مکان‌یابی اولیه باغات مستعد تولید سیب ارگانیک در شهرستان ارومیه با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجانغربی

2 گروه هیدرولوژی، دانشگاه ارومیه

چکیده

      با هدف مکان یابی باغات مستعد برای تولید سیب ارگانیک، در این تحقیق، عوامل موثر در مکان یابی شامل ارتفاع از سطح دریا، شیب زمین، دسترسی به آب رودخانه، واحد اراضی، متوسط دمای سالیانه، متوسط بارندگی و دسترسی به بازار هر کدام با چند متغیر انتخاب و متناسب با اهمیت آن عامل در مکان یابی رتبه بندی و وزن دهی شدند. در مرحله بعد با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، لایه های رقومی هر یک از عوامل فوق تهیه و با لایه رقومی باغات سیب این شهرستان همپوشانی و نقشه رقومی مناطق مستعد تولید سیب ارگانیک تهیه گردید. نتایج حاصل از آنالیز مکانی چند معیاره نشان داد که از مجموع 26 هزار هکتار باغات سیب ارومیه، 5/25 و 707 هکتار از باغات سیب به ترتیب در گروه کاملا مستعد و مستعد قرار دارند. ویژگی اصلی مناطق مستعد و کاملا مستعد برخورداری از توپوگرافی (ارتفاع از سطح دریا  بیش از 1500 متر) و شیب (20- 8 درصد)، تیپ اراضی مناسب (رسوبی و عمیق) متوسط دمای روزانه مطلوب (10-5 درجه سانتیگراد)، دسترسی به آب رودخانه و بازار می باشد. بخش اعظم باغات موجود سیب ارومیه (بیش از 17 هزار هکتار) عمدتا بدلیل قرار گرفتن در دشت ها (ارتفاع پایین تر از 1300 متر)، عدم دسترسی به آب رودخانه، و متوسط دمای سالانه بیشتر و یا  عدم دسترسی به بازار در گروه نامستعد قرار گرفتند. بنابراین توصیه می­شود برنامه­ریزی برای تولید پایدار سیب ارگانیک تنها در باغات و عرصه های مشخص شده در این مطالعه متمرکز گردد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

GIS-based Locating of Suitable Orchards for Organic Apple Production in Urmia

نویسندگان [English]

  • Reza Rezaee 1
  • Behzad Hesari 2
چکیده [English]

suitable location for organic apple production is the important factors involved in site selection including elevation, slope of land, access to water, land units, the average annual temperature and average rain fall and access to markets, each with more variables were separated and proportional to their importance in site selection were ranked and weighted. Then, with GIS, digital layers of each of these factors were prepared and integrated with the digital layer of apple orchards and the final map of suitable orchards for organic apple production was prepared. Results showed that in the studied area, from 26, 000 ha of apple orchards, about 25.5 and 707 ha were grouped as most suitable and suitable, respectively. The main features of the suitable area are desired topography (elevation more than 1,300 m) and slopes (8 -20%), type of land (with sediment and deep soil) and favorable average daily temperature (5-10 ° C) as well as access to the river and the market. However, much of apple orchards in Urmia (over 17,000 ha) were determined not suitable for organic apple production, because of the lower altitude less than 1300 meters, low quality water for irrigation, and higher average daily temperatures or poor access to the roads and markets. It can be recommended that the only suitable and most suitable orchards as determined in this study should be involved in programming for sustainable production of organic apple.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Apple
  • Lands Suitability
  • Geographic Information System
  • Site selection
  • Urmia
آزادی نجات س، جلالی غ، وقدسی پور ح، 1386. مکان یابی پارکهای جنگلی جدید شهری یا استفاده ار سامانه اطلاعات جغرافیائی و تصمیم گیری چند معیاری، مجموعه مقالات سومین همایش ملی فضای سبز شهری، کیش.
احمدی ثانی ن، بالیغی س، جوانرد ع، و بهرامی م، 1393. بررسی و مقایسه توان اکولوژیکی و کاربری های فعلی در اراضی جنوب ارومیه بر اساس اصول آمایش سرزمین، نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 24(1): 137-127.
اردکانی م ر، 1388. اصول و مبانی کشاورزی ارگانیک. مجموعه سخنرانی­های کارگاه آموزشی کشاورزی ارگانیک و ساختارهای اجرایی آن، انجمن ارگانیک ایران، سازمان بازرگانی استان آذربایجان­غربی.
بی نام، 1378. شناسنامه تصویری سیب، اداره کل آمار و اطلاعات، وزارت جهاد کشاورزی.
بی نام، 1386. مکان یابی دقیق و تفصیلی باغداری در شهرستان ارومیه، مهندسین مشاور سهند آب و خاک.
پورحسن، حسن. 1385. بررسی و ارزیابی تغییرات سطح جنگل های ارسباران با استفاده از تکنیک سنجش از راه دور و GIS، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.
جعفری ا، محلوجی م، صلحی م و دوارده امامی س، 1386. اصول، مبانی و چالش های کشاورزی ارگانیک، فصلنامه علمی کشاورزی پایدار،  4(3): 19-13.
حاج نجاری ح ، رضایی ر و سکوتی ر،  1393. نقشه راه سیب (شناخت وضع موجود و ترسیم افق آینده همراه با راهکارهای اجرایی، نشر پلک.
حصاری ب، 1391. تهیه نقشه های هم احتمال وقوع سرمازدگی پاییزه و بهاره در استان آذربایجان غربی، گزارش نهایی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی.
رسول زادگان س،1370. میوه کاری مناطق معتدله (ترجمه)، انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان.
رضایی ر، حسنی ق، صمدی م و جعفری ح، 1392. اثرات تغییرات اقلیمی و زمستان های گرم بر عملکرد درختان سیب در استان آذربایجان غربی. مجموعه مقالات دومین همایش ملی تغییرات اقلیمی و تاثیر آن بر کشاورزی و محیط زیست.
رضایی، ر ، 1389. مکان یابی مناطق مستعد تولید سیب ارگانیک در ارومیه، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، گزارش نهایی.
رضایی، ر، حسنی ح و علیزاده، 1393. بررسی آثار زیست محیطی تولید سیب بر منابع آب و خاک استان آذربایجان غربی. مجموعه مقالات اولین کنگره ملی خاک و محیط زیست، ارومیه.
فلاحی ا،1380. نگاهی به فیزیولوژی، فعالیت های نوین و مسایل پرورش سیب در جهان، خلاصه مقالات همایش ملی سیب. دماوند.
منیعی ع، 1369. مبانی علمی پرورش درختان میوه، انتشارات فنی ایران.
منیعی ع، 1371 . سیب و پرورش آن، انتشارات فنی ایران.
منیعی  ع، 1378. گزارش بازدید از مناطق باغبانی استانها، وزارت کشاورزی.
یعقوبی ح، جوادی ع، 1393. موانع تولید محصولات ارگانیک از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی، نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 24(1):68-57.
Boonyanuphap J, Wattanchaiyingcharoen D. and Sakurai  K, 2004. GIS-based land suitability assessment for Musa (ABB group) plantation. Journal of Applied  Horticulture, 6 (1): 3-10.
Kirby E and  Granatstein D , 2011. Recent trends in organic fruit tree production in Washington State. University of Washington, USA.
Kuepper G, Ames GA, and Baier A, 2004. Tree fruits: organic fruit production overview [Online]. Available at http://www.attra.ncat.org, ATTRA, Publication 2833, Arkansas, USA.
Lind  K, Lafer G,  Schloffer K, Innerhofer G and Meister H, 2003, Organic fruit growing. Wallingford, UK.
Linda E, 1998. Organic fruit tree management, Certified organic associations of British Columbia, Canada.
Peck GM, Andrews PK, Reganold JP and Fellman JK, 2006. Apple orchard productivity and fruit quality under organic, conventional and integrated management. HortScience, 41(1): 99-107.
Pimentel D, Hepperly P, Hanson J, Douds D and Seidel R, 2005. Environmental, energetic, and economic comparisons of organic and conventional farming systems. BioScience, 55 (7): 573-582.
Pussemier L, Larondelle Y, Peteghem CV and  Huyghebaert  A, 2006. Chemical safety of conventionally and organically produced foodstuffs, Food Control, 17: 14-21.
Reganold JP, Glover JD, Preston KD and Hinman HR, 2007. Sustainability of three apple production systems, Nature, 410:926-930.