که نتایج آن در جداول 7 و 8 آورده شد. واحدهایی که تولید بیشتر دارند لزوماً آلاینده بیشتری تولید نمی­کنند. همان­گونه که در جدول 7 مشاهده می­شود واحدهای پاک به صورت معنی­داری تولید بیشتری داشتند.

 

جدول 6- آزمون مقایسه میانگین اثرات مصرف کنسانتره بر تولید

واحد پرواربندی

تعداد

میانگین تولید گوشت

میانگین رتبه بندی1

آماره مان-ویتنی2

Z

کنسانتره کم

30

16/0

27/33

367

23/1-

کنسانتره بالا

30

22/0

27/33

1 Mean Rank

2 Mann-Whitney

 

 

 

 

 

 

 

 جدول 7- آزمون مقایسه میانگین بر اساس گوشت تولیدی

واحد پرواربندی

تعداد

میانگین تولید گوشت

میانگین رتبه بندی1

آماره مان-ویتنی2

Z

پاک (نیتروژن دفعی کم)

30

21/0

53/38

209

٭٭٭57/3-

آلاینده

30

17/0

47/22

 

جدول 8- آزمون مقایسه میانگین بر اساس علوفه مصرفی

واحد پرواربندی

تعداد

میانگین علوفه مصرفی

میانگین رتبه­بندی

آماره مان-ویتنی

z

پاک (نیتروژن دفعی کم)

30

89/20

23

225

٭٭٭33/3-

آلاینده

30

63/30

38

 

        می­توان این­گونه استنباط کرد که واحدهایی که نیتروژن بیشتری را روانه محیط زیست می­کنند علوفه بیشتر و کنسانتره کمتری مصرف می­کنند. در مطالعه ویس (2007) گاوهایی که با علوفه بیشتر تغذیه می­شدند، اوره بیشتری تولید می کردند. بر این اساس می­توان نتیجه گرفت که با جایگزینی سهمی از علوفه با کنسانتره، میزان دفع نیتروژن کاهش خواهد یافت.همانگونه که مشاهده شد دفع مواد مغذی مازاد (نیتروژن)، باعث افزایش هزینه خوراک و افزایش آثار زیست محیطی می­شود و در نتیجه ناکارایی تولید را در پی خواهد داشت. نتایج تحقیق یان و همکاران (2007) حاکی از آن است که افزایش وزن دام که معادل با میزان تولید است با دفع نیتروژن رابطه معکوس دارد و تغذیه مناسب نیز افزایش بهره وری تولید را به دنبال خواهد داشت. از طرفی با توجه به اطلاعات جدول­های 7 و 8 می­توان این­گونه نتیجه گرفت که با جیره­ای مناسب و مدیریت صحیح می­توان تولید کود را به ازای هر تن تولید کاهش داد. بر این اساس، بهبود کیفیت جیره گاوها، یکی از عوامل مدیریتی مؤثر برای بالابردن کارایی تولید و کاهش دفع مواد غذایی آلوده کننده محیط زیست است. گاوداری­های پاک و آلاینده از نظر دوره پرواربندی نیز مورد مقایسه قرار گرفتند که نتایج آن در جدول شماره 9 آمد. واحدهایی که در دروه­ی پرواربندی کوتاهتر، به وزن ایده آل رسیده بودند، نیتروژن کمتری روانه محیط کرده بودند. ویس (2004) معتقد است به منظور کاهش دفع مواد مغذی باید دوره پروار  را تا رسیدن به وزن مناسب کم کرد. در این راستا توصیه می­شود که با کوتاهتر کردن دوره پرواربندی و رسیدن به وزن بهینه، گاودارها تولیدی با هزینه و آلودگی کمتر داشته باشند.

جدول 9- آزمون مقایسه میانگین بر اساس دوره پرواربندی.

واحد پرواربندی

تعداد

میانگین دوره پروار

میانگین رتبه­بندی

آماره مان-ویتنی

z

پاک (نیتروژن دفعی کم)

30

315

63/26

334

٭789/1-

آلاینده

30

335

37/34

در اکثر مطالعات صورت گرفته که در قسمت مقدمه اشاره شده، تغذیه مناسب یکی از مهمترین عوامل در کاهش دفع مواد مغذی گاوها بیان شده است (برنتسن 2003، بورستینگ و همکاران 2003، ویس 2004، کبریب و همکاران 2004). مطابق نتایج این تحقیقات افزایش تولید و مصرف بهینه علوفه میزان دفع نیتروژن را کاهش می­دهد که با نتایج این تحقیق مطابقت دارد. 

بر این اساس پیشنهاد می­گردد که نحوه مدیریت واحدها در انتخاب روش تغذیه­ای مناسب و مصرف نهاده­های تولیدی بهبود یابد. برای این منظور با ترویج روش های مناسب تغذیه دام ها و جیره نویسی می توان به یک برنامه مطلوب تغذیه ای دست یافت  و با یک برنامه مناسب و جیره متعادل به حداکثر تولید و بهره وری و حداقل مشکلات زیست محیطی رسید. از طرفی می­توان در انتخاب واحدهای تولیدی موفق و برنامه­های تشویقی گاوداران به مسائل زیست محیطی توجه بیشتری شود.



[1]. Intergovernmental Panel on Climate Change

[2]. National Research Council

منابع مورد استفاده
مشرف ش،1382. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی وضعیت مدیریت تغذیه در واحدهای صنعتی پرورش گاو شیری اصفهان. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان.
نوید شاد ب و جعفری صیادی ع، 1379. تغذیه دام.(مکدونالد پ، ادواردز آر و گرین هال ج(، انتشارات فرهنگ جامع.
نفیسی م،1383. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی وضعیت مدیریت تغذیه در واحدهای پرورش گاو شیری تحت پوشش رکوردگیری در استان تهران. مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور، کرج.
Banergee GC, 1988. Feeds and principles of animal nutrition Chaman. Offset. Printers, New Delhi.
Berentsen P, 2003. Effects of animal productivity on the costs of complying with environmental legislation in Dutch dairy farming. Livestock Production Science 84: 183-194.
Borsting CF, Kristensen T, Misciattelli L, HvelplundT andWeisbjergMR,2003. Reducing nitrogen surplus from dairy farms: Effects of feeding and management. Livestock Production Science 83: 165–178.
Bruchem J, SchierebHand KeulenH, 1999. Dairy farming in the Netherlands in transition towards more efficient nutrient use.Livestock Production Science 61: 145–153.
Chandler PT, 1996. Environmental challenges as related to animal agriculture – dairy, Nutrient Management of Food Animals to Enhance and protect the Environment, KornegayETed, CRC Press, Inc., Boca Raton, Fl: 7-19.
Chase LE, 1994. Environmental considerations in developing dairy rations, Cornell Nutrient Conference Feed Manufacture. Rochester. NY. Cornell University. Ithaca, 56-62.
Erickson GE, Auvermann B, Eigenber RA, Greene LW, Klopfenstein J and KoelschRK, 2003. Proposed beef cattle manure excretion and characteristics standard for ASAE. Conference Presentations and White Papers: Biological Systems Engineering, 1-10.
Hollmann M, Knowlton KF and HaniganMD, 2008. Evaluation of solids, nitrogen, and phosphorus excretion models for lactating dairy cows. Journal of Dairy Science 91:1245–1257.
Intergovermentalpanel on climate change (IPCC), 1996. Climate change 1995. The science of climate change. contribution of working group I to the second. Assessment report of the Intergovermenal Panel on Climate Change. Cambridge University Press, Great Britian.
Johnson DE, Ward GM and Ramsey JJ, 1996. Livestock methane: current emissions and mitigation potential, Nutrient Management of Food Animals to Enhance and protect the Environment.KornegayET ed, CRC Press. Inc, Boca Roton. FL: 219-233.
Kebreab E, Mills JAN, Crompton LA,BanninkA, Dijkstra J,Gerrits WJJand France J,2004. An integrated mathematical model to evaluate nutrient partition in dairy cattle between the animal and its environment. Animal Feed Science and Technology 112: 131–154.
Koelsch R, LesoingG, 1999. Nutrient balance on Nebraska livestock confinement systems. Journal of Dairy Science 82: 63-71.
Nelson CJ, 1999. Managing nutrients across regions of the United States. Journal of Dairy Science 82: 90-100.
Nennich TD, Harrison JH,VanWieringen LM, Meyer D,Heinrichs AJ, Weiss WP, St-Pierre NR, Kincaid RL, Davidson DL and Block E, 2005. Prediction of manure and nutrient excretion from dairy cattle. Journal of Dairy Science 88: 3721-3733.
NRC, 2001.Nutrient Requirements of Beef Cattle. Seventh Revised Edition: Natl Academic Science. Washington DC. USA.
Tamminga S, 1992. Nutrition management of dairy cows as a contribution to pollution control. Journal of Dairy Science 75: 345-357.
Tamminga G, WijnandsJ, 1991. Animal waste problems in the Netherlands. Farming and the Countryside. CAB International. Wallingford.
Van Horn HH, Wilkie AC, Powers WJ and NordstedtRA, 1994. Components of dairy manure management systems. Journal of Dairy Science 77: 2008-2030.
Weiss WP, 2004. Factors affecting manure excretion by dairy cows. Cornell Nutrition Conference, Oct. 19-20.
Weiss WP, Pierre NR, Willett LB, 2007.Factors affecting manure output on dairy farms. Tri-State Dairy Nutrition Conference, Apr. 24-25.
Wilkerson VA, Mertens DR and Casper DP, 1997. Prediction of excretion of manure and nitrogen by holstein dairy cattle. Journal of Dairy Science 80:3193–3204.
Yan T, Frost JP, Keady TWJ, Agnew RE and Mayne CS, 2007.Prediction of nitrogen excretion in feces and urine of beef cattleoffered diets containing grass silage. Journal of Animal Science 85: 1982-1989.