محدودیت های تولید انگور از لحاظ عناصر اقلیمی و عوامل فیزیکی زمین با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل تحلیلی سلسله مراتبی (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

2 دانشجوی دکتری آب و هواشناسی شهری، دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشجوی دکتری آب و هواشناسی سینوپتیک، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

       با توجه به تاثیر عوامل گوناگون بر رشد و عملکرد انگور، فرایند سنجش تناسب اراضی برای کشت به منظور آمایش فضایی این محصول، مستلزم استفاده از اطلاعات جامع و متنوع مکانی و توصیفی است. فن آوری GIS امکان بهره­گیری از این نوع داده­ها را فراهم ساخته و تحلیل فضایی اطلاعات را بر اساس مدل­های مناسب تسهیل نموده­­است. بنابراین در پژوهش حاضر با در نظر گرفتن نیازهای اکولوژیک انگور از روش­های تصمیم­گیری چند معیاره (MCDM)، مبتنی بر روش تحلیل سلسله­ مراتبی (AHP) استفاده شده و در محیط نرم­افزاری ARC/GIS 9.3 مدل­سازی و سپس تحلیل فضایی اطلاعات صورت گرفت. نهایت اینکه، اراضی مستعد استان آذربایجان شرقی جهت کشت و تولید انگور از لحاظ عناصر اقلیمی و عوامل فیزیکی زمین (دما، بارش، رطوبت نسبی، توپوگرافی و غیره) ارزیابی و پهنه­بندی شد. نتیجه­ی تحقیق نشان می­دهد که از نظر فضایی، 10 درصد استان در شرایط نسبی مناسب تا بسیار مناسب جهت تولید انگور نسبت به سایر مناطق استان آذربایجان شرقی قرار دارد که از لحاظ پهنه­های فضایی شامل شهرستان­های میانه، ملکان، شبستر، جلفا، بناب و عجب شیر می­باشد و مطلوب‌ترین مناطق با توجه به لایه­ی نهایی ارائه شده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Grape Production Constraints in Terms of Climatic Elements and Land Physical Factors Using AHP Model in GIS Environment (Case Study: East Azarbaijan Province)

نویسندگان [English]

  • H Hadi 1
  • M Azadi Mobaraki 2
  • M Sanaei Ghehi 3
چکیده [English]

      Grape is one of the nutritious fruits that have commercial value as well, and most farmers try to raise it in their lands. Considering various factors affecting   growth and yield of grape, the process of assessing the suitability of land for cultivation in order to spatial planning of this product needs the use of comprehensive and diverse geographic and descriptive information. GIS technology provides the possibility of using this type of data and facilitates spatial analysis of information based on the appropriate models. Therefore, in this study regarding the ecological needs of grape, multi-criteria decision making (MCDM) method based on analytical hierarchy process (AHP) was used for modeling and spatial analysis of information in ARC/GIS 9.3 software environment. Eventually, East Azarbaijan province suitable lands for grape cultivation and production with regard to climatic elements and land physical factors (temperature, precipitation, relative humidity, topography, etc.) were evaluated and zoned. Results of this research showed  that, spatially, 10 percent of the province has conditions varying between suitable to very suitable for grape production compared to the rest of province which in terms of spatial zones included Mianeh, Malekan, Shabstar, Jolfa, Bonab and Ajabshir cities and the most suitable areas were presented concerning final layer.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • AHP
  • East Azerbaijan
  • Grape
  • Geographic Information System
  • MCDM