مقایسه پایداری عملیات کشاورزی در سبزیجات شهرستان جیرفت (مطالعه موردی پیاز، سیب زمینی و گوجه فرنگی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تبریز

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

چکیده

بر اساس گزارش سازمان­های جهانی حدود یک سوم جمعیت امروزی جهان با فقر غذایی مواجه هستند. آمار موجود این واقعیت را روشن می­سازد که سیستم­های مرسوم کشاورزی در دستیابی به تامین نیاز غذایی بشر ناکارآمد بوده­­اند. از این رو کشاورزی پایدار به عنوان کارآمدترین راه حل از سوی متخصصان مد نظر قرار گرفته است. به سبب نقش و اهمیت بخش کشاورزی در اقتصاد و اشتغال شهرستان جیرفت و جایگاه سبزیجات در سلامتی مصرف کنندگان، تحقیق حاضر با هدف مقایسه پایداری عملیات کشاورزی سه محصول پیاز، سیب زمینی و گوجه فرنگی در سال زراعی
 88-1387 در شهرستان جیرفت صورت پذیرفته است. به این منظور تعداد 197 کشاورز به روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای نسبتی متناسب از بین جامعه آماری انتخاب گردید. نتایج تحقیق نشان داد که 3/52 درصد بهره­ برداران در گروه با عملیات کشاورزی ناپایدار و نسبتاً ناپایدار قرار دارند و تنها 31 و 7/16 درصد آنها به ترتیب در طبقه نسبتاً پایدار و پایدار قرار می­گیرند. نتایج آزمون تجزیه واریانس چند متغیره نشان داد که به طور کلی مزارع سیب­زمینی نسبت به مزارع پیاز و گوجه­فرنگی در وضعیت نامناسب تری از نظر پایداری عملیات کشاورزی قرار دارند. نتایج همچنین نشان داد که علت پایداری عملیات کشاورزی در گوجه فرنگی کاران نسبت به پیاز و سیب زمینی کاران در مدیریت بهتر کنترل علف­های­هرز، کشت و مدیریت خاک می­باشد، و از سوی دیگر نیز برتری پایداری پیاز کاران نسبت به سیب زمینی کاران در مدیریت کنترل آفات و بیماری­ها می­باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of Sustainable Agriculture of Practices in Vegetables of Jiroft County (Case Study: Onions, Potatos and Tomatos)

نویسندگان [English]

  • M Adeli Sardoie 1
  • B Hayati 1
  • Sh Zarifian 1
  • SD Hosseini Nasab 2
  • R Mohammad Rezaie 1
چکیده [English]

According to FAO statistics of the one-third of the world population still are envisaging with food deficiency. Hence, it clearly shows this fact that the conventional agricultural systems in achieving the human needs of food is relatively unsuccessful, yet, with some furthers adverse environmental effects. Thus, sustainable agriculture has been considered as the most effective solution for this matter by experts. Because of the roles and importance of agriculture in the economy and in employment of Jiroft County and due to the vegetables' place in consumers' health, this study has been accomplish with the aim of comparing the sustainable agricultural practices in onions, potatoes and tomatoes produced in Jiroft in 2008-2009 production year. For this purpose 197 farmers were selected throught the appropriate stratified random sampling from their population. The results showed that 52/3 percent of producers perform unsustainable and relatively unsustainable agricultural practices and only 31 and 16/7 percent of them are within the relatively sustainable and sustainable classes respectively. The results of multivariate analysis of variance show that potatoes farms are located in some more unsuitable circumstances than the onions and tomatoes farms. The results also showed that the causes of sustainability in agricultural operations of tomatoes producers compared with onions and potatoes producers is in their better management of weed control, cultivation and soil fertility.  On the other hand superior sustainability of onions producers is in their pests and diseases control management as compared with that of potatoes producers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jiroft
  • Multivariate analysis of variance
  • Onions
  • Potatoes
  • Sustainable agriculture practices
  • Tomatoes
ایروانی ه و دربان آستانه ع، 1383. اندازه­گیری، تحلیل و تبیین پایداری واحدهای بهره­برداری (مطالعه موردی گندمکاران استان تهران). مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 35، صفحه­های 52-39.
بیگدلی ا و صدیقی ح، 1387. بررسی وضعیت پایداری مزارع گندم (مطالعه موردی مددکاران ترویجی استان قزوین). علوم کشاورزی ایران، جلد 39 2، صفحه­های 77-86.
بی نام، 1386. گزارش سطح زیر کشت و عملکرد محصولات زراعی، مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان جیرفت.
حیاتی د. 1374. سازه­های اجتماعی، اقتصادی و تولیدی زراعی موثر بر دانش فنی، دانش کشاورزی پایدار نظام زراعی در بین گندمکاران استان فارس. پایان­نامه کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز.
صدیقی ح و روستا ح، 1382. بررسی عوامل تأثیر گذار بر دانش کشاورزی پایدار ذرت­کاران نمونه استان فارس. مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 29، صفحه­های 924-913.
کرمی ع و حیاتی د، 1377. کشاورزی پایدار در مقایسه با کشاورزی متعارف: سنجش ایستارها. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد 2: صفحه­های 17-1.
کرمی ع، 1378. رابطه سازه­های اجتماعی­– اقتصادی با دانش فنی و کشاورزی پایدار در بین گندم کاران. مجموعه مقالات اقتصاد گندم از تولید تا مصرف. مؤسسه پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی، صفحه­های 157-121.
مهدوی دامغانی، ع. کوچکی، ع. رضوانی مقدم، پ. و نصیری محلاتی، م. 1384. تدوین یک شاخص پایداری برای ارزیابی کمی پایداری نظام گندم و پنبه در استان خراسان. مجله پژوهش های علوم زراعی ایران. شماره 5: صفحه­های 142-129.
مقدم، م. محمدی، س. ا. و آقایی سربرزه، م. 1388. آشنایی با روش­های آماری چند متغیره (تألیف بی. اف. جی. مانلی)، چاپ دوم، انتشارات پریور.
Chandre Gowda MJ and Jayaramaiah KM, 1998. Comparative evaluation of rice production system for their sustainability. Agriculture Ecosystem and Environment, 69: 1-9.
Koocheki A, 1998. A quantifying approach for evaluating sustainable agriculture in Iran. Ecological Agriculture and Sustainable Development, 451-457.
 
 Morse S, McNamara MA and Okwoli B, 2001. Sustainability indicators: the problem of integration. Sustainable Development, 9: 1-15.
 
Nambiar KKM, Gupta AP, Fu Q and Li S, 2001. Biophysical, chemical and socio-economic indicators for assessing agriculture sustainability in Chinese Coastal zone. Agriculture Ecosystems and Environment, 87: 209-214.
Qamar M, 2002. Global trends in agricultural Extension: challenges facing Asia and the pacific region. Keynote paper presented at FAO regional Expert consultation on agricultural extension, Bangkok, 16 -19 July.
Rigby D, Woodhouse P, Young T and Burton M, 2001. Analysis constructing a farm level indicator of sustainable agriculture practice. Ecological Economics, 39: 463-478.
Senanayake R, 1991. Sustainable agriculture: definition and parameters for measurement. Journal of Sustainable Agriculture, 1: 7-28
Taylor D, Mohammed Z, Shamsudin M, Mohayidin M and Cheiw E, 1993. Creating a farmer sustainability index: A Malaysian case study. American Journal of Alternative Agriculture, 8: 175-184
Van Passel S, Nevens, F., Mathijs, B and Van Huylenbroek, G. 2007. Measuring farm sustainability and explaining difference in sustainable efficiency. Ecological Economics, 62: 149-161.
YantiND, 2007. Sustainability analysis of farming system in tidal swamplands: a case study in south Kalimantan, Indonesia. Phd thesis, Faculty of natural and agricultural sciences, the University of Western Australia.