ارزیابی عملکرد گندم پاییزه (.Triticum aestivum L) و زیست توده علف‌های هرز تحت رژیم‌های مختلف آبیاری و الگوهای کشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زنجان

2 دانشیار گروه زراعت واصلاح نباتات ، دانشگاه زنجان

3 دانشجوی دکترا، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه تهران

چکیده

توان رقابتی گیاه زراعی و علف هرز می­تواند تحت تأثیر الگوی کاشت، با تغییر ساختار کانوپی و فراهمی آب و میزان آب در دسترس قرار گیرد. بنابراین آزمایشی با هدف بررسی تأثیر رژیم­های مختلف آبیاری بر رشد علف­های هرز و عملکرد گندم تحت الگوهای مختلف کاشت، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال زراعی 1391-1390 انجام شد. آزمایش به صورت اسپیلت­پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عوامل مورد بررسی در این آزمایش شامل رژیم­ آبیاری در سه سطح آبیاری معمولی، کم آبیاری (آبیاری بعد از کاشت، مرحلة گلدهی) و دیم کامل به عنوان کرت اصلی و الگوهای مختلف کاشت در چهار سطح شامل کشت تک ردیف بر روی پشته، کشت تک ردیف داخل جوی، کشت سه ردیف بر روی پشته­های عریض و کشت سه ردیف داخل جوی به عنوان کرت­های فرعی بود. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه گندم در رژیم آبیاری معمولی در الگوی سه ردیف روی پشته با میانگین عملکرد 8/3437 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. در شرایط کم­آبیاری و دیم در الگوی یک ردیف داخل جوی به ترتیب با میانگین 3/2574 و 2/1868 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد حاصل شد. در رژیم­های مختلف آبیاری، کمترین زیست توده علف هرز در داخل جوی­ها در الگوی کاشت یک ردیف داخل جوی مشاهده شد. همچنین بررسی علفهای هرز روی پشته­ها نشان داد که الگوی کاشت یک ردیف داخل جوی در آبیاری معمولی و دیم، و الگوی کاشت سه ردیف روی پشته در رژیم کم­آبیاری دارای کمترین زیست­توده علف هرز بود. به طورکلی الگوی یک ردیف داخل جوی، زیست توده علف­های هرز را به مقدار 4/67، 9/14 و 60 درصد نسبت به الگوهای سه ردیف داخل جوی، سه ردیف روی پشته و یک ردیف روی پشته کاهش داد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Wheat Yield and Weed Biomass under Planting Patterns and Irrigation Regimes

نویسندگان [English]

  • Alireza Yousefi 1
  • Majid Pouryousef 2
  • Roghaie Mardani 3
چکیده [English]

Both planting pattern (with changes in canopy structure) and soil water availability (which affects growth and development) exert a strong effect on crop-weed competitiveness. Therefore, the effect of different planting patterns on the wheat yield and weed biomasses under different irrigation conditions were evaluated. The experimental design was a split plot with three replications, with irrigation treatments as the main plot, and planting pattern as the sub plot. Main plots included three irrigation regimes: normal irrigation, deficit irrigation (irrigation after planting and in start of flowering) and rainfed. Subplots were four planting patterns (three rows of wheat on the ridge, three rows of wheat inside the furrow, one row on the ridge and one row inside the furrow). The results showed that wheat grain yield significantly affected by both irrigation treatments and planting pattern. In irrigated condition, using the pattern of three rows on the ridges resulted in higher wheat grain yield (3437.8 kg.ha-1), while in the deficit irrigation and rainfed condition, the pattern of “one row inside furrow” had greater grain yield, whereas the average grain yields were 2574.3 and 1868.2 kg.ha-1 , respectively. Results also showed that, weed biomasses were the lowest in one row inside furrow pattern in all irrigation treatments. However, lowest weed biomasses on the ridges obtained in the “one row inside furrow pattern” at irrigation and rainfed condition and in the “three rows on the ridges pattern” at deficit irrigation. Average over all irrigation treatments, the “one row inside the furrow pattern” decreased weed biomass by 67.4, 14.9 and 60% compared with three rows inside the furrow, three rows one the ridge and one row on the ridge patterns, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Deficit Irrigation
  • Planting Patterns
  • Weed Biomasses
  • Wheat
  • Yield

مراجع

 احمدی م، کامکار ب، سلطانی ا و زینلی ا، 1387. تعیین مهم ترین جزء عملکرد دانه گندم در تاریخ های کاشت مختلف. علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 15(3): 55- 42.
اسداله­زاده ر، نادری ا و لک­زاده ی، 1389. اثر تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ژنوتیپ­های گندم در الگوهای مختلف کاشت. فیزیولوژی گیاهان زراعی، 2 (1): 65- 53.
اسدی خشویی ا، افیونی د، همت ع و فرهمند س، 1385. مقایسه کشت پشته­ای و مسطح گندم آبی و بررسی امکان حفظ پشته­ها به روش کم خاک­ورزی برای کاشت ذرت علوفه­ای. تحقیقات مهندسی کشاورزی، 7 (28): 40- 27.
توکلی ع ر، 1382. اثر مقادیر مختلف آبیاری تکمیلی و نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم رقم سبلان. نهال و بذر، 3: 380- 367.
راشد محصل م ح، رحیمیان ح و بنایان م، 1372. علف­های هرز و کنترل آنها. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
سید معصوم س ن، فتحی ق، فرزادی ح و سعیدی پور س، 1391. اثرات گیاهان پیش کاشت و الگوهای مختلف کاشت بر کاهش تراکم علف های هرز و عملکرد گندم درشرایط آب وهوای خوزستان. فیزیولوژی گیاهان زراعی، 4(16): 79- 65.
عدالت م و غدیری ح، 1388. برهمکنش تراکم تاج­خروس و رژیم­های آبیاری بر عملکرد و اجزا عملکرد ذرت دانه­ای. مجموعه مقالات سومین همایش علف هرز ایران، 28 - 29 بهمن ماه 1388- بابلسر، صفحه 461.
عزیزیان ا، سپاس­خواه ع ر و توکلی ع ر، 1385. کاربرد تحلیل کم آبیاری در مقادیر مختلف بارندگی به منظور بهینه­سازی آب آبیاری و کود نیتروژن برای گندم. اولین همایش ملی مدیریت شبکه­های آبیاری و زهکشی،12-14 اردیبهشت ماه 1385- اهواز.
مرادمند ر، 1376. بررسی اثر آبیاری تکمیلی و میزان بذر روی عملکرد گندم در شرایط دیم در شهر کرد. سال 73 تا 1375 گزارش نهایی، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات کشاورزی چهار محال و بختیاری.
Aquino P, 1998. The adoption of bed planting of wheat in the Yaquivalley, Sonora, Mexico. CIMMYT-MEXICO. WPSR No, 17A. (Wheat Program Special Report No. 17A).
Chauhan BS and Johnson DE, 2010. Growth and reproduction of Junglerice (Echinochloa colona) in response to water stress. Weed Science, 58:132–135.
Chauhan BS, Singh VP, Kumar A and Johnson DE, 2011. Relations of rice seeding rates to crop and weed growth in aerobic rice. Field Crops Research, 121:105–115.
Day AD and Intalop S, 1970. Some effects of soil moiture stress on the growth of wheat. Agronomy Journal, 55: 31– 5.
Edalat M, Ghadiri H, Hamzehzarghani H and Kazemeini SA, 2011. Prediction of corn yield loss due to different redroot pigweed density and irrigation level using empirical models. Australian Journal of Crop Science, 5(2): 187-196.
English M, 1990. Deficit irrigation I. An analytical framework. Journal of Irrigation and Drainage Engineering-ASCE, 116: 399-412.
Fahong W, Xuqing W and Sayre KD, 2004. Comparison of conventional, flood irrigation, flat planting with furrow irrigated, raised bed planting for winter wheat in China. Field Crops Research, 87:35-42.
Fernandes L and Briegel H, 2005. Reproductive physiology of Anopheles gambiae and Anopheles atroparvus. Journal of Vector Ecology, 30:11-26.
Kirda C and Kanber R, 1999. Water no longer a plentiful resource, should be used bsparingly in irrigated agriculture. In: C. Kirda, P. Moutonnet, C. Hera and D.R. Nielsen, eds. Crop Yield Response to Deficit Irrigation, Dordrecht, The Netherlands, Kluwer Academic Publishers.
Kirda H, 2004. Mineral nutrition of higher plants. Academic Press, 612pp.
Li QQ, Chen YH, Liu MY, Zhou XB, Dong BD and Yu SL, 2008. Effects of irrigation and planting patterns on radiation use efficiency and yield of winter wheat in North China. Agricultural Water Management, 95: 469–476.
Machado EC, Lagoa AMA and Ticelli M, 1993. Source– sink relationships in wheat subjected to water stress during three productive stages. Revista Brasileira de Fisiologia Vegetal, 5 (2): 145-150.
Medd RW, Auld BA, Kemp DR and Murison RD, 1985. The influence of wheat density and spatial arrangement on annual grass, Lolium rigidum Gaudin, competition. Australian Journal of Agricultural Research, 36:361–371.
Ogg a, Randall JR, Stephens H and Gealy DR, 1994. Interference between mayweed chamomile (Anthemis cotula) and pea (Pisum sativum) is affected by form of interference and soil water regime. Weed Science, 42: 579-585.
Oweis T, Hachum A and Kijne J, 1999. Water harvesting and Supplemental irrigation For improved Water use efficiency in dry areas. SWIM Papers, NO 7.
Rajaram S, Braun HJ, Van Ginkel M and Tigerstedt PMA, 1995. CIMMYT’S approach to breed for drought tolerance. Euphytica, 92 (1-2):147-153.
Sayre KD and Hobbs P, 2003. The raised-bed system of cultivation for irrigated production conditions. (Internet Site:www.css.cornell.edu).
Tanveer SK, Hussain I, Sohail M, Kissan NS and Abbas SG, 2003. Effects of different planting methods on yield and yield components of wheat. Asian Journal of Plant Sciences, 2: 811–813.
Tharp BE and Kells JT, 2001. Effect of glufosinate-resistant corn (Zea mays) population and row spacing on light interception, corn yield, and common lambsquarters (Chenopodium album) growth. Weed Technology, 15:413–418.
Weiner J, Griepentorg HW and Kristensen L, 2001. Suppression of weed by spring wheat (Triticum aestivum) increases with crop density and spatial uniformity. Journal of Applied Ecology, 38:
دانش کشاورزی وتولید پایدار
دوره 26، شماره 2
تیر 1395
صفحه 17-30

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار