اثر کاربرد کودهای زیستی نیتروکسین و بیوفسفات بر کارایی مصرف عناصر و شاخص برداشت گاوزبان (Borago officinalis L.) تحت تنش کم‌آبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

به منظور بررسی اثر کاربرد کودهای زیستی نیتروکسین و بیوفسفات بر کارایی مصرف عناصر و  شاخص برداشت گاوزبان تحت تنش کم­آبی آزمایشی در بهار 1390 در کرمانشاه و به صورت کرت­های خرد شده در قالب بلوک­ های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. تنش کم­آبی به عنوان عامل اصلی در چهار سطح کم­آبی در مرحله رویشی، کم­آبی در مرحله زایشی، کم­آبی رویشی + زایشی و بدون کم­آبی (شاهد) و تیمارهای کودی به عنوان عامل فرعی شامل سه سطح مصرف 100 درصد کود شیمیایی مورد نیاز مزرعه، مصرف50 درصد کودهای شیمیایی +  کودهای زیستی (نیتروکسین و بیوفسفات) و مصرف 25 درصد کودهای شیمیایی +  کودهای زیستی بود. نتایج حاصل مشخص نمود که تنش کم­آبی و تیمارهای کودی تاثیر قابل ملاحظه­ای روی عملکرد بیولوژیک،‌ عملکرد اقتصادی، شاخص برداشت، تلاش بازآوری و کارایی مصرف نیتروژن و فسفر داشتند و تنش کم­آبی موجب کاهش شاخص­های مذکور گردید، به­طوری­که کم­آبی بیدر مرحله زایشی1/45 درصد و در تنش رویشی 4/23 درصد شاخص برداشت سرشاخه گلدار را کاهش داد.­ در تیمارهای کودی نیز مصرف 50 درصد کودهای شیمیایی + زیستی عملکرد بالاتری در سطوح مختلف تنش کم آبی بخصوص تنش رویشی داشت و بیشترین سرشاخه گلدار (3/534 گرم در متر مربع) و دانه (9/19 گرم در متر مربع) در تیمار مذکور و در شرایط بدون تنش حاصل شد. مصرف 50 درصد کودهای شیمیایی + زیستی در مقایسه با مصرف 100 درصد کودهای شیمیایی از کارایی مصرف نیتروژن و فسفر بالاتری در شرایط تنش کم­آبی و بدون تنش برخوردار بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Application of Nitroxin and Biophosphate on the Nutrient Use Efficiency and Harvest Index of (Borago officinalis L.)

نویسندگان [English]

  • A Karami
  • A Sepehri
چکیده [English]

In order to study the effects of application of Nitroxin and Biophosphate on the nutrient use efficiency and harvest index of (Borago officinalis L.) under water deficit stress, a split plot field experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted in Kermanshah, Iran, in 2011. Water deficit stress was the main factor with four levels, in vegetative stage, reproductive­ stage, vegetative + reproductive stages and without water deficit (control), which was applied by interrupting irrigation in the specific stages. Fertilizers consisted of three levels, 100% chemical fertilizer, 50% of chemical fertilizer + biofertilizers (Nitroxin and Biophosphate), 25% chemical fertilizer + biofertilizers as sub factor. Results indicated that treatments had significant effects on Biological yield, economic yield, reproductive effort and use efficiency of Nitrogen and Phosphate. Water deficit stress decreased the mentioned criteria. It reduced 45.1% harvest index of florescence in reproductive­ stage and 23.4% in vegetative stage. In the fertilizer treatments the highest amount of yield in difference levels of water deficit were achieved in 50% of chemical fertilizer + biofertilizers and the highest florescence yield (534.3 g/m2) and grain yield (19.9 g/m2) were obtained in mentioned treatment in non-stress situation. The 50% chemical fertilizer + biofertilizers Treatment had higher use efficiency of nitrogen and phosphate in the water deficit stress and control in comparison with 100 % chemical fertilizers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water deficit stress
  • Reproductive effort
  • Harvest Index
  • Use efficiency of Nitrogen and Phosphate
  • Biofertilizers
احمدآبادی ز، قاجار سپانلو م و بهمنیار، م ع، 1390. تأثیر کاربرد ورمیکمپوست بر میزان عناصر غذایی کم مصرف در
خاک و غلظت آنها در گیاه گاوزبان(Borago officinalis). مجله به زراعی کشاورزی، دوره 13 ، شماره 2، صفحه های 12-1.
 
اردکانی م ر، عباس زاده ب، شریفی عاشور­آبادی ا، لباسچی م ح، معاونی پ و محبتی ف، 1389. اثر تنش خشکی بر شاخص های رشد بادرنجبویه Melissa officinalis L.)). فصلنامه علمی پژوهشی گیاه و زیست بوم. جلد6، شماره27، صفحه های 57-47.
 
جباری ح، دانشیان ج و علی آبادی فراهانی ح، 1390. استفاده از تلاش بازآوری، عملکرد کمی و کیفی برای شناسایی
هیبریدهای آفتابگردان متحمل به تنش خشکی. فصلنامه علمی-  پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی.  شماره1، صفحه های 23- 9 .
 
دست برهان س، زهتاب سلماسی س،  نصرالله­زاده ص و توسلی  ع، 1390. تأثیر ریزوباکتری های محرک رشد گیاه و
مقادیر مختلف نیتروژن شیمیایی بر عملکرد گل و اسانس و کارایی مصرف نیتروژن بابونه آلمانی(Matricaria chamomilla L.). فصلنامة علمی- پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. جلد 27 ، شمارة 2، صفحه های 305-290.
 
رشدی م، حیدری شریف آباد ح، کریمی م، نورمحمدی ق و درویش ف،‌1385. بررسی اثرات تنش کم آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام آفتابگردان. ویژهنامه علمی- پژوهشی، علوم کشاورزی، سال12، شمار1، صفحه های 122-109.
 
سپهر ا، ملکوتی م ج، خلدبرین ب، کریمیان ن و صمدی، ع. 1388. بررسی کارایی ارقام مختلف غلات از لحاظ جذب فسفر. مجله پژوهشهای خاک (علوم خاک و آب). جلد23، شماره2، صفحه های 134-125.
 
عیدی­زاده خ، مهدوی دامغانی ع، ابراهیم پور ف و صباحی ح، 1390.  اثرات مقدار و روش کاربرد کودهای زیستی در
ترکیب با کود شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای.  مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. جلد 4، شماره 3، صفحه های 35- 21.
 
قاسمی ث، سیاوشی ک، چوکان ر، خاوازی ک و رحمانی ع، 1390. اثر کود زیستی فسفاته بر عملکرد دانه و اجزای آن
در ذرت (Zea mays L.) سینگل کراس 704 در شرایط تنش کم آبی. مجله به زراعی نهال و بذر. جلد2-27، شماره2، صفحه های 233-219.
 
کلهری ج، مظاهری د و حسین زاده ع، 1381.  بررسی قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزاء عملکرد
ارقام آفتابگردان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. صفحه های 118.
 
لباسچی م و شریفی عاشور­آبادی ا، 1383. شاخص­های رشدی برخی گونه­های گیاهان دارویی در شرایط مختلف تنش  
خشکی. فصلنامه پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. جلد20، شماره3، صفحه های 249-261.
 
لرزاده ش و عنایت قلی­زاده م ر، 1388. بررسی کارآیی مصرف نیتروژن تحت شیوه های مختلف اعمال کود نیتروژنه بر
روی عملکرد، اجزای عملکرد برخی شاخص­های زراعی ذرت S.C.704 در خوزستان. فصلنامه فیزیولوژی
گیاهان زراعی. سال 1، شماره2، صفحه های 67- 46.
 
لک ش، نادری ا، سیادت س ع، آینه بند ا و نورمحمدی ق،  1386. اثر تنش کمبود آب بر عملکرد دانه و کارایی نیتروژن
ذرت دانه ای هیبرید سینگل کراس 704 در مقادیر متفاوت نیتروژن و تراکم بوته. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. جلد14، شماره2، صفحه های 14-1.
 
ماهرخ ع، عزیزی ف، صادقی ا و کریمی ا، 1390. اثر کاربرد باکتری استرپتومایسس بر عملکرد دانه و اجزای آن در ذرت
سینگل کراس 260 در شرایط تنش خشکی. مجله به زراعی نهال و بذر. جلد 2-27، شماره 2، صفحه های 181-165.
 
مظفری ک، عرشی ی و زینالی­خانقاه ح، 1375 .بررسی اثر خشکی در برخی از صفات مرفوفیزیولوژیکی و اجزاء عملکرد دانه. آفتابگردان. مجله نهال و بذر. جلد12، شماره3، صفحه های 24-1.
 
نجاری صادقی م، میرشکاری ب، باصرکوچه­باغ س و الهیاری ش، 1387. تاثیر کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژنه
برکارآیی مصرف نیتروژن و شاخص برداشت دو رقم گندم پاییزه. یافته­های نوین کشاورزی. سال سوم، شماره2، صفحه های 203-190.
 
نقدی­بادی ح، سروش­زاده ع، رضازاده ش، شریفی م، قلاوند ا و امیدی ح، 1386. مروری بر گیاه گاوزبان ( گیاه دارویی
با ارزش و غنی از گامالینولنیک اسید) فصلنامه گیاهان دارویی، سال6، دوره4، شماره24، صفحه های 13- 1.
 
Alejandro JP, Souki SE and Nazer C, 2006. Growth, Yield and Nitrogen Allocation of Two Rice
Cultivars under Field Conditions in Venezuela. Association Interciencia Caracas, Venezuela. PP: 671-676.
 
Bruetsch TF and Estes GD, 1976. Genotype variation in nutrient uptake efficiency in cron. Agronomy Journal 68: 521-524.
 
Carruthers K, Prithiviraj B, Cloutier D, Martin RC and Smith DL, 2000. Intercropping corn with soybean, lupin and forages: yield component responses. European Journal of Agronomy 12(2): 103-115.
 
Cassman KG, Peng S, Olk DC, Ladha JK, Reichardt W, Dobermann A and Singh U, 1998. Opportunities for increased nitrogen-use efficiency from improved resource management in irrigated rice systems. Field Crops Research 56(1-2): 7-39.
 
Chimenti CA, Pearson J and Hall J, 2002. Osmotic adjustment and yield maintenance under drought in sunflower. Field Crops Research 75: 235-246.
 
Creihghron G and Rolf C, 1997. Horticultural Fustigation, techniques, equipments and management. Available on www: URL: http: // www. Agric. Nsw. Gov. Au / Arm / Water pub. 1009. htm.
 
Dardanelli MS, Cordoba FJF, Espuny MR, Carvajal MAR, Diaz MES, Serrano MG, Okon Y and Megias M, 2008. Effect of Azospirillum brasilense co-inoculated with Rhizobium on Phaseolus vulgaris flavonoids and nod factor production under salt stress. Soil Biology and Biochemistry 40: 2713- 2721.
 
Han HS and Lee KD, 2006. Effect of inoculation with phosphate and potassium co-in solubilizing bacteria on mineral uptake and growth of pepper and cucumber. Plant, Soil and Environment 52: 130 – 136.
 
Jabbari H, Akbari GH A, Daneshian J, Alahdadi I and Shahbazian N, 2008. Effect of water deficit stress on agronomic characteristics of sunflower hybrids. 5th International Crop Science
Congress & Exhibition, Jejo, Korea, April 13-18: 190.
 
Jiang Z and Hull RJ, 1998. Interrelationships of nitrate uptake, nitrate reductase and nitrogen use efficiency in selected Kentucky bluegrass cultivars. Crop Science 38(6): 1623-1632.
 
Kizilkaya R, 2008. Yield response and nitrogen concentration of spring wheat inoculated with Azotobacter chroococcum strains. Ecological Engineering 33: 150-156.
 
Kucey RMN, Janzen HH and Leggett ME, 1998. Microbially mediated increases in plant available phosphorus. Advances in Agronomy 42: 199-228.
 
Mahfouz SA and Sharaf-Eldin MA, 2007. Effect of mineral vs. biofertilizer on growth, yield, and essential oil content of fennel (Foeniculum vulgare Mill.). International Agrophysics. 21:361-366.
 
Sandra B, Natarajan V and Hari K, 2002. Influence of phosphorus solubilizing bacteria on the changes in soil available phosphorus and sugarcane sugar yields. Field Crop Research 77: 43-49.
 
Saravanakumar. D, Kavino. M, Raguchander T, Subbian P and Samiyappan R, 2011. Plant growth promoting bacteria enhance water stress resistance in green gram plants.  Acta Physiol Plant 33: 203–209.
 
Sidhara, S., and T.G. Prasad, 2002. A combination of mechanistic and empirical models to Predict growth and yield of sunflower as influenced by irrigation and moisture stress. Helia 37:39 -50.
 
 
Thomas MJ, Fukai S and Peoples, MB, 2003. The effect of timing and severity of water deficit on growth development, yield accumulation and nitrogen fixation of mungbean. Field Crops Research 86. 1: 67-80.
 
Wu SC, Cao ZH, Li ZG, Cheung KC and Wong MH, 2005. Effects of biofertilizer containing N-fixer, P and K solubilizers and AM fungi on maize growth: a greenhouse trial. Geoderma 125: 155-166.
 
Zahir AZ, Arshad M and Frankenberger WF, 2004. Plant growth promoting rhizobacteria: Application and perspectives in agriculture. Advance in Agronomy 81: 97-168.
 
Zhang H, Pala M, Oweis T and Harris H, 2000. Water use and water use efficiency of Chickpea and lentil in a Mediterranean environment. Australian Journal of Agricultural Research
51: 295-304.