پایداری عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن کلزا (.Brassica napus L) تحت تاثیر خشکی ابتدا و انتهای فصل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران

چکیده

چکیده
آزمایش با هدف بررسی اثرات خشکی بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد  ژنوتیپ‌های کلزا در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی به‌صورت فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 90-89  و 92-91 اجرا گردید. فاکتور‌های آزمایش شامل آبیاری در سه سطح بدون تنش، تنش کمبود آب در مراحل روزت و پرشدن دانه (آبیاری به‌هنگام تخلیه30 تا 35 درصد و 70 تا 75 درصد آب قابل استفاده خاک به‌ترتیب برای تیمار‌های بدون تنش و تنش خشکی) و ژنوتیپ شامل کرج1، کرج 3، اپرا، اکاپی، لیکورد و مودنا بودند. نتایج نشان دادند اثر خشکی روی قطر طوقه و وزن خشک بوته هنگام کاهش میانگین دمای روزانه به کمتر از صفر گیاهی کلزا( 5 درجه‌سانتی‌گراد)، ارتفاع بوته، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و روغن معنی‌دار بود. خشکی در مرحله روزت باعث کاهش معنی‌دار قطر طوقه و وزن خشک بوته گردید. وجود همبستگی مثبت و معنی‌دار بین ارتفاع بوته با تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه و روغن نشان دهنده اهمیت نقش ارتفاع بوته در پشتیبانی عملکرد دانه و روغن بود. خشکی در مرحله پرشدن دانه‌ها با کاهش تعداد خورجین در بوته و وزن هزار دانه، باعث کاهش معنی‌دار عملکرد دانه و روغن گردید. بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه هم در شرایط وقوع خشکی در مراحل روزت و پرشدن دانه و هم بدون تنش، اکاپی و لیکورد بیشترین عملکرد دانه و روغن را تولید کردند.
   
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Stability of Grain and Oil Yields and Its Components in Oilseed Rape (Brassica napus L.) Under Early and Late Season Drought

نویسنده [English]

  • B Pasbaneslam
چکیده [English]

Abstract
Evaluation of drought effects on seed and oil yields, its components and selecting water deficit tolerant oilseed rape genotypes were the main goals of this study. The experiment was conducted as factorial based on a randomized complete blocks design with three replications in East Azarbaijan Research Center for Agriculture and Natural Resources during 2010-2011 and 2012-2013. The experimental factors were irrigation with three levels including: non-stressed and drought stress during rosette and seed filling stages (irrigation at 30-35% and 70-75 % available soil water depletion for non-stressed and stressed treatments, respectively) and genotype including six genotypes: Karaj 1, Karaj 3, Opera, Okapi, Licord and Modena. The effect of drought stress on crown diameter and plant dry weight at the time of reaching mean air temperature below oilseed rape base temperature( 5°C), plant height, pods per plant, 1000 seed weight, seed and oil yields, were significant. Occurring water deficit at rosset stage led to significant decrease in crown diameter and plant dry weight. The existence of significant and positive correlations among plant height with the number of pods per plant, 1000 seed weight, seed and oil yields showed the importance of plant height in support of yield.Water deficit during seed filing stage significantly decreased pods per plant, 1000 seed weight and finally seed and oil yields. Among studied genotypes under drought and normal conditions, Okapi and Licord indicated higher seed and oil yields.      
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oilseed Rape
  • Plant Height
  • Plant Dry Weight
  • Seed and Oil Yields
  • Water Deficit