1دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاح‌نباتات، دانشگاه تبریز
2گروه زراعت و اصلاح‌نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
3مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور
چکیده
به منظور شناسائی لاین‌های برتر گاودانه از لحاظ مقاومت به خشکی در شرایط دیم و آبی، 15 لاین با منشاء خارجی و یک لاین بومی مراغه به عنوان شاهد، در مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد ارزیابی قرار گرفتند. این ارزیابی طی دو آزمایش دیم و آبی با طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اختلاف موجود بین لاین‌ها در همه صفات مورد بررسی در هر دو آزمایش معنی‌دار بودند. در تجزیه مرکب دو محیط، از نظر همه صفات بهجز ارتفاع بوته، تفاوت معنی‌داری وجود داشت. اثر متقابل محیط × ژنوتیپ برای همه صفات بهجز ارتفاع بوته، تعداد نیام در بوته و تعداد دانه در نیام معنی‌دار شدند. مقایسه میانگین لاین‌ها در آزمایش های دیم و آبی نشان داد که لاین Sel 2518 کم‌ترین تعداد روز تا گلدهی و لاین‌های Sel 2515 و Sel 2516 کوتاه‌ترین دوره پرشدن دانه را دارند. لاین بومی دارای بیشترین ارتفاع بوته، وزن خشک هوایی، تعداد نیام در بوته و عملکرد بود و سه صفت مذکور بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه در شرایط دیم و آبی داشتند. بر اساس شاخص‌های مقاومت به خشکی MP، GMP و STI، لاین بومی بهترین ژنوتیپ از لحاظ تحمل به خشکی با توانائی تولید عملکرد بالا در هردو محیط دیم و آبی شناخته‌شد و در تجزیه خوشه‌ای تحت شرایط دیم و آبی در بیشتر حالات از دیگر لاین‌ها تفکیک گردید. در رتبه‌های بعدی لاین‌های Sel 2644 و Sel 2647 با منشاء کشور بلغارستان قرار گرفتند. این یافته، بیانگر برتری لاین بومی نسبت به سایر لاین‌ها بود و بنابراین با بررسی ارقام بومی میتوان واریتههای گاودانه مناسبی را برای کشت شناسایی کرد
Evaluation of Bitter Vetch Lines Under Irrigated and Rainfed Conditions
نویسندگان [English]
v Fathi Rezaee1؛ m Valizadeh2؛ kh Alizadeh3؛ s Zehtab Salmasi2
چکیده [English]
In order to determine the most promising lines of bitter vetch regarding drought tolerance in rainfed areas, an experiment was conducted with 16 lines, under irrigated and rainfed conditions at Dryland Agriculture Research Institute, Maragheh. A randomized complete block design with three replications was used for each experiment. Analysis of variance for both rainfed and irrigated conditions showed that there were significant differences between lines for all studied traits. Combined analysis of variance indicated significant differences between two environments for all traits except plant height. Genotype × environment interaction was significant for all traits, except for plant height, pod number per plant and seed number per pod. Comparing means under irrigated and rainfed conditions showed that Sel 2518 had the lowest number of days to flowering and Sel 2515 and Sel 2516 had shorter period of grain filling. Local bitter vetch possessed the highest plant height, biomass, number of pods per plant and seed yield. Biomass, number of pods per plant and plant height had highest correlations with seed yield in both conditions. According to three drought tolerance indices (STI, GMO and MP), the local landrace was recognized as the most drought tolerant line with ability to produce highest yield in both rainfed and irrigated environments. This landrace was separated from other lines in the cluster analysis. In some cases, lines Sel 2644 and Sel 2647, originated from Bulgaria, were grouped with the local landrace. The results indicate that the local landrace was more productive than other lines under study and therefore, it is possible to identify suitable varieties for cultivation by evaluating different landraces of bitter vetch
ابتدای صفحه