دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
بررسی مزیت نسبی محصولات زراعی منتخب در استان کردستان
1
10
FA
محمود
حاجی رحیمی
استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان
گلباغ
اسدی شیرین
کارشناس ارشد مدیریت اجرایی شرکت گاز استان کردستان
محصولات زراعی در کشاورزی استان کردستان، سهم بزرگ و تعیین کنندهای دارند، از اینرو مطالعه جنبههای اقتصادی این محصولات بهویژه در ارتباط با توان تجاری و رقابتی آنها در بازارهای جهانی از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف مطالعه حاضر بررسی و ارزیابی توانمندیهای استان کردستان در تولید و تجارت محصولات زراعی منتخب (شامل گندم آبی، گندم دیم، جوآبی، جو دیم، ذرت، لوبیا، نخود آبی، نخود دیم، سیبزمینی و گوجهفرنگی) با استفاده از معیار مزیت نسبی است. برای این منظور از شاخص نسبت هزینه به منفعت اجتماعی (SCB ) استفاده گردید. نتایج مطالعه نشان داد محصولات گندم آبی، جوآبی، ذرت، سیبزمینی و گوجهفرنگی در سالهای زراعی 81-1380 و 82-1381 در هردو سال و محصول نخود دیم تنها در سال زراعی 82-1381 دارای مزیت نسبی و بقیه محصولات فاقد مزیت نسبی بودهاند. در بین محصولات دارای مزیت نسبی، سیبزمینی دارای بالاترین میزان مزیت نسبی بود. به عبارت دیگر، از نظر قدرت رقابت در بازار جهانی، این محصول بیشترین توانمندی را دارد. بعد از سیبزمینی، گوجهفرنگی، ذرت، گندم آبی و جو آبی در ردههای بعدی توانمندی قرار گرفتند.
استان کردستان,محصولات زراعی,مزیت نسبی
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1397.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1397_aa5af7a84fdcf0c449e34be01f3f79a6.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
برنامهریزی زراعی با استفاده ازمدل برنامهریزی چند هدفه فازی
11
22
FA
مهری
راعی جدیدی
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه زابل
محمود
صبوحی صابونی
استادیارگروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل
درمطالعه حاضر مدل برنامهریزی آرمانی فازی (FGP)جهت تخصیص بهینه زمینهای کشاورزی منطقه کشکسرای شهرستان مرند، استان آذربایجانشرقی مورد استفاده قرار گرفت. در مدلسازی، اهداف زارع شامل بهرهبرداری از کل زمین قابل کشت، منابع تولیدی، سطوح تولید محصولات مختلف و کل سود مورد انتظار بهصورت فازی بیان شد. آرمانهای مورد نظر در 16 سناریو در قالب تک هدفه، ترکیبی و الویتبندی تهیه و تدوین گردید. نتایج نشان داد که در مقایسه با وضع موجود، از بین سناریوهای تک هدفه و ترکیبی، سناریو حداقل کردن هزینهها (سناریو2)، بهترین سناریو است. در ساختار اولویتبندی، سناریوی 10 به ترتیب با اولویت حداکثرسازی سود، حداقلسازی هزینهها، اهداف تولیدی با توجه به حداقلسازی هزینهها و تحقق اهداف تولیدی و سناریوی 13 به ترتیب با اولویت حداکثرسازی سود، تحقق اهداف منابع تولیدی، حداقلسازی هزینهها و تحقق اهداف تولیدی، کمترین فاصله اقلیدسی را نشان داده و اهداف فازی مورد نظر را تامین کردند. افزون بر آن، در اکثر سناریوها گندم دیم وآبی و جو دیم بیشترین و جو آبی کمترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص دادند. با توجه به این یافتهها، کشاورزان میتوانند با تخصیص مجدد منابع، به اهداف مورد نظر خود بهتر دست یابند.
الگوی بهینه کشت,برنامهریزی چند هدفه فازی,منطقه کشکسرای مرند
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1398.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1398_484b62d14da52cc3562c682ea098becb.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
ارزیابی لاینهای گاودانه (Vicia ervilia) در شرایط دیم و آبی
23
37
FA
وحید
فتحیرضائی
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاحنباتات، دانشگاه تبریز
مصطفی
ولیزاده
گروه زراعت و اصلاحنباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
خشنود
علیزاده
مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور
سعید
زهتابسلماسی
گروه زراعت و اصلاحنباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
به منظور شناسائی لاینهای برتر گاودانه از لحاظ مقاومت به خشکی در شرایط دیم و آبی، 15 لاین با منشاء خارجی و یک لاین بومی مراغه به عنوان شاهد، در مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد ارزیابی قرار گرفتند. این ارزیابی طی دو آزمایش دیم و آبی با طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تجزیه واریانس دادهها نشان داد که اختلاف موجود بین لاینها در همه صفات مورد بررسی در هر دو آزمایش معنیدار بودند. در تجزیه مرکب دو محیط، از نظر همه صفات بهجز ارتفاع بوته، تفاوت معنیداری وجود داشت. اثر متقابل محیط × ژنوتیپ برای همه صفات بهجز ارتفاع بوته، تعداد نیام در بوته و تعداد دانه در نیام معنیدار شدند. مقایسه میانگین لاینها در آزمایش های دیم و آبی نشان داد که لاین Sel 2518 کمترین تعداد روز تا گلدهی و لاینهای Sel 2515 و Sel 2516 کوتاهترین دوره پرشدن دانه را دارند. لاین بومی دارای بیشترین ارتفاع بوته، وزن خشک هوایی، تعداد نیام در بوته و عملکرد بود و سه صفت مذکور بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه در شرایط دیم و آبی داشتند. بر اساس شاخصهای مقاومت به خشکی MP، GMP و STI، لاین بومی بهترین ژنوتیپ از لحاظ تحمل به خشکی با توانائی تولید عملکرد بالا در هردو محیط دیم و آبی شناختهشد و در تجزیه خوشهای تحت شرایط دیم و آبی در بیشتر حالات از دیگر لاینها تفکیک گردید. در رتبههای بعدی لاینهای Sel 2644 و Sel 2647 با منشاء کشور بلغارستان قرار گرفتند. این یافته، بیانگر برتری لاین بومی نسبت به سایر لاینها بود و بنابراین با بررسی ارقام بومی میتوان واریتههای گاودانه مناسبی را برای کشت شناسایی کرد
تجزیه خوشهای,دیم,گاودانه,مقاومت به خشکی
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1399.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1399_e660dd23476a52fb83e13d91cd5082b3.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
ارزیابی کارآیی مصرف آب و عملکرد دانه ارقام کنجد در شرایط آبیاری متفاوت به عنوان کشت دوم
39
51
FA
حمداله
اسکندری
دانشجوی دورهی دکتری زراعت - فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
سعید
زهتاب سلماسی
دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
szehtabi @ yahoo.com
کاظم
قاسمی گلعذانی
استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
gasemii@yahoo.com
این پژوهش مزرعهای در دو سال متوالی در رامهرمز انجام شد تا اثر تیمارهای مختلف آبیاری بر کارآیی مصرف آب و عملکرد دانه ارقام کنجد مورد ارزیابی قرار گیرد. آزمایشها بهصورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار طراحی شد، بهطوری که سطوح آبیاری (I<sub>1</sub>، I<sub>2</sub>، I<sub>3</sub> و I<sub>4</sub> : آبیاری پس از 150، 200، 250 و 300 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر) در کرتهای اصلی و ارقام کنجد (Yellow witte، TN<sub>238</sub>، TS<sub>3</sub>، صفیآبادی و محلی رامهرمز) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. با افزایش شدت کمبود آب، ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در واحد سطح کاهش یافتند. تمامی این صفات همبستگی مثبتی با همدیگر داشتند که نشان میدهد کاهش هر یک از این صفات میتواند اثر زیانباری بر عملکرد کنجد در مزرعه داشته باشد. رقم TS<sub>3</sub> از نظر ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در مقایسه با سایر ارقام برتر بود. شاخص برداشت همه ارقام کنجد با کاهش فراهمی آب، افزایش یافت. بنابراین، در گیاه زراعی کنجد اثر آبیاری محدود بر عملکرد بیولوژیک بیشتر از اثر آن بر عملکرد دانه می باشد. رقم TS<sub>3</sub> در هر دو سال بالاترین کارآیی مصرف آب را داشت. بیشترین کارآیی مصرف آب در شرایط کمبود شدید آب بهدست آمد که نشان میدهد گیاه زراعی کنجد با مصرف کمآب قادر به تولید عملکرد مناسب میباشد.
آبیاری محدود,شاخص برداشت,عملکرد,کارآیی مصرف آب,کنجد
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1400.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1400_37eff8a0e8ea371c5d1d2d18a68cc0c6.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
اثر کادمیم وسیلیسیم بر رشد و برخی ویژگیهای فیزیولوژیکی چغندر لبویی
53
67
FA
فرهاد
بهتاش
دانشجوی دکتری گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
سید جلال
طباطبایی
استاد گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
email: tabatabaei@tabrizu.ac.ir
محمدجعفر
ملکوتی
استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
محمدحسین
سرورالدین
استاد دانشکدهی شیمی، دانشگاه تبریز
شاهین
اوستان
استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
oustan@hotmail.com
کادمیم (Cd) یکی از فلزات سنگین است که افزایش غلظت آن در محیط ریشه گیاه سبب بروز اختلالات متابولیسمی در گیاه میگردد. از طرف دیگر، سیلیسیم (Si) به عنوان عنصر کاهش دهنده اثرات سمی برخی عناصرسنگین شناخته شده است. به منظور بررسی اثر Cd و Si بر رشد و ویژگیهای چغندر لبویی (<em>Beta vulgaris</em> L. cv. DarK Red) آزمایش گلخانهای با سه سطح Cd ( صفر، 5/2 و 5 میلیگرم در لیتر) ازمنبع سولفات کادمیم و سه سطح Si (صفر، 28 و 56 میلیگرم در لیتر) از منبع متاسیلیکات سدیم به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1386 انجام گرفت. بذور چغندر لبویی در گلدانهای 14 لیتری در بستر پرلایت کاشته شدند. ویژگیهای رشدی و فیزیولوژیکی در طول زمان رشد اندازهگیری و پس از رشد غده، چغندر لبویی برداشت و ویژگیهای آنها اندازهگیری گردید. نتایج نشان داد که مصرف Cd موجب افزایش معنیدار غلظت Cd در برگها و ریشه چغندر لبویی شد. همچنین مصرف Cd باعث کاهش معنیدار وزن خشک، سطح برگ، تعداد برگ و درصد مواد جامد محلول (TSS) گردید. با مصرف Cd غلظت هیدروژن پراکساید (H<sub>2</sub>O<sub>2</sub> ) ومالون دی آلدئید (MDA) در برگهای گیاه چغندر لبویی افزایش معنیدار یافت. میانگین غلظت MDA و H<sub>2</sub>O<sub>2</sub>در سطح 5 میلی گرم در لیتر Cd به ترتیب برابر μM /gFwt48/84 و mM/gFwt 35/2 بود. مصرف Si باعث افزایش معنیدار عملکرد گیاه، سطح برگ، تعداد برگ و TSS گردید. با مصرف Si غلظت H<sub>2</sub>O<sub>2</sub>و MDA در برگهای چغندر لبویی نسبت به تیمار شاهد کاهش معنیدار نشان داد. میانگین شدت فتوسنتز در برگهای گیاهان تحت آزمایش در تیمار شاهد، 5 میلی گرم در لیتر Cd و 56 میلی گرم در لیتر Si به ترتیب برابر با 25/18، 9/7و 76/25 μmol CO2 m<sup>-2</sup>S<sup>-1</sup> بودند. اثرات متقابل بین Si و Cd فقط در میزان کلروفیل برگ وفتوسنتز معنیدار بود. مصرف Si تاثیری بر غلظت Cd در برگها و ریشه چغندر لبویی نداشت، ولی با توجه به اثرات مثبت Si در وزن خشک و برخی از ویژگیهای فیزیولوژیکی، مصرف آن در محلول غذایی قابل توصیه بوده ولی نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
چغندر لبویی (Beta vulgaris L.),سیلیسیم,فتوسنتز,کادمیم,کلروفیل,مالون دی آلدئید,هیدروژن پراکساید
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1401.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1401_7b41712b8b108ffab8f120e8f32efea4.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
اثر تنش خشکی بر ژنوتیپهای مختلف ذرت
67
84
FA
معروف
خلیلی
مربی دانشگاه پیام نور مهاباد
محمد
مقدم
اساتید گروه زراعت واصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
m.moghadam@ferdowsi.um.ac.ir
حمداله
کاظمی اربط
اساتید گروه زراعت واصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
محمدرضا
شکیبا
اساتید گروه زراعت واصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
همایون
کانونی
پژوهشگر مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کردستان
رجب
چوگان
پژوهشگر مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج
به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای آن در 16 هیبرید متوسطرس و دیررس ذرت، آزمایشی به صورت طرح بلوکهای متعادل گروهی و در قالب طرح کرتهای خردشده <sup> </sup>با سه تکرار در شرایط بدون تنش خشکی و واجد تنش (تنش در مراحل رشد رویشی، زایشی و پر شدن دانه) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب به مورد اجرا گذاشته شد. تعدادی از صفات زراعی، مورفولوژیک، فیزیولوژیک و فنولوژیک از جمله وزن 300 دانه، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف دانه وفاصله بین زمان ظهور کلاله و گردهافشانی اندازهگیری شدند. تجزیه واریانس و مقایسههای میانگین نشان داد که تنوع زیادی بین هیبریدهای مورد بررسی وجود دارد. کاهش میزان عملکرد در شرایط تنش خشکی در مرحله رشد زایشی بیشتر از مراحل دیگر بود. محاسبه ضرایب همبستگی فنوتیپی، رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت در شرایط بدون تنش و درشرایط مختلف تنش انجام شد. بر اساس ضرایب همبستگی حاصل و تجزیه علیت میتوان اظهار داشت که در شرایط بدون تنش، گزینش از طریق وزن 300 دانه، تعداد دانه در ردیف، طول بلال و ارتفاع بوته و در شرایط تنش خشکی، بر اساس ASI و روزهای تا ظهور رشتههای ابریشمی کوتاهتر، در صد پوشش سبز و تعداد دانه در ردیف بیشتر، در راستای اصلاح هیبریدهای مقاوم به خشکی ذرت توصیه میگردد.
تجزیه علیت,ذرت,طرح بلوکهای متعادل گروهی,مقاومت به خشکی
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1402.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1402_eae446704f3558a6b5619a8abbf7b872.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
بررسی سمیت چند حشره کش ضد عفونی کننده بذر بر رشد و خصوصیت آنتاگونیستی Trichoderma harzianum و کارایی آن در کنترل بیولوژیک مرگ گیاهچه پنبه
85
94
FA
محمود
هوشیار فرد
مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گیلان- رشت
تقی
درویش مجنی
موسسه تحقیقات پنیه کشور، گرگان
خصوصیات قارچ ایستایی و سمیت سه حشره کش تیودیکارب (Larvin<sup>®</sup> 80DF)، تیامتوکسام (Cruiser<sup>®</sup> 350FS) و ایمیداکلوپراید (Guacho<sup>®</sup> 70WS) روی رشد میسیلیومی Rifai <em>Trichoderma harzianum</em> ارزیابی شد. آزمایشات درون شیشه ای به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 18 تیمار و 5 تکرار به روش اختلاط با محیط کشت مالت-آگار 2% حاوی هر حشره کش با غلظت 4، 5، 6، 7 و8×(10<sup>3</sup>) قسمت در میلیون اجراگردید. تیمار شاهد بدون حشره کش در نظر گرفته شد. مقادیر میانگین رشد قارچ اندازه گیری و منحنی دز- پاسخ با ترسیم پروبیت میانگین درصد بازداری از رشد نسبت به لگاریتم غلظت حشره کش به صورت خط راست تشکیل و شاخص سمیت (ED<sub>50</sub>) گزارش شد. آزمایشات گلخانه ای به روش مایه زنی خاک توسط مایه تلقیح قارچ های <em>ultimum</em> <em>Pythium</em>، <em>Rhizoctonia</em> <em>solani</em> و <em>Fusarium</em> <em>moniliforme</em>، به ترتیب در مقادیر 1، 6 و 5 درصد (وزن/حجم)، و ضد عفونی تلفیقی بذر توسط تریکودرمینB (5/1%، وزن/ وزن) و دزهای توصیه شده حشره کش (5، 6 و 7 گرم ترکیب تجارتی / کیلوگرم بذر) انجام شد. دو تیمار شاهد (بذر تیمار نشده، تیمار بذر با تریکودرمین ب) برای این آزمایش لحاظ گردید. نتایج بررسی های آزمایشگاهی نشان داد که اختلاف معنی داری بین نوع حشره کش، غلظت حشره کش و اثرات متقابل آنها به لحاظ بازداری از رشد قارچ وجود دارد (01/0 ≤ <em>P</em>). ایمیداکلوپراید کمترین (8/9-1 درصد) و تیودیکارب بیشترین اثر را از نظر میزان بازداری از رشد (6/77-6/30 درصد) و نیز بیشترین اثر سمیت را نشان داد (89/3=ED<sub>50</sub>). آزمایشات گلخانه ای، نتایج آزمایشات درون شیشه ای را تایید کرد به طوری که ضدعفونی توام بذر توسط تریکودرمین ب و ایمیداکلوپراید (5و6 گرم ترکیب تجارتی/ کیلوگرم بذر) در مقایسه با تیمارشاهد (تریکودرمین ب) به ترتیب باعث کاهش 9/88 و 75 درصد مرگ گیاهچه پیش رویشی و پس رویشی پنبه گردید. نتیجه گیری کلی این که حشره کش ایمیداکلوپراید به صورت مصرف در خاک یا ضد عفونی بذر می تواند جایگاه ویژه ای را در برنامه مدیریت تلفیقی آفات و تولید پایدار پنبه داشته باشد.
پنبه,تیودیکارب,ایمیداکلوپراید,تیامتوکسام,سمیت قارچی,Trichoderma harzianum,بیماری مرگ گیاهچه,کنترل بیولوژیک
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1403.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1403_bac9581d18c7c4117c1db93ce0b5f0c8.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
ارزیابی بیلان انرژی در مزارع گندم دیم استان کرمانشاه
97
106
FA
شمساله
عبدالهپور
استادیار گروه مکانیک ماشینهای کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
سمیرا
زارعی
دانشجوی دکترای گروه مکانیک ماشینهای کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
یکی از راههای ارزیابی توسعه پایدار در نواحی کشاورزی، استفاده از روش جریان انرژی است. جریان انرژی در یک سیستم تولیدی کشاورزی، به این صورت است که در عملیات تولید، مصرف انرژی و در محصولات تولیدی، ذخیره انرژی به وجود میآید. به همین منظور در تحقیق حاضر، مزارع گندم دیم در استان کرمانشاه در سال زراعی 86-1385، از نظر بیلان انرژی مورد بررسی قرار گرفتند. برای ارزیابی بیلان انرژی در این مزارع، کلیه دادههای مربوط به نهادهها و ستادهها به مقادیر معادل انرژیهای مصرفی و تولیدی تبدیل و سپس راندمان انرژی محاسبه گردید. میزان انرژی عوامل و نهادههای به کار برده شده در این مزارع 9/6130 هزار کیلوکالری در هکتار و میزان انرژی خروجی یا تولیدی محصول دانه گندم 5018 هزار کیلوکالری در هکتار و محصول کاه 4316 هزار کیلوکالری در هکتار برآورد شد. همچنین میزان کارآیی انرژی برای عملکرد کل (دانه+کاه)، 521/1 و میزان کارآیی انرژی به طور جداگانه برای محصول دانه و کاه به ترتیب 818/0 و 703/0 محاسبه گردید. دادهها نشان میدهند که بیشترین انرژی مصرفی در این مزارع، به ترتیب مربوط به ماشینآلات، کود ازته و سوخت گازوئیل بوده و کمترین انرژی مصرفی متعلق به نیروی انسانی و علفکش میباشد. کاربرد دستگاههای کمبینات، انجام به موقع تعمیرات و سرویسهای مورد نیاز تراکتور و تناوب زراعی مناسب میتواند راهکارهایی در جهت کاهش انرژی مصرفی در تولید گندم دیم در این استان باشد.
بیلان انرژی,ستاده,گندم دیم,نهاده
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1404.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1404_b1eb7f2b93285a7a4ddb16c8b08e1b02.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
کنترل بیولوژیک Sclerotinia sclerotiorum (عامل بیماری کپک سفید سیبزمینی) توسط گونه-های مختلف Trichoderma و Coniothyrium minitans
107
119
FA
سید محمدرضا
اجاقیان
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
دوستمراد
ظفری
دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
غلام
خداکرمیان
دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
با شیوع خشکیدگی ساقه و مرگ زودهنگام بوتههای سیبزمینی در سطح وسیعی از مزارع استان همدان، به جداسازی و شناسایی عامل این بیماری اقدام شد. در نتیجه، عامل بیماری به عنوان <em>Sclerotinia sclerotiorum</em> شناسایی گردید. با توجه به خسارت این بیماری و عدم کنترل آسان آن توسط روشهای زراعی و شیمیایی، اثر بیوکنترلی پنج گونه تریکودرما شامل <em>T. ceramicum</em>، <em>T</em>. <em>koningii</em>، <em>T. koningiopsis</em>، <em>T. virens</em> و <em>T. viridescens</em> و یک جدایه از گونه <em>Coniothyrium</em> <em>minitans</em> روی عامل بیماری بررسی شد. همه عوامل بیوکنترلی مذکور، با درجات مختلف باعث کنترل این بیمارگر در شرایط آزمایشگاه شدند، به طوری که در بررسی تاثیر ترکیبات فرار در رشد میسلیومی بیمارگر، بیشترین درصد بازدارندگی به میزان 56% مربوط به <em>T. koningiopsis </em>و در بررسی تاثیر ترکیبات خارج سلولی در غلظتهای 30 و 15 درصد، بیشترین درصد بازدارندگی بر رشد میسلیوم بیمارگر مربوط به <em>T. ceramicum</em> به ترتیب به میزان 69 و 53 درصد بود. <em>T</em>. <em>koningiopsis</em><em>، T. viridescens </em>و<em> T. ceramicum </em>در کشت متقابل به طور کامل از تشکیل سختینهها جلوگیری کردند و روی میسلیوم بیمارگر مستقر شده و تولید اسپور نمودند. همچنین در بررسی اثر سوسپانسیون اسپور عوامل بیوکنترل مذکور بر جوانهزنی میسلیوژنیک سختینهها، بیشترین درصد کاهش جوانهزنی در تیمار با <em>T. ceramicum</em> و <em>T</em>. <em>koningiopsis</em> و حداقل تاثیر در تیمار <em>T. virens</em> و <em>C. minitans</em> مشاهده گردید. <em>T</em>. <em>koningiopsis</em>، <em>T. ceramicum</em> و <em>T. viridescens </em>گونههایی از تریکودرما هستند که به تازگی معرفی شدهاند و این تحقیق اولین بررسی اثر بیوکنترلی آنها روی بیمارگرهای گیاهی در ایران میباشد.
تریکودرما,سیبزمینی,کنترل بیولوژیک,Coniothyrium minitans
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1405.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1405_9abc37f0d939ccedd6e23cb69d8d7b2f.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
برآورد ارزش اقتصادی آب در تولید محصول گندم (مطالعه موردی: منابع زیرزمینی شهرستان دامغان)
121
131
FA
قادر
دشتی
0000-0002-9292-3843
- استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
ghdashti@yahoo.com
فرید
امینیان
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد مدیریت کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
جواد
حسینزاد
استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
باباله
حیاتی
استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
لزوم شناخت و بهرهبرداری بهینه از منابع آب زیرزمینی از آنجا ناشی میگردد که این منابع 99% از کل آبهای شیرین قابلاستفاده جهان را تشکیل میدهند. در حال حاضر بخش کشاورزی عمده ترین مصرف کننده آب در بین بخشهای مختلف اقتصادی کشور محسوب میگردد. بنابراین لازم است که در راستای بهرهگیری مطلوب از نهاده آب راهکارهای علمی و مدیریتی مناسب در نظر گرفته شوند. یکی از راهکارهای تأثیرگذار و مهم، تعیین قیمت واقعی برای آب کشاورزی میباشد، چرا که وجود آن به تخصیص مطلوبتر این نهاده بین محصولات مختلف کمک مینماید. به طور کلی آب دارای دو نوع قیمت واقعی میباشد. یکی جنبۀ قیمت واقعی آب از دیدگاه عرضه کننده (تولید کننده) است و جنبۀ دیگر آن دیدگاه تقاضا کننده را شامل میشود. این مطالعۀ با هدف برآورد ارزش اقتصادی آب از دیدگاه تقاضاکننده (ارزش تولید نهایی) با استفاده از برآورد تابع تولید در محصول گندم انجام گردید. اطلاعات لازم برای نیل به هدف تحقیق از تعداد 184 کشاورز گندمکار شهرستان دامغان در سال زراعی 87-1386 جمع آوری شد. با توجه به معیارها و آزمونهای اقتصاد سنجی تابع تولید درجه دوم تعمیم یافته به عنوان تابع برتر شناخته شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان میدهد که ارزش اقتصادی هر متر مکعب آب در گندم معادل 2/403 ریال میباشد که این مقدار از ارزش رایج آب در منطقه زیادتر هست
ارزشاقتصادی آب,تابع تولید,دامغان,گندم,منابع آب زیرزمینی
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1407.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1407_d92f8edbcb8d996004f1c24f9b638397.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
ارزیابی ژنوتیپهای ماشک کرکدار در شرایط تنش خشکی
133
141
FA
نادر
میر فخرایی
پژوهشگران مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی
محمد
مقدم
استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
m.moghadam@ferdowsi.um.ac.ir
سعید
اهریزاد
دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
احمد
رزبان حقیقی
پژوهشگران مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی
a_razban_h@yahoo.com
تعداد 12 ژنوتیپ ماشک کرکدار از نظر واکنش نسبت به تنش خشکی در قالب طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی باغ گیاهشناسی مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی استان آذربایجانشرقی در سال 1382 مورد آزمایش قرار گرفتند. تیمارهای آبیاری (بدون تنش، تنش متوسط و تنش شدید) در کرتهای اصلی و ژنوتیپها در کرتهای فرعی منظور شدند. در این بررسی صفاتی مانند ارتفاع بوته، طول نیام، عرض نیام، تعداد دانه در نیام، وزن هزاردانه، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد شاخه جانبی، شاخص برداشت، بیوماس و عملکرد دانه در طول فصل زراعی اندازهگیری گردید. تنش خشکی کلیه صفات (به جز تعداد دانه در نیام) را به طور معنیدار تحت تاثیر قرار داد. عملکرد دانه و بیوماس بیشترین مقدار کاهش را در اثر تنش خشکی نشان دادند. تعداد نیام در بوته و تعداد دانه در بوته نیز بیشتر از سایر اجزای عملکرد دانه از تنش خشکی متاثر شدند. در عین حال کاهش ارزش صفات برای کلیه ژنوتیپها یکسان نبود و اثر متقابل معنیداری بین ژنوتیپ و شرایط تنش برای صفات مهمی مانند بیوماس، عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در بوته و ارتفاع بوته مشاهده گردید. ارزیابی ژنوتیپهای ماشک کرکدار بر اساس شاخصهای STI و TOL نشان داد که در شرایط تنش خشکی متوسط ژنوتیپ شماره 9 (از ایتالیا) و شماره 7 (از ترکیه) بیشترین میزان تحمل به خشکی را از نظر عملکرد دانه دارا هستند. از نظر بیوماس نیز ژنوتیپهای شماره 3 و 6 در زمره ژنوتیپهای مطلوب در برابر تنشهای متوسط و شدید شناسایی شدند.
بیوماس,تنش خشکی,شاخصهای تحمل به خشکی,عملکرد دانه,ماشک کرکدار
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1408.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1408_c3e783e7acff12bd260cc60f53bdcb3e.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
بررسی عملکرد دانه و اجزای عملکرد ارقام زمستانه کلزا طی تاریخ کاشتهای مختلف در کرج
143
151
FA
داوود
رودی
مربی پژوهش موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر- کرج
حسن
امیری اوغان
استادیار پژوهش موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر- کرج
بهرام
علیزاده
استادیار پژوهش موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر- کرج
تاریخ کاشت عامل مهمی است که عملکرد و صفات وابسته به آن را تحت تاثیر قرار میدهد و سبب میشود که شرایط محیطی حادث در زمان سبزشدن، استقرار و بقای گیاهچه مناسب گیاه باشد. در این راستا، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار طی دو سال زراعی 81-1379 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج به اجرا در آمد. کرتهای اصلی شامل تاریخ کاشت در چهار سطح 20 و 30 شهریورماه و 9 و 19 مهرماه و کرتهای فرعی شامل ارقام SLM046، Zarfam، Colvert و Orient بود. در طول فصل زراعی، صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخههای فرعی، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، میزان روغن و عملکرد روغن یادداشتبرداری و اندازهگیری شدند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه، عملکرد روغن، تعداد خورجین در بوته، تعداد شاخههای فرعی و وزن هزار دانه در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. بیشترین عملکرد دانه (3295و 2877 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب مربوط به تاریخ کاشت 20 و 30 شهریور بود. عامل رقم تنها برای تعداد دانه در خورجین و وزن هزار دانه در سطح احتمال یک درصد معنیدار شد و بیشترین تعداد دانه در خورجین 3/24 و 2/ 24 عدد به ترتیب مربوط به ارقام SLM046 و Orient بود. اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم تنها برای تعداد شاخههای فرعی و تعداد دانه در خورجین در سطح احتمال 5 درصد معنیدار شد. نتایج این آزمایش نشان داد که بهترین تاریخ کاشت در منطقه کرج 20 تا 30 شهریور ماه است و با تاخیر در کاشت، عملکرد ارقام کلزا به دلیل کاهش معنیدار در اکثر اجزای عملکرد کاهش مییابد
اجزای عملکرد,تاریخ کاشت,رقم,عملکرد دانه,کلزا
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1410.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1410_3923e6d5ea2d855f8bf502e747410546.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
اثر آللوپاتی علف هرز پیچک صحرایی ( Convolvulus arvensis L.) بر گندم Triticum aestivum L.) )
153
167
FA
مهرداد
یارنیا
استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
m.yarnia@yahoo.com
الناز
فرجزاده معماری تبریزی
مربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان
وحید
احمدزاده
دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
نیما
نوبری
کارشناس ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
با توجه به فراوانی و اهمیت علفهرز پیچک صحرایی در مزارع گندم، این بررسی به منظور ارزیابی اثرات آللوپاتی این علفهرز بر جوانهزنی، رشد و عملکرد گندم به صورت آزمایش فاکتوریل در سه تکرار در سالهای 1386 و1387 در شرایط آزمایشگاهی، گلخانهای و مزرعهای اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل عصارهی حاصل از اندامهای مختلف پیچک صحرایی در پنج سطح: عصارهی عاری از علف هرز(شاهد)، عصارهی برگ، ساقه، ریشه و کل گیاه، و غلظتهای مختلف عصارهی حاصل از اندامهای این علف هرز در چهار سطح: عصاره با غلظت 1 به5، 1 به10، 1 به15 و 1 به20 بودند. تیمارهای عصاره منجر به کاهش جوانهزنی و مولفههای آن نسبت به شاهد شد. عصارهی ریشه بیشترین اثر کاهشی را بر مولفههای جوانهزنی داشت. عصارهی ریشه و کل اندامها با غلظت 1 به 5 کاملاً از جوانهزنی بذور ممانعت کردند. در بررسی گلخانهای در غلظتهای پایین، عصارهی برگ و در غلظتهای بالا عصارهی ریشه بیشترین اثر را بر صفات بررسی شده نشان دادند. افزایش غلظت عصاره از 1 به 20 تا 1 به 5 کاهش معنیداری را در کلیه صفات باعث شد. میزان کاهش تعداد دانه در بوته، وزن صددانه و عملکرد دانه نسبت به شرایط شاهد در تیمار با غلظت 5 به1 بهترتیب 17/76، 66/94 و01/99 درصد بود. در شرایط مزرعهای اضافه شدن بقایای این علف هرز چه به صورت عصاره و چه به صورت بقایای پودر شده، نتایج حاصل از بررسی گلخانهای را تایید کرد. عصاره یا پودر حاصل از ریشه و کل اندامهای گیاهی بیشترین اثرات منفی و عصاره یا پودر ساقه و برگ کمترین اثرات منفی را بر گندم گذاشتند. در شرایط مزرعهای تیمار عصارهی پیچک صحرایی 84/74% و اضافه کردن پودر حاصل از بقایای این علف هرز عملکرد گندم را 88% کاهش داد. دلیل اثر بیشتر بقایا نسبت به اضافه شدن عصاره، آزاد سازی تدریجی مواد دگرآسیب در طول دورهی رشد و لذا اثرات درازمدت آنها بر فرآیند رشد و تولید میتواند باشد.
آللوپاتی,بقایای علف هرز,پیچک صحرایی,عصاره,گندم
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1415.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1415_64bb3954ab2f5fe959ddaa5abd96f3e0.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
تاثیر زمان حذف و تراکم علف قناری (Phalaris minor) بر عملکرد دانه گندم
169
179
FA
حمید
صالحیان
استادیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی قائمشهر
سعید
سلطانی
دانشجوی دوره دکترای تخصصی و مربی گروه زیستشناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی قائمشهر
حسین
نوشادیان
دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه زراعت واحد علوم و تحقیقات تهران
علف قناری یکی از علفهای هرز مهم مزارع گندم در شمال ایران میباشد. فاکتور زمان حذف علف هرز نیز در تداخل با گیاه زراعی به منظور توسعه مدلهای دقیق برآورد افت عملکرد از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. بدین منظور آزمایشات مزرعه در دو سال زراعی 1384 و 1385 در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد قائمشهر جهت تعیین اثر تراکم و زمان حذف علف قناری بر عملکرد گندم به اجرا گذاشته شد. علف قناری در فواصل زمانی چهار هفتهای (به طور متوسط 170 درجه روز) از زمان سبز شدن بذور گندم تا بیست و چهار هفته (به طور متوسط 1097 درجه روز) پس از آن، در کرتهای آزمایشی وجین شدند. دامنه تراکم علف قناری بین 0 تا 320 بوته در متر مربع قرار داشت. تراکمهای زیاد علف قناری و حذف دیر هنگام آن موجب بیشترین افت عملکرد (44 درصد) گردید. اختلاف عملکرد حاصل از حذف دیر هنگام علف قناری با حذف در مراحل ابتدایی رشد قابل توجه بود (به طور متوسط 33 درصد). اثر زمان حذف علف قناری (پارامتر C) در سالهای مختلف تفاوت معنیداری داشت. در این مطالعه مشاهده شد که زمان حذف علف قناری در کنار فاکتور زمان سبز شدن، از اهمیت زیادی در برآورد افت عملکرد گیاه زراعی، برخوردار بوده و اتفاده از علفکشهای عمومی قبل از کاشت جهت پیش گرفتن سرعت سبز شدن گندم توصیه میشود
تراکم علف هرز و افت عملکرد. رقابت,زمان حذف
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1416.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1416_b584e37a85088174ad66b78d596bfe6b.pdf
دانشگاه تبریز
دانش کشاورزی وتولید پایدار
2476-4310
2476-4329
20
1
2010
05
22
اثر آللوپاتی گیاهان مرتعی کور، اسفند و کرقیچ بر روی جوانهزنی و رشد گیاهچههای گندم و یونجه
181
189
FA
حمید
سودائیزاده
- استادیار گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد
محمدحسین
حکیمی میبدی
استادیار گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد
این مطالعه به منظور بررسی اثر آللوپاتی سه گونه مرتعی کور، اسفند و کرقیچ بر روی جوانهزنی و رشد اولیه دو گیاه گندم و یونجه صورت گرفت. آزمایش مذکور در سال 2002 در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد اجرا گردید. در این بررسی نوع عصاره در چهار سطح شامل عصاره گیاهان کور، اسفند و کرقیچ و آب مقطر (شاهد) به عنوان فاکتور اول، غلظت عصاره در دو سطح 50 و 100 درصد به عنوان فاکتور دوم و گونههای زراعی گندم و یونجه به عنوان فاکتور سوم به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بین عصارههای گیاهی، عصاره گیاه کور بیشترین تأثیر را بر روی تعداد بذرهای جوانهزده ، طول ساقه چه و وزن ساقهچه داشت ومقدار این صفات را نسبت به شاهد به ترتیب حدود 86، 98 و 99 درصد کاهش داد. همچنین عصاره این گیاه در مقایسه با تیمار شاهد بر روی طول و وزن ریشه چه نیز اثر بازدارندگی شدیدی داشت. در بین دو غلظت مورد بررسی، غلظت 100 بر روی تعداد بذرجوانه زده، طول ساقه چه و وزن ساقه چه نسبت به غلظت 50 درصد از اثر بازدارندگی بیشتری برخوردار بود، ولی در مورد طول ریشه چه و وزن آن تفاوت معنیداری مشاهده نشد. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده عصارههای به کار رفته در این آزمایش در هر دو غلظت بر روی یونجه بیش از گندم موثر بوده است.
آللوپاتی,اسفند,کرقیچ,کور,گندم,یونجه
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1417.html
https://sustainagriculture.tabrizu.ac.ir/article_1417_ba5d7b3cdff65d677f17ca121593bc43.pdf