تاثیر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و کارایی مصرف آب سویا در مازندران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم¬شهر

چکیده

گیاه سویا در مراحل مختلف زندگی خود دارای حساسیت متفاوتی نسبت به کم آبی است. هدف اصلی این تحقیق، تعیین حساس‌ترین مرحله رشد سویا به تنش خشکی و محاسبه ضریب واکنش عملکرد محصول به  کمبود آب  و راندمان مصرف آب بود. به­این منظورآزمایشی بر روی سویا رقم جی‌کی به‌صورت کشت بهاره در سال 1389 و در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر انجام پذیرفت. تیمارهای کم آبیاری در مراحل مختلف رشد شامل، TR0: آبیاری در تمام مراحل رشد(شاهد)، TR1: آبیاری با تنش رطوبتی در مرحله رشد رویشی، TR2: آبیاری با تنش رطوبتی در مرحله رشد گلدهی، TR3: آبیاری با تنش رطوبتی در مرحله پرشدن دانه، TR4: آبیاری با تنش رطوبتی در مرحله رشد رویشی + گلدهی، TR5: آبیاری با تنش رطوبتی در مرحله رشد رویشی + پر شدن دانه، TR6: آبیاری با تنش رطوبتی در مرحله رشد گلدهی + پر شدن دانه بوده­اند. نتایج نشان داد که مرحله گل‌دهی حساس‌ترین مرحله رشد سویا نسبت به کم آبی در استان مازندران می‌باشد. در تیمار TR1 با کاهش 28 درصدی آب مصرفی تنها حدود 4 درصد کاهش عملکرد مشاهده گردید. بیشترین راندمان مصرف آب نیز مربوط به تیمار TR1 بوده است. مقادیر Ky بر اساس رابطه بین کاهش نسبی تبخیر- تعرق و کاهش نسبی عملکرد برای کل دوره رشد 87/0 به‌دست آمد. بنابراین مرحله گلدهی حساس ترین مرحله رشد گیاه سویا بوده و بیشترین راندمان مربوط به تیمار با تنش در مرحله رشد رویشی می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Drought Stress at Different Growth Stages on Soybean Yield and Water Use Efficiency in Mazandaran

نویسنده [English]

  • D Akbari
چکیده [English]

The soybean crop growing consists of vegetative, flowering and grain filling stages which any stage has different sensitivity to water deficit. Main aim of this experiment  is determining of most sensitive growing stage to drought stress and estimating of yield reaction coefficient during water shortage period and water use efficiency. Then, an experiment with complete randomized block design by 3 replication and 7 water treatment accomplished for JK cultivar of soybean in spring cultivation. Water deficit treatments at different growing stages consists of: TR, irrigation in whole growing period (Control Treatment), TR1 , Irrigation withmoisture stress in vegetative stage, TR2 , Irrigation withmoisture stress in flowering stage, TR3,  Irrigation withmoisture stress in grain filling stage , TR4, , Irrigation withmoisture stress in vegetative stage and flowering stage, TR5, , Irrigation withmoisture stress in vegetative stage and grain filling stage, TR6,Irrigation withmoisture stress in flowering stage and grain filling stage. Results shows that flowering stage is most sensitive stage for soybean growing period in Mazandaran Province. In TR1 Treatment, water consumption reduced 28% while 4% reduction of yield was observed. TR1 , also has Maximum water use efficiency. Yield response factor (Ky) was 0.87 for the total growth period. The flowering stage of soybean was most sensitive and Maximum WUE is related to the treatment of stress in the vegetative growth stage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soybean
  • stress
  • WUE
  • Growth stage