Flower Flies Fauna of the Syrphinae Subfamily (Dip: Syrphidae) of Kendovan Region in East Azarbaijan Province including a Genus as New Record for Iran

Document Type : Research Paper

Authors

Abstract

Abstract
Considering of the importance and function of flower flies of the Syrphinae subfamily in the integrated pest management and sustainable agriculture, their identification were conducted in Kendovan region in East Azerbaijan province during 2009- 2011. In a total, seventeen species belonging to ten genera and three tribes were verified which all of them are as new records for the study area and Leucozona lucorum Linnaeus 1758 is newly reported for the insect fauna of Iran. Identification key to studied genera and photos of the new record genus are provided.
 

Keywords


مقدمه

مگس­های ­گل[1] یکی از بزرگ­ترین خانواده­­های دوبالان محسوب می­شوند که تعداد 200 جنس و بیش از 6000 گونه از آن­ها در سرتاسر دنیا شناسایی شده­است.افراد بالغ این خانواده دارای ویژگی منحصر به­فردی به­نام رگبال کاذب[2]در حد فاصل رگبال­های شعاعی (R4+5) و میانی (M1+2) است، و چون غالبا در اطراف بوته­های گل پرسه می­زنند، آنها را مگس­های­گل می­نامند. طول چرخة­زیستی آن­ها از دو هفته تا بیش از ٥ سال بر حسب گونه به­طول می­انجامدو این  در حالی است که طول عمر برخی سیرفیدهای بالغ فقط چند روز تا چند هفته می باشد. درزیرخانواده Syrphinae  ناحیه شانه­ها[3] کاملا بی­مو و سر تا حدودی به سمت عقب کشیده شده و تا قسمتی ناحیه شانه­ها را می­پوشاند (Stubbs and Falk, 2002). اکثر مگس­های این زیرخانواده گرده­افشان بوده و در هر جایی که گل­ها وجود دارند، فعالیت می­کنند. لاروهای گونه­های مختلف در  قبیله Syrphini به­ویژه جنس­های Syrphus ،Eupeodes وEpisyrphus بعنوان یکی از مهم­ترین شکارگران شته­ها و دیگر آفات در کشاورزی محسوب می­شوند و بنابراین نقش مهمی را در کنترل بیولژیک آفات ایفا می­کنند. مگس­های گل شته­خوار ظرفیت غیرعادی تولید مثل شته را تحت کنترل در­­آورده و بعنوان یک راهبرد کنترل بیولژیک به کشاورزان و باغداران کمک می­کنند (صادقی1382).

    بررسی­های انجام ­یافته روی شناسایی گونه­های این زیرخانواده در ایران، نشانگر این واقعیت است که این مطالعات، به چند منطقه محدود بوده و هنوز بسیاری از مناطق کشور مورد بررسی قرار نگرفته­اند ­به ­طوری­که تا­کنون حدود صد گونه متعلق به این زیرخانواده از ایران گزارش شده است (مدرس اول،1373؛ گل­محمد­زاده خیابان، 1377؛ گلدسته،1381؛  معتمدی نیا، 1381Dusti and Hayat, 2006; Gharali 2000 and 2002; ، Khaghani nia et al., 2010 ;a and b،nia and Bashiri, 2011  Khaghani nia et al., 2011; Khaghani).

هدف از تحقیق حاضر، مطالعه فونستیک مگس­های گل زیرخانواده Syrphinae به­خاطر اهمیت وکارایی بالای استفاده از آن­ها به­عنوان یکی از عوامل کنترل بیولژیکی در برنامه­های مدیریت تلفیقی آفات و کشاورزی پایدار در منطقه کندوان استان آذربایجان شرقی می­باشد. امروزه با توجه به اینکه در برنامه­های مدیریت تلفیقی آفات تاکید بر استفاده کمتر از سموم آفت­کش می­باشد، لذا در راستای شناسایی عوامل کنترل بیولوژیک،امید است گامی در جهت بهبود برنامه­های کنترلی آفات مخصوصا شته ها برداشته شود.

 

مواد و روش­ها

منطقه کندوان در جنوب ­شرقاستان آذربایجان­شرقی واقع شده­است. این منطقه در دامنه­های جنوبی کوه سلطان، یکی از قله­های رشته­کوه سهند، در فاصله 5/35 کیلومتری شهر تبریز قرار دارد. ارتفاع این منطقه از سطح آزاد دریا از 1860 تا 3110 متر متغیر است و در مختصات جغرافیایی بین­المللی با طول 42/609181 تا 55/617583 شرقی و با عرض 42/4177170 تا 80/4183938 شمالی جای دارد. این منطقه دارای چمن­زارهای انبوه از گیاهان خانواده­های مرکبان[4]، چتریان[5]، قولات[6] و آلاله­ها[7] است. .حشرات کامل مورد مطالعه طی سال­های 88 تا 90 از 15 منطقه مختلف مرتعی، باغی و چمن­زار بوسیله تور حشره­گیری جمع­آوری شدند. نمونه­­ها پس از کشته­شدن در شیشه سیانور، بلافاصله اتاله شده و درون جعبه­هایی در آزمایشگاه قرار داده­شدند. برای شناسایی نمونه­ها، از مشخصات ظاهری بدن نظیر سر، قفس­سینه، بال، خصوصیات شاخک، پا و اندام­تناسلی­خارجی جنس نر استفاده گردید و بدین منظور از کلیدهای شناسایی معتبر مثل Stubs and Falk (200) ، Speight (2008) و Bei- beinko (1988) استفاده گردید. گونه­های شناسایی­شده در موزه حشره­شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز نگهداری می­شوند.

 

نتایج

در این مطالعه تعداد هفده گونه متعلق به ده جنس و سه قبیله از زیرخانواده Syrphinae در منطقه کندوان استان آذربایجان­شرقی جمع­آوری وبه­شرح زیر مورد شناسایی قرار گرفتند که تمامی گونه­ها برای منطقه مورد مطالعه ویک جنس­گونه برای فون ایران جدید می­باشد که با علامت ستاره مشخص گردیده­است.

 

الف- قبیله  Bacchini  

در افراد این قبیله سپرچه سیاه­رنگ بوده و بر روی شکم، نقش­ونگارهایی به رنگ زرد، نارنجی و خاکستری وجود دارند. این قبیله چهار جنس داشته و بیشتر گونه­های آن­ها در مکان­هایی که گرده­های گل فراوان است، زندگی می­کنند. از این قبیله گونه­های Melanostoma mellinum Linnaeus 1758،M. scalare  Fabricius 1794، Platycheirus albimanus Fabricius 1781، P. scutatus Meigen 1822 و Spazigaster ambulans Fabricius 1798 شناسایی شدند (Bei- Beinko, 1988).

 

 

شکل 1- عکس ماهواره­ای از مکان­های نمونه­برداری در منطقه کندوان

 

 

ب- قبیله Paragini

افراد این قبیله از نظر اندازه نسبتا کوچک هستند و اکثرا با بدن سیاه، پاهای نارنجی و صورت مایل به زرد شناخته می­شوند. بیشتر در مناطق مرتعی و چمن­زارها دیده می­شوند. از این قبیله گونه Paragus bicolor Fabricius 1794، شناسایی شد (Speight, 2008).

 

پ- قبیله Syrphini

این قبیله یکی از بزرگتربن قبیله­های زیرخانواده Syrphinae با حدود بیست جنس می­باشد. افراد این قبیله دارای بدن نسبتا بزرگ بوده و شکم  اکثرا به رنگ­های زرد و سیاه با لکه­ها­ و باندهای مشخص می­باشند. اکثر افراد این قبیله از شکارگران مهم شته­های درختان میوه و باغات به شمار می­روند. همچنین بر روی گل­ها نیزعمل گرده­افشانی انجام می­دهند (Stubbs  and Falk 2002).

از این قبیله گونه­های زیر شامل :

Chrysotoxum cautum Harris 1776، C. elegans Loew 1841 ، C. festivum  Linnaeus 1758 C.vernale Loew 1841، Episyrphus balteatus Degeer 1776، Eupeodes corolla Fabricius 1794 E. luniger Meigen 1822،Linnaeus 1758  Leucozona lucorum*،  Sphaerophoria scripta Linnaeus 1758 ، Syrphus ribesii Linnaeus 1758 و S. vitripennis  Meigen 1822 شناسایی شدند.

کلید شناسایی جنس­های زیرخانواده Syrphinae جمع­آوری­شده در این تحقیق به شرح زیر می­باشد:

1-سومین بند شاخک دارای فشردگی، اندازه بدن خیلی کوچک ................................................................Paragus

سومین بند شاخک کاملا کشیده ودراز، اندازه بدن بزرگ و حجیم ...................................................................2

2-طول شاخک بیشتر از سر ................Chrysotoxum

طول شاخک کمتر از سر ..................................................3

3-قاشقک بالی در سطح پشتی دارای موهای کشیده و دراز......................................................................Syrphus

قاشقک بالی در سطح پشتی فاقد موهای کشیده و دراز......................................................................................4

4-وجود نوارهای باریک سیاه روی ترژیت سوم و چهارم ...........................................................Epysyrphus 

-  ترژیت سوم و چهارم فاقد مشخصات فوق ...5

5-استیگما کاملا تیره، ترژیت دوم با باندهای عریض­تر از ترژیت سوم و چهارم .............................Leucozona

-  استیگما نسبتا روشن و شفاف، ترژیت دوم فاقد مشخصات فوق..........................................................6

6-موهای حاشیه­ای ترژیت سوم تا پنجم کاملا سیاه و تیره....................................................................Eupeodes

-  موهای حاشیه­ای ترژیت سوم تا پنجم روشن و یا سیاه و روشن............................................................7

7-گونه­هایی کاملا باریک، بال­ها به­رنگ روشن، بندهای شکم یکنواخت و دراز .........................Sphaerophoria

-  گونه­هایی با باریک شدگی کمتر، بال­ها تیره­تر، بندهای شکم فشرده­تر ......................................................8  

8-بند دوم شکم بسیار باریک­تر از بندهای سوم وچهارم،آریستا کاملا پروش .....................Spazigaster

-  تمامی بندهای شکم یکنواخت و نسبتا فشرده، آریستا فاقد موهای پروش ...............................................9

9-ساق و پنجه پاهای جلویی باریک، شکم حداقل در دو بند دارای لکه­های نارنجی.......................Melanostoma

- ساق و پنجه پاهای جلویی کاملا صاف و تخت، وجود لکه­های نارنجی یا زرد روی ترژیت­ها ......................................................................Platycheirus

 

خصوصیات شکل شناسی، گیاهان میزبان ومحل جمع­آوری گونه­­های مورد مطالعه

1- جنس(Meigen,1803)   Chrysotoxum

گونه (Chrysotoxum cautum (Harris, 1776

شکل شناسی: حاشیه کناری بندهای شکم زرد و سیاه، قسمت­های جلویی بال به­رنگ نارنجی یا زرد روشن، وجود موهای متراکم روی چشم­ها، طول بند اول شاخک دوسوم بند دوم، ژنیتالیا در نرها کشیده
(Bei- Beinko, 1988).

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­های گیاهی Cornus، Crataegus،Euphorbia و Geranium   زندگی می­کنند (Speight,  2010).

محل جمع­آوری: کندوان (دو نر و یک ماده، سال 1389).

پراکنش: انگلستان، ولز، ایرلند، کشورهای جنوب اروپا و ایران  (Speight,  2010).

 

گونه Chrysotoxum elegans (Loew, 1841)

 شکل شناسی: حاشیه کناری بندهای شکم زرد و سیاه، قسمت­های جلویی بال به رنگ نارنجی یا زرد روشن، وجود موهای متراکم روی چشم­ها، بند اول شاخک دوسوم بند دوم، ژنیتالیا کوچک، وجود نوار سیاه­رنگ در قسمت جلویی ترژیت دوم و پیوستگی آن تا حاشیه کناری (Bei- Beinko, 1988).

    گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­های گیاهی  Pimpinella، Origanumو Ranunculus  زندگی می­کنند (Stubbs  and Falk, 2002).

محل جمع­آوری: کندوان (یک نر و یک ماده، سال 1389).

پراکنش:اروپای مرکزی وجنوبی، روسیه، ترکیه  و ایران (Speight2010)

 

گونه Chrysotoxum festivum (Linnaeus, 1758)

شکل شناسی: حاشیه کناری بندهای شکم کاملا سیاه، رنگ پاها زرد یا نارتجی، وجود یک نوار باریک سیاه­رنگ در قسمت ابتدایی ران دوم و سوم. شکم با باندهای باریک مشخص و خمیده (Bei- Beinko, 1988).

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­های گیاهی Ranunculus،Rosa ، Rubus  وSambucus  زندگی می­کنند (Stubbs  and Falk, 2002).

محل جمع­آوری: کندوان (دو نر و چهار ماده، سال 1390).

پراکنش:آفریقا، اروپا، ایرلند، روسیه، ژاپن، ترکیه  و ایران (Speight2010)

 

گونه Chrysotoxum vernale (Loew, 1841)

شکل شناسی: حاشیه کناری بندهای شکم کاملا سیاه، رنگ پاها زرد و نارتجی، وجود یک نوار پهن سیاه­رنگ در قسمت ابتدایی ران 2 و 3. شکم با باندهای باریک مستقیم و صاف (Stubbs  and Falk, 2002).

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­­های گیاهی white umbellifers، Caltha, Crataegus، Euphorbia و Helianthemum زندگی می­کنند (Stubbs  and Falk, 2002).

محل جمع­آوری: کندوان (سه نر وسه ماده، سال 1390).

پراکنش: اروپا، ایرلند، انگلستان، هند و ایران (Speight2010)

 

2- جنس ((Matsumura et Adachi, 1917Episyrphus

گونه Episyrphus balteatus ( Degeer, 1776)

شکل شناسی: بدن به طول 12- 8 میلی­متر، صورت باریک و زرد با برآمدگی میانی، قفس سینه سیاه و دارای سه نوار خاکستری کم­رنگ، شاخک زرد و بند سوم کمی تیره، آریستا سیاه و در نیمه بالایی دارای کرک (Stubbs  and Falk, 2002).

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­های گیاهی  Crataegus، Euphorbia، Arbutus unedo,  و Viburnum زندگی می­کنند (Speight2010)

محل جمع­آوری: کندوان (ده نر و دوازده ماده، سال 1390).

پراکنش:کشورهای حوزه دریای مدیترانه، ایرلند، جزایر ایسلند، ژاپن، هند و ایران (Speight2010)

 

3- جنس(Fabricius, 1794)  Eupeodes

گونه Eupeodes corolla (Fabricius, 1794)

شکل شناسی: بدن به طول 10- 7 میلی­متر، صورت زرد با نوار میانی سیاه، شاخک سیاه و در نیمه پایینی نارنجی، سینه سیاه براق و در طرفین مایل به زرد، سپرچه زرد و با موهای زرد، بال به طول 8- 5 میلی­متر (Stubbs  and Falk 2002).

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­های گیاهی  millefolium، Campanula rapunculoides،  Chrysanthemumو Cirsium زندگی می­کنند (Stubbs  and Falk, 2002).

محل جمع­آوری: کندوان (سیزده نر و شش ماده، سال 1390).

پراکنش:آفریقا، اروپا، صربستان، ژاپن، چین و ایران (Speight2010)

 

گونه Eupeodes luniger (Meigen, 1822)

شکل شناسی: بدن به طول 11- 8 میلی­متر، بند سوم شاخک بزرگ­تر از دو بند دیگر،  بال به طول 10- 6 میلی­متر، پیشانی ماده در یک سوم پشتی دارای یک لکه سیاه به شکل Yباریک به سمت جلو (Stubbs and Falk, 2002).     

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­های گیاهی Malus ،Polygonum ، Prunus و  Ranunculus زندگی می­کنند (Bei- Beinko, 1988).

محل جمع­آوری: کندوان (سیزده نر و شش ماده، سال 1390).

پراکنش:آفریقا، اروپا، روسیه، ایرلند ، هند و ایران (Speight2010)

4- جنس(Linnaeus, 1758) *leucozona

گونه (Leucozona lucorum *(Linnaeus, 1758

شکل شناسی: چشم­ها با موهای انبوه مشخص به رنگ تیره و خاکستری، سلول استیگمای بال و قسمت پایینی آن کاملا ابری یا تیره، سپرچه زردرنگ، حاشیه کناری صورت زردرنگ، بال به طول 10- 7.75  میلی­متر، ترژیت 2 به رنگ سفید یا زرد روشن ، وجود موهای بلند سفید روشن در حاشیه کناری ترژیت 4-2 (Stubbs and Falk, 2002).

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­های گیاهیwhite umbellifers ، Acer pseudoplatanus،  Centaureaو Cirsium زندگی می­کنند (Speight,  2010)

محل جمع­آوری: کندوان (دو ماده، سال 1390).

پراکنش:اسپانیا، ایرلند، اروپای مرکزی، آمریکای شمالی، ژاپن و ایران (Speight,  2010)

 

 

 

 

 

 

 

شکل2-  گونه lucorum Leucozona، الف) جنس ماده از سطح پشتی، ب) جنس ماده از سطح پهلویی، ج) بال (اصلی).

 

 

5- جنس Melanostoma (Schiner, 1860)

گونه Melanostoma mellinum (Linnaeus 1758)

شکل شناسی: بدن به طول 7- 5 میلی­متر، بند سوم شاخک در جنس نر بزرگ­تر از دو بند دیگر، بال به طول 7- 5 میلی­متر، صورت باریک، پیشانی سیاه براق و بدون مو، قفس سینه سیاه براق، شکم سیاه با لکه­های زرد  (Stubbs and Falk, 2002).

گیاهان میزبان:لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­های گیاهیGraminae ،Cyperaceae ،Allium ،  Centaurea و Cirsium زندگی می­کنند (Stubbs and Falk, 2002).

محل جمع­آوری: کندوان (ده نر، بیست وسه ماده، سال 1390).

پراکنش:اسپانیا، ایرلند، انگلستان، کشورهای حوزه دریای مدیترانه، هند و ایران (Speight,  2010)

 

گونه Melanostoma scalar (Fabricius, 1794)

شکل شناسی: بدن باریک­تر از گونه قبل، ترژیت 2 و 3 دراز، پیشانی در ماده­ها دارای پهن­شدگی، پیشانی سیاه براق و بدون مو، شاخک در ماده­ها معمولا زردرنگ بند سوم شاخک در جنس نر بزرگ­تر از دو بند دیگر، بال به طول 7-6  میلی­متر، ، قفس سینه سیاه  براق، شکم سیاه با لکه­های زرد یا نارنجی  (Stubbs and Falk, 2002)

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­های گیاهیGraminae ، umbellifers، Allium و Arbutus زندگی می­کنند (Speight, 2010)

محل جمع­آوری: کندوان (هشت نر، پانزده ماده، سال 1390).

پراکنش:زیمباوه، ایرلند، کشورهای حوزه دریای مدیترانه، و ایران (Speight,  2010)

 

6- جنس ( (Latreille, 1804Paragus

گونه Paragus bicolor (Fabricius, 1794)

شکل شناسی: بدن به طول 7- 5 میلی­متر، بند سوم شاخک کشیده، بال به طول 5- 4، صورت در نرها زرد کامل و در ماده­ها دارای نوار میانی و باریک،  قفس سینه سیاه متالیک با دو نوار طولی متمایل به سفید، پاها زرد و ران سیاه (Stubbs and Falk, 2002).

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­­های گیاهی Euphorbia،Herniaria ، Sedum، Scleranthus و  Solidago زندگی می­کنند (Speight,  2010)

محل جمع­آوری: کندوان (یک نر، سال 1390).

پراکنش:انگلستان، ایرلند، ایتالیا، امریکا، آفریقا و ایران (Stubbs  and Falk 2002).

 

7- جنس ((Choi, 1999Platycheirus

گونه Platycheirus albimanus (Fabricius, 1781)

شکل شناسی: گونه­های کوچک با لکه­هایی بر روی بندهای 2، 3و 4 شکم . نقش و نگارهای نقره­ای یا برنزی روی ترژیت­ها، قسمتی از پنجه پاهای جلویی صاف یا تخت، بخش انتهایی ساق پای جلو پهن (Stubbs  and Falk 2002).

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­های گیاهی white umbellifers، Acer ، Centaurea و Cirsium زندگی می­کنند (Stubbs and Falk, 2002).

محل جمع­آوری: کندوان (دو نر، سال 1390).

پراکنش:ایسلند، ترکیه، روسیه  ایرلند، آفریقا و ایران (Speight, 2010)

 

گونه Platycheirus scutatus (Meigen, 1822)

شکل­شناسی: گونه­های کوچک با لکه­هایی بر روی بندهای 2، 3و 4 شکم . نقش و نگارهای نقره­ای یا برنزی روی ترژیت­ها، قسمتی از پنجه پاهای جلویی قلمی یا باریک، پیشانی به رنگ خاکستری تیره  (Stubbs and Falk, 2002).

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­­های گیاهی Graminae،white Umbelliferae، Allium ،  Centaureaو Cirsium زندگی می­کنند (Speight, 2010)

محل جمع­آوری: کندوان (دو نر، سال 1390).

پراکنش:ترکیه، کشورهای حوزه دریای مدیترانه، ایرلند، جزایر ایسلند، ژاپن، و ایران (Speight, 2010)

 

8- جنس(Rondani, 1843)Spazigaster

گونه Spazigaster ambulans (Fabricius, 1798)

شکل شناسی: صورت و سپرچه سیاه­رنگ، شاخک کوتاه­تر از سر، شاخک کاملا پروش و دارای موهای بلند،

شکم کشیده و دراز و بند دوم شکم باریکتر از بند سوم، بال قهوه­ای روشن (Stubbs and Falk, 2002).

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­های گیاهی Umbelliferae،Salvia  وSaxifraga  زندگی می­کنند (Speight, 2010)

محل جمع­آوری: کندوان (یک نر، سال 1390).

پراکنش: آلمان، ترکیه، یوگسلاوی،  کشورهای حوزه دریای مدیترانه و ایران (Speight, 2010).

9- جنس((Le Peletier, 1828Sphaerophoria

گونه Sphaerophoria scripta (Linnaeus, 1758)

شکل شناسی: بدن باریک به طول 12- 9 میلی­متر، سر از قفس سینه عریض­تر، چشم­های مرکب فاقد مو،   قفس سینه سیاه متالیک با دو نوار زرد کامل، بال به طول7 – 5، پاها زرد (Stubbs and Falk, 2002).

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­­های گیاهی  Cirsium ،umbellifers،   Salvia و Crataegus  زندگی می­کنند (Speight, 2010)

محل جمع­آوری: کندوان (ده نر و هشت ماده، سال 1390).

پراکنش: ایسلند، ترکیه، روسیه  ایرلند، نپال، کشمیر و ایران (Speight, 2010)

10- جنس(Fabricius, 1775)Syrphus

گونه Syrphus ribesii (Linnaeus, 1758)

شکل­شناسی: بدن باریک به طول 12- 10 میلی­متر، پیشانی زرد و در جنس نر دارای موهای سیاه، شاخک سیاه و بند سوم نارنجی، قفس سینه سیاه متالیک و در قسمت پهلویی کمی زرد با موهای زرد (Stubbs  and Falk 2002)

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­های گیاهی Carduus، Eryngium،Sonchus  وUmbelliferae  زندگی می­کنند (Speight, 2010).

محل جمع­آوری: کندوان (سه نر و شش ماده، سال 1390).

پراکنش: ایسلند، ترکیه، آمریکا، ژاپن، افغانستان ، نپال و ایران (Speight, 2010)

 

گونه Syrphus vitripennis (Meigen, 1822)

شکل شناسی: بدن باریک به طول 11- 8 میلی­متر، پیشانی زرد و در جنس نر دارای موهای سیاه ریز، صورت زرددر طرفین دارای موهای سیاه،  شاخک سیاه و بند سوم در نیمه پایینی نارنجی، قفس سینه سیاه متالیک و در طرفین پهلوها کمی زرد با موهای زرد (Stubbs and Falk, 2002).    

گیاهان میزبان: لاروهای این گونه بیشتر در بین گل­های جنس­های گیاهی white umbellifers، Achillea ،  Brassica ، Campanula ، Cirsiumو Convolvulus زندگی می­کنند (Speight, 2010).

محل جمع­آوری: کندوان (سه نر و سه ماده، سال 1390).

پراکنش: آلمان، ترکیه، آمریکا، اسپانیا، ایرلند، آمریکای شمالی، ژاپن و ایران (Speight, 2010).

 

بحث

با توجه به اهمیت روزافزون مبارزه­ی بیولوژیک به­عنوان راهکار جایگزین مبارزه شیمیایی با آفات، در دهه­های اخیر توجه قابل ملاحظه ای معطوف شناخت عوامل بیولوژیک بومی شده است. در این راستا، چندین محقق فون خانواده سیرفیده را در نقاطی از ایرا ن بررسی کرده­اند بطوریکه تعداد سیرفید­های گزارش شده از ایران به بیش از دویست گونه می­رسد. در این بین از شایع­ترین سیرفیدهای شکارگر حشرات، در ایران از افراد قبیله ,Syrphini شامل جنس­های Syrphus , Eupeodes و Episyrphus می­توان نام برد که مهم­ترین آن­ها گونه Syrphus ribesii  است که لارو­های این گونه از کلنی بیش از یک­صد گونه شته گزارش شده­است (صادقی، 1382). در این تحقیق از بین گونه­های مورد مطالعه، گونه­های Epysyrphus balteatus و Eupeodes corollae دارای بیشترین فراوانی در منطقه بودند که  با توجه به ویژگی­های زیست شناختی قابل توجه این گونه­ها، از جمله کوتاهی چرخه­ی زندگی، پرخوری لارو­ها، چند نسلی بودن، قدرت مطابقت و سازگاری با زیستگاه­های متفاوت و توانائی تحمل سرمای شدید در زمستان، می­توان از این سیرفید­ها بعنوان مدل بسیار کاربردی و مفید در برنامه های کنترل بیولوژیک و مدیریت آفات استفاده کرد. دردنیا آزمایشات چندی بر روی کارایی حشرات شته­خوار به­عنوان عوامل کنترل بیولوژیک شته­ها انجام گرفته­است. مطالعه مقایسه­ای روی کارایی سه جنس  ذکرشده در بالا از شکارگرهای شته­ها در آزمایشگاه انجام و مشاهده گردید که جنس Syrphus گرچه تحرک وجستجوگری کمتری نسبت به دو جنس دیگر دارد ولی در دمای پایین تعداد شته بیشتری را مورد تغذیه قرار می­دهد (Sundby, 1966). این موضوع با توجه به پایین­بودن نسبی میانگین دما در منطقه کندوان از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و می­تواند در تنظیم و مدیریت جمعیت سیرفیدهای شته­خوار مورد توجه جدی قرار گیرد.  همچنین در یک بررسی، پتانسیل شکارگری لارو گونه corollae  Eupeodesبرای کنترل شته جالیز(Aphis gossypii) روی خیار در شرایط  گلخانه بررسی شد. طبق نتایج بدست آمده سیرفید E.corollae  قادر است مادامی که تخمریزی حشرات ماده­ی سیرفید ادامه دارد مانع افزایش جمعیت شته در شرایط مذکور گردد (Chambers, 1986).

مگس­های گل، همچنین از گرده افشان­های مهم گل­ها هستند و در درختان میوه و برخی محصولات دیگر وظیفه گرده­افشانی را به­خوبی انجام می­دهند، مخصوصا زمانی که زنبورها کمیاب می­باشند. با این وجود شاید کمک آنها به گرده­افشانی گل­های باغی و گیاهان وحشی است که دارای ارزش زیادی می باشند ( Gilbert, 1993). مگس­های گل در یک دامنه وسیع زیستگاهی قرار داشته و لاروهای آنها طیف وسیعی از میزبان­ها را مورد تغذیه قرار می­دهند، که در نهایت می توانند در فرآیند کشاورزی پایدار و مدیریت برنامه­ریزی کنترل بیولوژیک از جایگاه بالایی برخوردار باشند.



[1]Flower flies

[2] Sporius vein

[3]Humeri

[4] Astraceae

[5] Apiaceae

[6]Fabaceae

[7] Ranunculaceae

منابع مورد استفاده
صادقی ح. 1382. معرفی فون سیرفید­های مشهد و حومه و کلید شناسایی جنس­ها. مجله  علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، شماره 3، صفحات 137-119.
گلدسته ش، 1381.  بررسی فونستیک مگس­های خانواده Syrphidae در منطقه گرگان و حومهخلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران.  کرمانشاه. صفحه 289.
گل­محمد­زاده خیابان ن، 1377.  بررسی فونستیک مگس­های خانوادهSyrphidae. خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاه­پزشکی ایران.  ­کرج. صفحه 231.
­مدرس اول م، 1373. فهرست آفات کشاورزی ایران و دشمنان طبیعی آن­ها . انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. 364 صفحه.
معتمدی نیا  ب، 1381.  بررسی فونستیک مگس­های خانواده Syrphidae در استان گیلان. خلاصه مقالات پانزدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران.  کرمانشاه. صفحه 287.
Bei- Beinko G, 1988. Keys to the insects of the European Part of the USSR. Volume V. Diptera and Siphonoptera. Part II. Smithsonian Institution Libraries and the National Science Foundation Washington DC, 10- 148.
Chambers RJ, 1986. Preliminary experiments on the potential of hoverflies (Dipt.: Syrphidae) for the control of aphids under Glass. Entomophaga, 3(2): 197-204.
Dousti  AF and Hayat R, 2006. A Catalogue of The Syrphidae (Insecta: Diptera) of Iran. J. Entomol. Res. Soc., 8 (3): 5-38.
Gharali B,  Alichi M and Radjabi, GR, 2000. The new records of syrphid flies (Dip: Syrphidae). Proceeding of the 14thIranian Plant Protection Congress, Esfahan, p. 348.
Gharali B, Alichi M and Radjabi, GR, 2002. The new records of syrphid flies (Dip: Syrphidae). Proceeding of the 14thIranian Plant Protection Congress, Esfahan, p. 348.
Gilbert F, 1993.Hoverflies. Naturalist's Hand books. slough. Richmond publishing Co. Ltd,Slough, UK.67pp.
Hart AJ. & Bale  JS, 1997. Evidence for the first strongly freeze tolerant insect found in the
UK. Journal of Ecological Entomology, 22: 242-245.
Khaghaninia S and Bashiri M, 2011. First records of two rare found hover flies (Diptera: Syrphidae) from Iran. Proceeding of Global Conference on Entomology. Thailand, Chiang mai, pp. 151.
Khaghaninia S, Farshbaf Pour Abad, R and Ehteshaminia N, 2010 a. Some of hover flies fauna of subfamily Milesinae (Diptera: Syrphidae) of Qurigol in East Azerbaijan Province, Northwest Iran. Munis Entomology and Zoology, Vol. 5 (Supp.): 911-916
Khaghaninia S, Farshbaf  Pour Abad R and Saribiyik S, 2010 b. Four Genera and Seven Species as New Records for Iran Hover Flies Fauna. Proceeding of IXth European Congress of Entomology. Hungary, Budapest, pp. 232.
Khaghaninia S, Farshbaf Pour Abad R and Hayat R, 2011. Hover flies (Diptera; Syrphidae) of Mekidi Valley in East Azerbaijan Province, Iran. Turk. Entomol. Bult., 1(4): 211-220 .
Speight MCD, 2008. Species accounts of European Syrphidae (Diptera) 2008. In :  Speight, M, C., Castella, E., Sarthou, J. P. and monteil, C. (eds). Syrph the Net, the database of  European Syrphidae, Vol. 56, 66 pp., Syrph the Net Publication, Dublin.
Speight MCD, 2010. Species accounts of European Syrphidae (Diptera) 2010. In : Speight, M, C., Castella, E., Sarthou, J. P. and monteil, C. (eds). Syrph the Net, the database of  European Syrphidae, Vol. 59, 285 pp., Syrph the Net Publication,  Dublin.
Stubbs AE and Falk SJ, 2002. British hover flies. An illustrated identification guide. Pub. The british Entomology and Natural History Society, Reading, UK.
 
Sundby RA, 1966. A coparative study of the efficiency of three predatory insects, Coccinella septumpunctata L.(Col. Coccinellidae), Chrysopa carnea St.(Neurop. Chrysopidae) and Syrphus ribesii L.(Dipt. Syrphidae) at two different temperatures. Entomophaga, 11(4): 395-404.