ارزیابی عملکرد و صفات کیفی برخی از ارقام تجاری سیب‌زمینی (L. solanum tuberosum) در شرایط اقلیمی منطقه مراغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشگاه مراغه

2 هیات علمی/دانشگاه مراغه

3 هیات علمی/ دانشگاه مراغه

4 استادیار

چکیده

اهداف: هر سال تعدادی ارقام جدید سیب زمینی وارد کشور می‌شوند و با توجه به اینکه پاسخ ژنوتیپ‌ها در شرایط اقلیمی مختلف، بنابراین مطالعه ارقام رایج و پرکاربرد سیب‌زمینی همچون سایر محصولات ضروری می‌باشد. بر همین اساس در این پژوهش هدف تعیین و معرفی بهترین رقم یا ارقام از لحاظ عملکرد و همچنین صفات کیفی می‌باشد.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش 10 رقم بانبا، سانته، رداسکارلت، آگریا، سیفرا، پیکاسو، آریندا، اینواتور، فونتانه و چلنجر براساس طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی مورد اریابی قرار گرفتند. صفات وزن تر و خشک غده، عملکرد غده، قطر غده، تعداد غده، وزن حجمی، سفتی، مواد جامد محلول، فعالیت آنتی اکسیدانی کل، محتوای فنل کل، کربوهیدرات کل، ویتامین ث، نشاسته، پراکسیداز، پروتئین محلول کل، بتاکاروتن بررسی شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که تنوع قابل ملاحظه‌ای بین ژنوتیپ‌های رایج در کشور در شرایط اقلیمی مراغه وجود داشت. بیشترین عملکرد در رقم سیفرا مشاهده گردید که از نظر صفات کیفی همچون مقدار نشاسته، سفتی، ویتامین ث نسبت به سایر با اختلاف معنی‌داری پایین‌تر بود و بعد از رقم سیفرا بیشترین عملکرد متعلق به رقم پیکاسو بود. در صفات مربوط به کیفیت همچون نشاسته و وزن خشک ارقام پیکاسو، چلنجر و اینواتور برتر از بقیه بودند.
نتیجه‌گیری: ارقام پیکاسو، اینواتور و چلنجر به دلیل نشاسته، ماده خشک و محتوای فنل کل بالا و همچنین پراکسیداز و کربوهیدرات کم مناسب فرآوری و تهیه محصولاتی همچون چیپس بوده و این ارقام با عملکرد متوسط، سفتی و ماده خشک بیشتر نسبت به سایر ارقام برای تازه‌خوری و بازار پسندی مناسب می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation yield and qualitative characteristics of some potato (Sulanum tuberosum L.) varieties in the climatic conditions of the Maragheh region

نویسندگان [English]

  • Behrooz Alizadeh 1
  • Mehdi Rahmati 3
  • Gholamreza Gohari 4
1 Horticulture Department, Maragheh University
3 Soil science Department, Maragheh University
4 Associate Professor
چکیده [English]

Background and Objective: Every year a number of new potato cultivars enter our country. Therefore, the study of widely used potato cultivars is necessary. Accordingly, in this study, the aim is to determine and introduce the best cultivars in terms of yield and quality.
Materials and Methods: In this experiment 10 common cultivars included Banba, Sante, Red Scarlett, Agria, Sifra, Picasso, Arinda, Invator, Fontane and Challenger, based on RCBD were assesed. The studied traits included tuber fresh and dry weight, tuber yield, tuber diameter, number of tubers, volume weight, stiffness, soluble solids, total antioxidant activity, total phenol content, total carbohydrates, vitamin C, starch, peroxidase, total soluble protein and beta-carotene.
Results: The results displayed that there was a considerable diversity between the genotypes in Maragheh climatic conditions. The highest yield was observed in Cifra cultivar, which in terms of quality traits such as starch, firmness, vitamin C was significantly lower than others with a significant difference, and after Cifra cultivar, the highest yield belonged to Picasso cultivar. Picasso, Challenger and Invator cultivars were superior in quality traits such as starch and dry weight.
Conclusion: The results of the experiment indicated that Picasso, Inverter and Challenger due to starch, dry matter and high total phenol content as well as peroxidase and low carbohydrates are suitable for processing and production of chips. Of course, if the goal and priority of the producers is more yield, the Cifra cultivar is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Yield
  • Number of tubers per plant
  • Compatibility
  • Tuber quality
  • Starch

اصل مقاله

مقدمه

          سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) از گیاهان زراعی خانواده بادمجانیان (Solanaceae) و به عنوان یکی از منابع اصلی غذایی مردم، در محدوده جغرافیایی وسیعی از دنیا که اقلیم معتدلی دارند، کشت می‌شود (هوساکا 2004). در رده­بندی جهانی سیب‌زمینی از لحاظ اهمیت بعد از گندم، برنج و ذرت در جایگاه چهارم قرار دارد و در ایران با داشتن رتبه دوم از نظر تولید یکی از محصولات مهم استراتژیک محسوب می‌شود (عبدالهی و سلیمانی 2014). سطح زیر کشت این محصول در ایران 104192 هکتار و میزان تولید کل 3483387 تن می‌باشد که از این نظر در رتبه سیزدهم جهان قرار دارد (فائو 2019). سیب‌زمینی دارای پروتئین با کیفیت بالا، ویتامین‌ها، عناصر معدنی ضروری و مقدار بسیار پایین چربی است. مقدار انرژی تثبیت شده ناشی از نشاسته در واحد سطح در این محصول سه تا چهار برابر غلات می‌باشد. این گیاه با عملکرد بالا در واحد سطح، قابلیت کشت در مناطق مختلف و با توجه به افزایش روزافزون جهان در آینده نقش مهمتری در تامین غذای بشر ایفا خواهد نمود و می‌تواند به عنوان جایگزین مناسب برای غلات در تغذیه مردم مطرح باشد (حسن‌آبادی و حسن‌پناه 2002). غده­های بذری کشت شده در کشور اغلب ارقام خارجی وارداتی بوده که پس از ارزیابی در ایستگاه های تحقیقاتی و مراکز پژوهشی به کشاورزان توصیه شده ولی پس از چند سال کشت نیاز به واردات ارقام جدید و ارزیابی مجدد آنها می­باشد  که در نتیجه بررسی و ارزیابی مداوم ارقام وارداتی سیب زمینی تحت شرایط مختلف آب و هوایی انکار ناپذیر است (پناهنده و همکاران 2016).

       ارقام سیب‌زمینی در محیط‌های مختلف عکس‌العمل‌های متفاوتی از خود نشان می‌دهند و میزان شدت و ضعف آن نیز به رقم مرتبط می‌باشد و رقمی مناسب می‌باشد که دارای تغییرات کمتر در محیط‌های مختلف باشد، به­عبارت دیگر در شرایط محیطی متفاوت پایداری بیشتری داشته باشند (موسی ‌پور گرجی و همکاران a2008). به هر حال تعداد کمی از صفات در شرایط اقلیمی مختلف ثابت می‌مانند و بسیاری از آنها به شدت به شرایط محیطی واکنش نشان می‌دهند بنابراین بهتر است خصوصیات ارقام در مناطق و سال‌های مختلف بررسی شود (بوکما و واندرزاگ 1990) و ارقامی که صفات مرتبط با عملکرد و کیفیت آنها نوسان پراکندگی کمتری دارند، انتخاب شوند. یک رقم زراعی وقتی حداقل از نظر یک صفت زراعی مهم بهتر از شاهد باشد و از نظر سایر صفات به‌طور معنی‌دار ضعیف نباشد رقم برتر در نظر گرفته می‌شود (آرشی 2000). شناسایی و تشخیص واریته‌ها و طبقه بندی آنها یکی از اهداف بسیار مهم در بحث اصلاح نبات می‌باشد. طبقه بندی به روش‌های مختلفی انجام می‌گیرد که روش‌های اولیه مبتنی بر تفاوت‌های مورفولوژیکی یا ظاهری غده‌ها می‌باشد (علی و جواد 2007). به همین ترتیب از شاخص‌های مهمی که در انتخاب ارقام سیب‌زمینی در نظر گرفته می‌شود عملکرد غده می‌باشد و توانایی محصول‌دهی در محیط‌های مختلف یک پیش شرط لازم برای یک رقم جدید است (آرشی 2000). یکی از راه‌های افزایش عملکرد در واحد سطح استفاده از ارقام پرمحصول و جدید است که ضمن توجه به شاخص پایداری عملکرد، امکان بهره‌وری مطلوب‌تر از منابع محدود همچون آب را فراهم می‌نماید. گزارشات مختلف نشان می‌دهد که هریک از ارقام سیب‌زمینی الگوی رشد متفاوتی داشته و نیز از نیازهای متفاوتی برخوردار می‌باشند (لاو و همکاران 2003) و بر همین اساس ارقام‌ متفاوتی برای مناطق مختلف معرفی شده‌اند. واریته‌های مختلف از لحاظ عملکرد تفاوت‌های زیادی با هم دارند و وزن و تعداد غده‌ها در عملکرد غده نقش مهمی ایفا می‌کنند (حسن‌آبادی 2008 و آریفا و همکاران 2018).

        از شاخص­های مهم دیگر مورد استفاده در گزینش محصولات باغی از جمله سیب­رمینی، کیفیت آنها می­باشد.  از جمله صفاتی که بر کیفیت غده­های سیب­زمینی همانند سایر گیاهان تاثیر می­گذارد، ترکیبات فنولی می‌باشند (پار و بولول 2000 و والکارسل و همکاران 2015). سیب‌زمینی منبع خوبی از ترکیبات فنولی است با محتوای فنل کل بالا نسبت به سایر میوه‌ها و سبزیجاتی همچون هویج، کاهو و گوجه‌فرنگی می‌باشد (لموس و همکاران 2015). ترکیبات فنلی در پوست و گوشت سیب‌زمینی وجود دارد که در پوست بالاترین مقدار خود می‌باشد ( ازکیل و همکاران 2013). سطح ترکیبات فنلی موجود در سیب‌زمینی بسته به رنگ و ارقام مختلف سیب‌زمینی تا حدود زیادی متفاوت می‌باشد (کانات و همکاران 2005 و آندره و همکاران 2007) مقدار ترکیبات فنلی و پایداری آنها به عواملی مثل فرآیندهای آگروتکنولوژی، شرایط آب و هوایی، رسیدگی در طی برداشت، عملیات بعد از برداشت و همچنین ژنوتیپ بستگی دارد (استراتیل و همکاران 2006 و بورمیستر و همکاران 2011 و  لموز و همکاران 2015). در طی توسعه غده شرایط محیطی ممکن است بر مسیر فنیل پروپانوئید و ترکیب پلی­فنولیک در غده‌های سیب‌زمینی تاثیر بگذارد (آندره و همکاران 2009). از طرف دیگر، مطالعات نشان داد که ژنوتیپ یک سیب‌زمینی تأثیر بیشتری روی محتوای فنل کل در مقایسه با شرایط محیطی دارد (ردیواری و همکاران 2007). رو و همکاران (2019) گزارش کردند که تغییر در ترکیبات فنل کل در 14 رقم سیب‌زمینی با شرایط کشت یکسان بستگی به ژنوتیپ‌های مختلف سیب‌زمینی داشت. از جمله سایر صفات دیگر که در کیفیت غده نقش دارند می توان به ماده خشک، ویتامین ث، نشاسته، کربوهیدرات، پروتئین و فعالیت آنتی­اکسیدانی اشاره نمود.   سیب‌زمینی همچنین منبع آنتی‌اکسیدانی بوده که حاوی اسید آسکوربیک و آلفاتوکوفرول است که اثر یکدیگر را تشدید می‌کند (بیرس و پرری 1992). آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیبات شیمیایی هستند که با به تاخیر انداختن زمان شروع اکسایش لیپیدها پایداری اکسیداتیو آنها را افزایش داده و مدت ماندگاری آنها را طولانی‌تر می‌کند. آنتی‌اکسیدان‌ها به دلیل داشتن ساختار فنولیک یا ترکیبات فنولیک در ساختار مولکولی خود باعث مهار و ایجاد وقفه در فرایند تشکیل و انتشار رادیکال‌های آزاد شده و از اکسایش خودبخودی چربی‌ها ممانعت می‌کنند (اوبرین 2008). یکی از عوامل دیگر در تعیین نوع مصرف سیب‌زمبنی درصد ماده خشک می‌باشد که در فرآوری سیب‌زمینی اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا با افزایش ماده خشک فرآوری با کیفیت­تر، زمان پخت کوتاه‌تر، بافت سیب‌زمینی بهتر و همچنین روغن کمتری در صورت استفاده برای چیپس و فرنچ فرایز مصرف می‌شود (سالازار 1996 و فتحی و همکاران 2010).

        پژوهشی توسط ریموزا و بومبیک (2010) بر روی عملکرد غده، محتوای نشاسته، درصد ماده خشک، ویتامین ث و عملکرد نشاسته سه رقم سیب‌زمینی انجام گردید و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط ارزیابی شد. تمام صفات فوق، تحت تاثیر ارقام و محیط قرار گرفتند. نتایج نشان داد که رقم موزا ویتامین ث پایدار و درصد ماده خشک و عملکرد نشاسته بالایی داشت در حالی که ارقام آستر و آنیا عملکرد غده و نشاسته پایدارتری داشتند. نتیجه آزمایش سه رقم سیب‌زمینی آگریا، ساتینا و کنبک در استان گلستان توسط دارائی گرمه‌خانی و همکاران (2010) نشان داد که بیشترین میزان نشاسته، ساکارز و انرژی در رقم ساتینا و کمترین مقدار نشاسته و انرژی مربوط به رقم آگریا بود و رقم کنبک نیز نسبت به دو رقم دیگر دارای کمترین مقدار ساکارز می‌باشد و بالاترین درصد ماده خشک مربوط به رقم آگریا بود. به منظور بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی ارقام سیب‌زمینی و معرفی ارقام برتر و مناسب برای صنایع فرآوری، آزمایشی هفده رقم سیب‌زمینی شامل جلی، اسلانی، بورن، بانبا، کلمبوس، سانته، آگریا، اکیرا، آیدا، آرکولا، آلمرا، دیسی، سایکلون، لیدی کلایر، لیدی روزتا، ملودی، و لیدی فلورینا به مدت دو سال در کرج بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب تمامی صفات مورد بررسی نشان داد که ارقام اکیرا، بورن، و بانبا نسبت به سایر ارقام برتری دارند (موسی پورگرجی و شواخی 2007).

هدف از این پژوهش انتخاب ارقامی است که دارای عملکرد تولیدی و کیفیت تغذیه‌ای بالایی باشند و همچنین با توجه به وجود ارقام فراوان در سطح کشور و گسترش روزافزون کاشت سیب­زمینی در استان آذربایجان شرقی، در این پژوهش 10 رقم مختلف انتخاب و در شرایط اقلیمی شهرستان مراغه مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفت، تا بهترین رقم یا ارقام از لحاظ عملکرد و همچنین صفات کیفی مرتبط با فرآوری، تهیه فرنچ فرایز و خلال گزینش و معرفی گردند.

 

 

مواد و روش­ها

        این پژوهش در سال زراعی 1398 در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی علوم و مهندسی باغبانی دانشگاه مراغه به مساحت 250 متر مربع، دارای طول جغرافیایی 46 درجه شرقی و عرض جغرافیایی 37 درجه شمالی و در ارتفاع 1290 متر از سطح دریای آزاد اجرا گردید و به دو صورت مزرعه‌ای و آزمایشگاهی بر روی ده رقم سیب‌زمینی (پیکاسو، رداسکارلت، سفیرا، چلنجر، سانته، بانبا، آریندا، آگریا، فونتین و اینواتور) به منظور بررسی عملکرد کمی و کیفی مورد مطالعه قرار گرفت.

       عملیات تهیه بستر کاشت شامل شخم عمیق پاییز، دیسک زنی و تسطیح مزرعه انجام و جوی و پشته‌ها در اوایل بهار به ابعاد 6/0 متر فاصله پشته­ها از همدیگر در 9 متر طول، کرت­بندی شده و غده‌ها را در عمق 10 سانتی‌متری در راس پشته‌ها به فاصله 35 سانتی‌متر (فاصله بوته ها از همدیگر 60 × 35 سانتی متر) از همدیگر کشت گردیدند. خصوصیات خاک محل آزمایش در جدول 1 نشان داده شده است. عملیات داشت شامل آبیاری قطره‌ای (به‌طور متوسط هر پنج روز یک بار براساس شرایط آب و هوایی و خشک شدن خاک مزرعه در طول فصل زراعی)، مبارزه با علف‌های هرز در دو مرحله (مرحله اول سه یا چهار برگی بودن بوته‌ها و مرحله دوم تقریبا یک ماه بعد از مرحله اول بود که به صورت دستی انجام گردید)، خاک‌دهی پایه بوته‌ها، به منظور پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های قارچی سفیدک داخلی (بادزدگی) و لکه موجی  (سمپاشی در دو نوبت با استفاده از قارچ‌کش­های بنومیل و ریدومیل به میزان 500 گرم در هکتار و 20 کیلوگرم درهکتار به ترتیب) صورت پذیرفت و کوددهی به منظور فراهم نمودن مواد غذایی لازم مقدار 10 کیلوگرم کود کامل 20×20×20 که نوع کودها مصرفی نیتروژن (N)، فسفاته (P2O5)، و پتاسه (K2O) به همراه عناصر کم مصرف خریداری شده از شرکت هیراکود (Hirakood) بودند به­طور مساوی در اوایل دوره رشد زمانی که 5 الی 7 برگه بودن بوته‌ها پای بوته‌ها داده شد. پس از سپری شدن دوره رشد و رسیدگی فیزیولوژی محصول نسبت به برداشت آن اقدام و اندازه‌گیری‌های صفات مورد مطالعه در آزمایشگاه انجام شد.

 

    جدول 1- خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک محل آزمایش

عمق (cm)

اسیدیته گل اشباع

هدایت الکتریکی (dS.m-1)

کربن آلی (%)

درصدمواد خنثی شونده (%)

فسفر قابل جذب

 (ppm)

پتاسیم قابل جذب (ppm)

رس (%)

سیلت (%)

شن (%)

بافت خاک

0-30

08/8

688/0

41/0

4

61/7

220

20/10

88/29

92/59

شنی لومی

    

 

پس از برداشت، غده‌ها شمارش گردیدند و پس از درجه بندی و جدا کردن، غده‌های قابل استفاده براساس وزن تر تک غده جهت ارزیابی به آزمایشگاه منتقل شدند. به منظور تعیین وزن حجمی غده سیب زمینی، غده به‌صورت تصادفی انتخاب و درون بشر با حجم آب مشخص و وزن اولیه ثبت شده، قرار داده شدند. همچنین وزن آب همراه با غده نیز ثبت و سپس از اختلاف وزن آب اولیه و آب همراه با غده وزن حجمی محاسبه گردید.

      قطر غده‌ها با استفاده از کولیس دیجیتالی اندازه‌گیری و قطر متوسط غده برای هر رقم یادداشت گردید. وزن متوسط تر غده‌های هر رقم با استفاده از ترازوی دیجیتالی با دقت 1/0 گرم اندازه‌گیری و برای تعیین درصد ماده خشک غده با انتخاب کاملا تصادفی غده‌ها و پس از برش‌های نازک به داخل آون در دمای 70 درجه‌ سانتی‌گراد به مدت 48 ساعت قرار داده شدند و سپس درصد ماده خشک با استفاده از رابطه زیر محاسبه گردید.

 

رابطه 1      وزن تر اولیه / (100 × وزن غده خشک) = درصد ماده خشک

 

 

عملکرد غده در هکتار با محاسبه وزن تر غد‌ه­های هر بوته و مشخص نمودن تعداد بوته در هکتار، به صورت تقریبی برآورد گردید. سفتی بافت غده با استفاده از دستگاه پنترومتر (LUTRON FR- 5120) با پرب 3 میلی‌متر که از دو قسمت متقابل غده که پوست جدا شده بود اندازه­گیری و میانگین سفتی برای هر رقم برحسب نیوتن محاسبه گردید.

 مواد جامد محلول با استفاده از دستگاه رفراکتومتر دیجیتالی بعد از آب‌گیری غده و عبور از صافی انجام و میزان غلطت آن بر حسب درجه بریکس (Brix) مشخص گردید.

      برای اندازه‌گیری میزان کربوهیدرات، 2/0 گرم گوشت نمونه با 10 میلی‌لیتر اتانول 95% به مدت یک ساعت در بن‌ماری در دمای 80 درجه سانتی‌گراد حرارت داده شد. سپس مقدار یک میلی‌لیتر از نمونه حرارت داده شده برداشته و یک میلی‌لیتر فنل 5/0% به همراه 5 میلی‌لیتر اسید سولفوریک 98% به آن اضافه گردید. منحنی استاندارد در غلظت‌های 0، 5، 10، 15، 20 و 25 براساس میکروگرم بر میلی‌لیتر گلوکز محاسبه گردید و توسط دستگاه اسپکتروفتومتر (UV-1800 Shimadzu, Japan) در طول موج 483 نانومتر قرائت شد (اسچلگل 1956).

         جهت اندازه­گیری میزان نشاسته مطابق با روش روز و همکاران (1991) به تفاله‌های باقی مانده از آزمایش کربوهیدرات 5 میلی‌لیتر آب مقطر اضافه گردید و سپس با اضافه کردن 5/6 میلی‌لیتر اسید پرکلریک 52% به آن، نمونه‌ها در یخچال 20 دقیقه قرار داده شدند. سپس از صافی عبور داده و با اسید پرکلریک 5/3 میلی‌لیتر 3 بار شست‌و‌شو داده و با آب مقطر به حجم 50 میلی‌لیتر رسانده شدند. حال به 2 میلی‌لیتر از نمونه بدست آمده یک میلی‌لیتر فنل 5% اضافه و شیک داده و اسید سولفوریک 98% به مقدار 5 میلی‌لیتر به محلول اضافه گردید. برای تثبیت رنگ 45 دقیقه محلول را نگه داشته و سپس منحنی استاندارد گلوکز در غلظت‌های 0، 1/0، 2/0، 3/0، 4/0، 5/0، 6/0، و 7/0 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر تهیه گردید و با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 485 نانومتر (UV-1800 Shimadzu, Japan) قرائت گردید.

جهت تعیین محتوای فنل کل از روش معرف فولین سیوکالتیو استفاده شد که در آن به 02/0 میلی‌لیتر از عصاره استخراجی، 59/1 میلی‌لیتر آب مقطر، 1/0 میلی‌لیتر فولین سیوکالتیو 10% و 3/0 میلی‌لیتر کربنات سدیم 5/7 % به محلول افزوده شد. محلول مورد نظر 2 ساعت در تاریکی قرار داده شد. و  همچنین منحنی استاندارد گالیک اسید با غلظت‌های (0، 50، 100، 250، 500 میکروگرم بر میلی‌لیتر) تهیه گردید و در طول موج 765 نانومتر قرائت شد (سینگلتون و روسی 1965).

         برای اندازه‌گیری ویتامین ث یک گرم گوشت به همراه پوست را با 3 میلی‌لیتر اسید متافسفریک 1%  هضم و عصاره بدست آمده را در سانتریفیوژ rpm 6000 قرار داده سپس میزان 1800میکرو لیتر DCIP را به 200 میکرولیتر عصاره اضافه کرده و به‌همراه منحنی استاندارد برای غلظت آسکوربیک اسید (0، 50، 100، 150، 200، 250 میلی گرم در لیتر) با دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 520 نانومتر (UV-1800 Shimadzu, Japan) قرائت گردید (بور و همکاران 2006).

براساس روش سندکور و کوچران (1994) برای اندازه‌گیری بتاکارتن یک گرم از غده را له و سپس 5 میلی‌لیتر استون به آن افزوده و بعد از قرارگیری به مدت 15 دقیقه در یخچال، ورتکس شده و در سانتریفیوژ  rpm1370 به مدت 10 دقیقه قرار داده شد. بعد از سانتریفیوژ تفاله جدا شده و قسمت رویی در یخچال نگه‌داری شد و  دوباره مراحل بالا بر روی تفاله تکرار شد. سپس قسمت‌های رویی جدا شده با هم مخلوط و از کاغذ واتمن عبور داده شد و میزان بتاکارتن با طول موج 449 نانومتر قرائت گردید. لازم به ذکر هست میزان منحنی استاندارد نیز برای بتاکارتن با استفاده از غلظت‌های 0، 1، 2، 3، 4 و 5 میکروگرم بر میلی‌لیتر بتاکارتن محاسبه گردید.

         به منظور اندازه‌گیری فعالیت آنتی‌اکسیدان کل، از یک گرم نمونه با استفاده از 2 میلی‌لیتر از متانول عصاره‌گیری انجام گردید و در شرایط rpm 14000 سانتریفیوژ شد. سپس به 100 میکرو از عصاره 1900 میکرو DPPH 1/0 مولار افزوده و بعد از سپری شدن 30 دقیقه میزان جذب در طول موج 517 قرائت گردید (چیو و همکاران 2007).

جهت اندازه‌گیری پروتئین محلول کل و آنزیم پراکسیداز 5/0 گرم از غده را جدا کرده و با مقدار 1500 میکرولیتر بافر فسفات پتاسیم عصاره‌گیری گردید. سپس نمونه‌ها در دور rpm 12000 در دقیقه به مدت 15 دقیقه در سانتریفیوژ یخچال‌دار (Hermie Labrte chikl(mbh) Germany) در دمای 4 درجه ‌سانتی‌گراد سانتریفیوژگردیده و مایع رویی در تیوب دیگر انتقال داده شدند. برای تعیین پروتئین محلول کل به روش برادفورد (1976)، 50 میکرو از عصاره استحراجی را با 1000 میکرولیتر محلول برادفورد یک ایکس مخلوط و میزان جذب آن به همراه منحنی استاندارد سرم آلبومین گاوی یا BSA (Bovine serum albumin) با غلظت‌های 2/0، 4/0، 6/0، 8/0 و 1 میلی‌گرم در میلی‌لیتر توسط از دستگاه اسپکتروفتومتر طول موج 595 (UV-1800 Shimadzu, Japan) قرائت گردید.

      به منظور تعیین فعالیت آنزیم پراکسیداز نیز 50 میکرولیتر عصاره آنزیمی به همراه 1 میلی‌لیتر بافر فسفات پتاسیم 100 میلی‌مولار باpH  معادل 7، 25/0 میلی‌لیتر EDTA 1/0 میلی مولار، 1 میلی‌لیتر پراکسید هیدروژن 15 میلی‌مولار و 1 میلی‌لیتر گایاکول 5 میلی‌مولار مخلوط و جذب  محلول واکنش در طول موج 470 نانومتر قرائت و فعالیت این آنزیم براساس میلی مول واحد آنزیمی محاسبه گردید (منکارلی و همکاران 1995).

         تجزیه واریانس و مقایسات میانگین دادها این آزمایش با استفاده از نرم افزار آماری MSTATC (Ver, 2.1) انجام گردید و آزمون چند دامنه‌ای دانکن در سطح احتمال 5 و 1 درصد انجام گرفت. تجزیه همبستگی، کلاستر و تجزیه به مولفه­های اصلی توسط نرم افزار SPSS ver. 23 و Minitab ver. 17 انجام شده و جداول و نمودارها با مجموعه نرم‌افزارهای (2016) Office ترسیم گردید.

 

نتایج و بحث

         نتایج تجزیه واریانس صفات ارزیابی شده بیانگر معنی‌دار بودن اثرات ارقام مختلف سیب‌زمینی در سطح احتمال 1%  در تمامی صفات بوده است به­طوری که اثر رقم بر تمامی صفات مربوط به مورفولوژی، فیزیولوژی و کیفیت غده در سطح احتمال 1 درصد معنی­دار بود (جداول  2، 3 و 4).

 

 

جدول 2- تجزیه واریانس برخی شاخص‌های مورفولوژیکی غده در 10 رقم سیب­زمینی

میانگین مربعات

منابع تغییر

درجه آزادی

وزن متوسط غده

وزن خشک غده

قطر غده

تعداد غده در بوته

وزن غده در بوته بوته

عملکرد غده تن در هکتار

تکرار

2

ns346/15

ns274/2

ns416/0

ns700/0

ns850/6759

ns329/15

رقم

9

**027/841

**440/42

**295/40

**152/116

**667/1226492

**156/2781

خطای آزمایش

18

704/62

504/2

893/4

107/2

037/29807

589/67

ضریب تغییرات%

 

55/9

47/7

13/4

30/10

49/14

49/14

** معنی‌دار بودن در سطح احتمال1% ، ns غیر معنی‌دار می باشد.

 

 

جدول 3- تجزیه واریانس برخی شاخص‌های بیوشیمیایی غده در 10 رقم سیب­زمینی

میانگین مربعات

منابع تغییر

درجه آزادی

وزن حجمی

سفتی

مواد جامد محلول

ویتامین ث

کربوهیدارت کل

نشاسته

تکرار

2

ns144/15

ns797/0

ns168/0

ns078/204

ns181/0

ns00/0

رقم

9

**114/350

**842/17

**838/2

**2395/146

**977/0

**040/0

خطای آزمایش

18

176/28

407/1

179/0

513/21

268/0

001/0

ضریب تغییرات%

 

86/6

27/7

75/11

50/8

17/10

24/1

** معنی‌دار بودن در سطح احتمال1% ، ns غیر معنی‌دار می باشد.

 

جدول 4- تجزیه واریانس شاخص­های بیوشیمیایی غده در 10 رقم سیب زمینی

میانگین مربعات

منابع تغییر

درجه آزادی

فنل

بتاکارتن

آنتی اکسیدان

پراکسیداز

پروتئین

تکرار

2

ns087/288

ns00/0

ns585/10

ns00/0

ns00/0

رقم

9

**761/20866

**009/0

**776/251

**050/0

**015/0

خطای آزمایش

18

128/1417

00/0

336/6

001/0

001/0

ضریب تغییرات%

 

05/9

60/24

86/10

56/17

24/10

** معنی‌دار بودن در سطح احتمال 1%، ns غیر معنی‌دار می باشد.

 

وزن متوسط تک غده

        براساس مقایسات میانگین  بیشترین وزن تک غده در بوته در رقم آریندا (2/113 گرم) و کمترین در ارقام فونتین (97/59 گرم) و چلنجر (90/64 گرم) مشاهده گردید با این که از مقدار وزن تر غده در ارقام آگریا و بانبا کمتر بودند ولی اختلاف آنها معنی‌دار نبود در هر صورت رقم آریندا از نظر آماری با اختلاف معنی­داری بیشترین مقدار وزن تر غده در بوته را در مقایسه با سایر ارقام داشت (شکل a1). وزن غده‌ها از اجزاء اصلی عملکرد نیز محسوب می‌شود. از عوامل موثر بر وزن تر غده می­توان به رقم، طول دوره رشد، عوامل ژنتیکی و محیطی اشاره کرد. همچنین میزان مواد فتوسنتزی تولید شده، طریقه انتقال از برگ‌ها به غده‌ها در افزایش وزن غده نقش بسزایی دارند (کاظمی 1995). براساس گزارشات گیرما (2012) افزایش تعداد ساقه و ارتفاع گیاه سبب نورگیری بهتر شده و احتمالا باعث تولید، تجمع و جذب بیشتر کربن می‌شود در نتیجه اندازه و همچنین وزن غده افزایش می‌یابد.

 

وزن خشک غده

            با توجه به نتایج مقایسات میانگین بیشترین درصد وزن خشک غده دررقم چلنجر (27/26 درصد) و کمترین در ارقام آریندا (92/15 درصد) و رداسکارلت (03/16 درصد) مشاهده گردید (شکل b1). میزان ماده خشک غده در ارقام مختلف سیب‌زمینی یکی از فاکتورهای مهم در تعیین کیفیت غده‌ها به‌ویژه در صنایع فرآوری، چیپس و فرنج فرایز دارد (فتحی و همکاران 2010). اگر یک عامل معینی مقدار کل ماده خشک را بیشتر از وزن کل غده افزایش دهد، درصد ماده خشک افزایش خواهد یافت. عموماً عواملی که رشد شاخ و برگ را تحریک می کنند، درصد ماده خشک را کاهش می‌دهند و عواملی که رشد غده را تحریک می‌کنند، درصد ماده خشک را افزایش می دهند (رضایی و سلطانی 2004). بعضی از ارقام نسبت به دیگر ارقام به دلایل ژنتیکی دارای ماده خشک بالاتری هستند پس در انتخاب رقم باید به خصوصیات ژنتیکی آن نیز توجه داشت (بورتن 1989). همچنین موسی‌پور (2005) گزارش کرد که درصد ماده خشک یک ژنوتیپ تحت شرایط محیطی مختلف تغییر می‌نماید، بنابراین درصد ماده خشک برای یک رقم خاص در شرایط اقلیمی متفاوت ثابت نمی‌ماند.

قطر متوسط غده

        مقایسه میانگین داده‌های قطر متوسط غده نشان داد که بین ارقام مختلف سیب‌زمینی تفاوت معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد وجود داشت به طوری که بیشترین میزان قطر متوسط غده مربوط به رقم اینواتور (94/62 میلی­متر) و کمترین میزان مربوط به ارقام فونتین (18/51 میلی­متر)، پیکاسو (24/51 میلی­متر)، سیفرا (25/51 میلی­متر)، رداسکارلت (58/51 میلی­متر) و سانته (65/51 میلی­متر) بوده است با این که از مقادیر آریندا، آگریا و چلنجر کمتر بودند ولی اختلاف معنی‌دار نبود (شکل c1). ارقامی که اشکالی منظم، گرد تا بیضوی دارند، به دلیل کاهش تلفات در مواقع پوست‌گیری و لکه‌گیری از نظر بازار پسندی اهمیت بسزایی دارند. مناسب­ترین میانگین قطر سیب‌زمینی برای تولید چیپس 4 تا 6 سانتی‌متر می‌باشد. همچنین اندازه غده‌ها در میزان تلفات نقش دارد به‌طوری‌که غده‌های خیلی کوچک ریزه‌های زیادی تولید کرده و تلفات بیشتر افزایش می‌یابد و غده‌های خیلی بزرگ اکثر اوقات میان تهی بوده و مناسب برای چیپس نیستند (رسولی، 2008). مطابق با گزارشات ارجی و همکاران (2013)  صفت قطر به شدت به نوع رقم بستگی دارد و عواملی همچون کوتاه شدن دوره رشدی و نبود زمان کافی برای رشد غده‌ها منجر به کاهش قطر غده می‌شود.

 

تعداد غده در بوته

         مقایسه میانگین داده‌ها نشان داده شده است به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد غده در بوته در ارقام سیفرا (18) و رداسکارلت (7) و بانبا (8) مشاهده گردید (شکل d1). تفاوت در تعداد غده بستگی به ژنوتیپ گیاه، توسعه کانوپی، شرایط محیطی و شیوه‌های مدیریتی دارد (یتون و همکاران 2017). عملکرد بوته به تعداد غده در بوته بستگی دارد و عامل تعیین کننده در برتری یک رقم می‌باشد و ارقامی که حاوی تعداد غده متوسط و اندازه نسبتا بزرگ دارند جزء ارقام پربازده محسوب می‌شوند. در ارزیابی کلون‌های پیشرفته سیب‌زمینی، تولید تعداد غده زیاد با اندازه کوچک به عنوان یک صفت منفی در ارزیابی ارقام می‌باشد (بلندی و حمیدی 2016).

 

وزن حجمی غده

         وزن حجمی در ارقام مختلف یک محصول متفاوت بوده و از دلایل این امر می‌توان به تفاوت در ترکیبات بیوشیمیایی ارقام مختلف یک محصول اشاره کرد (غافیر و همکاران 2009). نتایج مقایسات میانگین نشان داد که بیشترین مقدار وزن حجمی غده در ارقام چلنجر (04/92 گرم بر سانتی متر مکعب) و اینواتور (92 گرم بر سانتی متر مکعب) و کمترین مقدار در رقم آگریا (99/55 گرم بر سانتی متر مکعب) با اختلاف معنی‌دار نسبت به هم مشاهده گردید (شکل a2).  وزن مخصوص زیادتر غده موجب می‌شود که میزان کمتری روغن مصرف گردد. طی بررسی‌هایی که انجام داده‌اند مشخص شده که وزن مخصوص غده سیب‌زمینی ارتباط معنی‌داری با میزان چربی موجود در چیپس دارد. همچنین هر چه میزان وزن مخصوص غده‌های سیب‌زمینی بالاتر باشد بازده تولید سیب‌زمینی افزایش می‌یابد. وزن مخصوص بالاتر باعث می‌شود که بافت خلال سیب‌زمینی مطبوع شود (فلاحی 1997). با توجه به یافته‌‌‌های تسه‌گاو (تسه گاو 2005) که ارتباط کاهش در وزن حجمی غده را با کاهش وزن تر و خشک غده مثبت دانست، این نتایج نیز با نتایج آن مطابقت دارد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1- مقایسات میانگین صفات وزن تر (a)، وزن خشک (b)، قطر متوسط غده (c) و تعداد غده (d) در ارقام مختلف سیب زمینی. حروف مشابه از نظر آماری در سطح احتمال 1 درصد با هم اختلاف معنی­داری ندارند.

 

 

عملکرد تک بوته

          داده‌های حاضر در  بیانگر بیشترین میزان عملکرد تک بوته در ارقام آریندا (1625 گرم) و سیفرا (1575 گرم در بوته) و کمترین مقدار در ارقام بانبا (5/579 گرم در بوته)، رداسکارلت (2/644 گرم در بوته)، فونتین (1/ 722 گرم در بوته) و چلنجر (3/740 گرم در بوته) می‌باشد (شکل b2). براساس مقایسه میانگین داده‌ها بیشترین عملکرد غده در ارقام پیکاسو ( 9/86 تن در هکتار)، و کمترین در ارقام بانبا (59/27 تن در هکتار)، رداسکارلت (68/30 تن در هکتار)، فونتین (39/34 تن در هکتار) و چلنجر (25/35 تن در هکتار) مشاهده گردید (شکل b2). واریته‌های مختلف از لحاظ عملکرد تفاوت‌های زیادی با همدیگر دارند. وزن و تعداد غده‌ها نقش مهمی در عملکرد غده دارد و به عبارتی از اجزاء مهم عملکرد محسوب می­گردند (آریفا و همکاران 2018). تغییر در وزن غده‌ها را می‌توان به وراثت‌پذیری ژنوتیپ‌ها نسبت داد (کومار و همکاران 2004). البته با اینکه عملکرد در اکثر موارد از صفات با وراثت­پدیری پایین بوده و در نتیجه شرایط محیطی به مقدار زیادی اثرگذار می­باشد و بنابراین ارزیابی آن در مناطق مختلف انکار ناپذیر است­. عملکرد احتمالا در ارقامی که غده با وزن و اندازه متوسط، گیاهان بلند و ساقه و غده زیاد تولید می‌کنند، افزایش می‌یابد (فانتاو و همکاران 2016). ارجی و همکاران (2013) گزارش کردند که تفاوت در عملکرد ارقام نشان از عکس العمل متفاوت ارقام به شرایط آب و هوایی قصرشیرین دارد به‌طوری‌که رقم مورن سازگارتر بوده است. شرایط آب و هوایی از جمله درجه حرارت بالا و رطوبت نسبی پایین در زمان غده‌بندی منجر به کاهش عملکرد می‌گردد. طول فصل در زمان بلوغ فیزیولوژیکی بر عملکرد غده اثر می‌گذارد. به‌طوری‌که ارقامی که بیشترین زمان برای رسیدن به بلوغ فیزیولوژیکی را داشتند بنابراین عملکرد پایینی دارند که این احتمالا به دلیل عفونت باکتریایی یا کارآیی مصرف کودهای مختلف در ارقام باشد (کایس و ناتینگهام 2007).

 

سفتی غده

         سفتی یکی از شاخص‌های مهم بازار پسندی و جلب رضایت مشتری می‌باشد. تبدیل پروتوپکتین نامحلول به پکتین محلول و همچنین کاهش همی‌سلولز از دلایل کاهش سفتی میوه می‌باشد (صانعی شریعت پناهی، 1361). در این آزمایش ارقام پیکاسو (60/19 نیوتن) و چلنجر (26/19 نیوتن) بیشترین و رقم  آریندا (12/14 نیوتن) کمترین میزان سفتی را نشان دادند (شکل c2). کاهش استحکام بافت میوه در اثر از دست­دهی رطوبت، تخریب پلی‌ساکاریدهای دیواره سلولی در اثر رادیکال‌های هیدروکسیلی و همچنین تخریب پکتین در اثر واکنش‌های آنزیمی و غیر آنزیمی صورت می‌گیرد (کاردناس و همکاران 2017). از دست‌دهی حالت آماس و تورژسانس سلول‌های بافت و همچنین تخریب دیواره سلولی و تضعیف نیروی پیوستگی بین سلول‌ها و کاهش میزان نشاسته در نرم شدن بافت میوه نقش اساسی دارد (جکسون 2003). ارقامی که ماده خشک پایینی دارند روغن زیادی جذب کرده و بافتی چرب و چسبناک داشته از طرف دیگر ارقامی که درصد ماده خشک نسبتا بالایی داشتند، دارای بافتی سفت می‌باشند (جعقریان 2000) پس می­توان ادعا کرد که هرچه سفتی غده­ها بیشتر باشد میزان جذب روغن کمتر خواهد بود.

 

 

 

 

 

شکل 2- مقایسه میانگین صفات وزن حجمی (a)، عملکرد تک بوته (b)، عملکرد تک بوته (c) و سفتی (d) در ارقام مختلف سیب‌زمینی

حروف مشابه از نظر آماری در سطح احتمال 1 درصد با هم اختلاف معنی­داری ندارند.

 

 

 

مواد جامد محلول غده

           نتایج مقایسه میانگین بیانگر این است که بیشترین میزان مواد جامد محلول در رقم بانبا (6/5 بریکس) و کمترین میزان در رقم پیکاسو (35/2 بریکس) مشاهده گردید که با رداسکارلت، سانته و سیفرا اختلاف معنی داری نداشت (شکل a3). درصد مواد جامد محلول یکی از صفات کیفی و از شاخص‌های مهم کیفیت محصولات محسوب می‌شوند. تفاوت در میزان مواد جامد محلول می­تواند ناشی از شرایط محیطی کاشت، بلوغ، رقم و شرایط انباری ‌باشد (آدو- کوارتنگ و همکاران 2014). افزایش یا کاهش موادی چون اسیدها، پکتین‌های محلول، ترکیبات فنلی از دلایل مواد جامد محلول می‌باشد (قاسم‌نژاد و همکاران 2010).

ویتامین ث غده

          براساس نتایج بدست آمده از این پژوهش ارقام اینواتور (95/65 میلی­گرم در کیلوگرم) و رداسکارلت (05/46 میلی­گرم در کیلوگرم) به ترتیب بیشترین و کمترین میزان ویتامین ث موجود در غده‌ها را نشان دادند، میزان ویتامین ث رداسکالت از نظر آماری با مقادیر موجود در پیکاسو، چلنجر، سانته و آریندا اختلاف معنی­داری نداشت اگرچه کمتر ازآنها بود (شکل b3). ویتامین ث فراوان‌ترین ویتامین موجود در غده سیب‌زمینی می‌باشد که جزء مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان­های محلول در آب بوده و منجر به کاهش آسیب‌ رادیکال‌های آزاد مثل سوپراکسید و پراکسید هیدروژن می‌شود (کلیمزاک و همکاران 2007). تغییر در میزان ویتامین ث در غده‌های سیب‌زمینی می‌تواند ناشی از تغییر در بیان ژن‌ها و فعالیت آنزیم‌ها در مسیر متابولیسم ویتامین ث در طی انبار باشد (یامدو گالانی و همکاران 2017).  یافته‌های لی و کادر (2000) بیانگر تغییر میزان ویتامین ث در محصولات بر اثر فاکتورهای مختلف می‌باشد. همچنین بر طبق گزارشات چو و همکاران (2013) ژنوتیپ، زمان برداشت و شرایط محیطی در سیب‌زمینی محتوای ویتامین ث را تحت تاثیر قرار می­دهد.

 

کربوهیدرات کل غده

         مطابق با نتایج این تحقیق رقم آریندا (597/6 میکروگرم بر میلی­لیتر) بیشترین میزان کربوهیدرات کل نشان داد با این که از مقادیر در ارقام آگریا، بانبا و فونتین بیشتر بود ولی اختلاف مشاهده شده، از نظر آماری معنی‌دار نبود و کمترین مقدار مربوط به رقم اینواتور (515/3 میکروگرم بر میلی­لیتر) بود با این که از مقدار موجود در رقم چلنجر هم کمتر بود ولی اختلاف معنی‌دار نبود (شکل c3). کربوهیدرات‌ها از طریق قتوسنتز در گیاهان تولید می‌شوند. فرآورده‌های مهم کربوهیدراتی که از طریق فتوسنتز تولید می‌شوند شامل قندهای گلوکز، فروکتوز، سلولز و پلی‌ساکاریدهای نشاسته می‌باشد. نشاسته سهم مهمی را در تغذیه افراد در میان کربوهیدرات‌های ساخته شده در گیاهان دارد (روی و همکاران 1990) اختلاف واریته‌ای از نظر شیرین شدن غده در دمای پایین را می‌توان از طریق اختلاف بین واریته‌ها از نظر فعالیت آنزیمی در دمای پایین توجیه کرد. آنزیم‌های فسفو فروکتوکیناز و فسفو فروکتو فسفو ترانسفراز نقش مهمی را در تجمع قندهای احیا کننده در غده‌های سیب‌زمینی در دمای پایین ایفا می‌کنند (خزاعی و همکاران 2011). شجاعی علی آبادی و همکاران (2009) گزارش کردند که تغییرات زیادی بین کربوهیدرات ارقام مختلف با هم و حتی یک رقم که تحت شرایط مختلف کشاورزی، اقلیمی و انبارمانی و همچنین از یک غده به غده دیگر وجود دارد.

 

نشاسته غده

            یکی از اندوخته‌های غذایی در اکثر گیاهان نشاسته می‌باشد. در واقع گرانول‌های نشاسته همان پلیمرهای گلوکز می‌باشند که در اثر شرایط محیطی همچون میزان بارندگی، فصل رشد گیاه، دما در زمان رشد سیب‌زمینی و همچنین واریته تغییر می‌کند (کور و همکاران 2002). نشاسته یکی از ترکیبات اصلی سیب‌زمینی بوده که اغلب سه چهارم ماده خشک را شامل می‌شود و البته بستگی به رقم و شرایط محیطی دارد (جعفریان 2000). میزان نشاسته در کیفیت فرآورده‌ها و کیفیت پخت سیب‌زمینی تاثیر دارد. هر چه میزان نشاسته بالاتر باشد بازده تولید فرآورده‌های سیب‌زمینی افزایش می‌یابد (محمدیها 1990). از مشاهده داده‌های مربوط به صفت نشاسته  چنین بر می‌آید که بیشترین مقدار نشاسته در رقم اینواتور (980/12 درصد) و کمترین مقدار در رقم آریندا (537/12 درصد) مشاهده گردید (شکل d3). گزارشات مبنی بر این است که نشاسته 80-60 درصد ماده خشک در سیب‌زمینی را تشکیل می‌دهد بنابراین بین ماده خشک و نشاسته همبستگی مثبت وجود دارد به‌طوری‌که ارقامی که درصد ماده خشک غده بالایی داشتند به نسبت میزان نشاسته بالایی دارند. همچنین بین نشاسته و سفتی غده همبستگی مثبت بوده ولی با چسبندگی داخل سلول غده‌های سیب‌زمینی پخته رابطه منفی دارد و همچنین بین کیفیت پخت و میزان نشاسته رابطه مستقیم وجود دارد. اگر میزان نشاسته کم باشد بافت آن پس از پخته شدن به حالت خمیری درآمده و اگر مقدار نشاسته زیاد باشد در زمان پخته شدن سلول‌های آن شکسته می‌شود. همچنین بین نشاسته و سختی غده همبستگی مثبت بوده ولی با چسبندگی داخل سلول غده‌های سیب‌زمینی پخته رابطه منفی دارد (یقبانی و محمودزاده 2006).

 

 

 

 

 

 

شکل 3- مقایسه میانگین صفات مواد جامد محلول (a)، ویتامین ث (b)، کربوهیدرات (c) و نشاسته (d) در ارقام مختلف سیب‌زمینی

حروف مشابه از نظر آماری در سطح احتمال 1 درصد با هم اختلاف معنی­داری ندارند.

 

 

فنل کل غده

            مطابق با نتایج بدست آمده از این آزمایش اثر ارقام مختلف سیب‌زمینی بر صفت محتوای فنل کل بیانگر اختلاف معنی‌دار در سطح احتمال 1 درصد می‌باشد. به طوری که ارقام رداسکارلت (3/534 میکروگرم بر میلی­لیتر) و پیکاسو (518 میکروگرم بر میلی­لیتر) بیشترین و ارقام سیفرا (7/291 میکروگرم بر میلی­لیتر) و فونتین (5/279 میکروگرم بر میلی­لیتر) کمترین میزان محتوای فنل کل را نشان دادند (شکل a4). ترکیبات فنلی متابولیت ثانویه تولید شده در گیاهان هستند که ساختار عمومی بر اساس رنج آروماتیک با یک یا چند جایگزین هیدروکسلی می‌باشند (والکارسل و همکاران 2015). سیب‌زمینی منبع خوبی از ترکیبات فنلی بوده و میزان ترکیبات فنل کل در آنها بیشتر از سایر میوه‌ها و سبزیجات می‌باشد (چون و همکاران 2005). سطح ترکیبات فنلی موجود در سیب‌زمینی بسته به رنگ و ارقام مختلف سیب‌زمینی تا حدود زیادی متفاوت می‌باشد (آندره و همکاران 2007 و کانات و همکاران 2005). مقدار ترکیبات فنلی و پایداری آنها به عواملی مثل فرآیندهای آگروتکنولوژی، شرایط آب و هوایی، رسیدگی در طی برداشت، عملیات بعد از برداشت و همچنین ژنوتیپ بستگی دارد (لموس و همکاران 2015 و بورمیستر و همکاران 2011 و استراتیل و همکاران 2006). در طی توسعه غده شرایط محیطی ممکن است بر مسیر فنیل پروپانوئید و ترکیب پلی فنولیک در غده‌های سیب‌زمینی تاثیر بگذارد (آندره و همکاران 2009).  اثر شرایط محیطی از جمله محل کشت بر محتوای فنل سیب‌زمینی گزارش شده است (لومباردو و همکاران 2013). از طرف دیگر، مطالعات نشان داد که ژنوتیپ یک سیب‌زمینی تأثیر بیشتری روی محتوای فنل کل در مقایسه با شرایط محیطی دارد (ردیواری و همکاران 2007). همچنین گزارش شده که سیب‌زمینی‌های گوشت رنگی میزان فنل بالاتری دارند (آکیول و همکاران 2016).

 

بتاکاروتن غده

         براساس یافته‌ها به ترتیب بیشترین و کمترین میزان در ارقام آگریا (193/0 میکروگرم بر میلی­لیتر) و اینواتور (011/0 میکروگرم بر میلی­لیتر) در صفت بتاکارتن مشاهده گردید با این که از مقدار در رقم چلنجر کمتر بود ولی اختلاف مشاهده شده معنی‌دار نبود (شکل b4). رنگ غده‌های سیب‌زمینی ارقام معمولی بستگی به میزان و ترکیب کاروتنوئید دارد و شدت رنگ زرد غده با کاروتنوئید کل رابطه مثبتی دارد (هجتمانکووا و همکاران 2013). براساس گزارشات لستر و ایسچن (1996) میزان بتاکارتن بستگی به اندازه میوه، ارقام و نوع خاک دارد.

 

 

 

 

شکل 4- مقایسه میانگین صفات فنل (a)، بتاکاروتن (b) و پروتئین (c) در ارقام مختلف سیب‌زمینی

حروف مشابه از نظر آماری در سطح احتمال 1 درصد با هم اختلاف معنی­داری ندارند.

 

پروتئین کل غده

         یکی از مهم‌ترین عناصر در ارزیابی کیفیت سیب‌زمینی محتوای پروتئین کل می‌باشد. با اینک ه سیب‌زمینی نسبت به سایر گیاهان زراعی دارای پروتئین کمتری می‌باشد ولی به دلیل این که در تغذیه انسان و حیوانات سهم بزرگی را دارد. از ارزش زیستی بالایی برخوردار است (عقیقی شاهوردی و همکاران 2017). پروتئین‌های اصلی موجود در سیب‌زمینی را پروتئین‌های ساده تشکیل می‌دهند. توبرین پروتئین اصلی در سیب‌زمینی بوده و به دو بخش آلبومین و گلوبولین تقسیم می‌شود. نتایج حاصل از مقایسات میانگین  مربوط به صفت پروتئین نشان داد که رقم آگریا (386/0 میلی­گرم بر میلی­لیتر) و رقم بانبا (155/0 میلی­گرم بر میلی­لیتر) به ترتیب بیشترین و کمترین میزان محتوای پروتئین کل را دارند (شکل c4). ارقام سیب‌زمینی را بر اساس اختلاف و توان ژنتیکی برای تجمع پروتئین در غده گروه‌بندی می‌کنند بنابراین احتمالا کیفیت غده‌ها با توجه به محتوای پروتئین کل به‌وسیله فاکتورهایی همچون شرایط محیطی، خاک و رقم تغییر کند (عقیقی شاهوردی و همکاران 2017).

 

فعالیت آنتی­اکسیدان کل غده

           از جمله ترکیباتی که از واکنش‌های اکسیداسیون ناشی از رادیکال‌های آزاد در بافت میوه و سبزی جلوگیری می‌کنند، آنتی‌اکسیدان‌ها هستند (ساپرس 1993). بیشترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی کل طبق نتایج حاصل از مقایسه میانگین داده‌های  در ارقام پیکاسو (95/39 درصد) و آگریا (92/35 درصد) مشاهده شد و کمترین میزان در رقم سیفرا (83/11 درصد) بود در حالی که با مقادیر اینواتور و آریندا از نظر آماری اختلاف معنی‌دار نداشت (شکل a5). از جمله ترکیباتی که از واکنش‌های اکسیداسیون ناشی از رادیکال‌های آزاد در بافت میوه و سبزی جلوگیری می‌کنند آنتی‌اکسیدان‌ها هستند (ساپرس 1993). آنتی‌اکسیدان‌ها از طریق کنترل اکسیداسیون واکنش‌های زنجیری از اکسیداسیون پروتئین‌ها و مولکول‌هایی  همچون DNA جلوگیری می‌کنند (وانگ 2010). پتانسیل آنتی‌اکسیدان کل سیب‌زمینی با محتوای فنل کل در ارتباط است و به فعالیت آنتی‌اکسیدان کل کمک می‌کند. فعالیت آنتی‌اکسیدان در بین ارقام مختلف سیب‌زمینی متفاوت است. شرایط کشت در محیط، روش‌های کشت و همچنین ژنوتیپ گیاهان بر ظرفیت آنتی‌اکسیدانی غده اثر می‌گذارد (اسکالزو و همکاران 2005). ظرفیت آنتی‌اکسیدانی در ارقام سیب‌زمینی به رنگ پوست و گوشت غده بستگی دارد (آندره و همکاران 2009). گزارشات حاکی از آن است که ارقامی از سیب‌زمینی که رنگی بودند مخصوصا ارقامی که گوشت بنفش و قرمز دارند نسبت به ارقامی با گوشت سفید و زرد دارند فعالیت آنتی‌اکسیدانی در آنها به‌طور قابل ملاحظه‌ای بالا بوده است (ریس و همکاران 2005 و استوشنوف و همکاران 2008).

 

 

 

 

a

 

شکل 5- مقایسه میانگین صفات آنتی‌اکسیدان (a) و پراکسیداز (b) در ارقام مختلف سیب‌زمینی

حروف مشابه از نظر آماری در سطح احتمال 1 درصد با هم اختلاف معنی­داری ندارند.

 

 

 

 

فعاایت آنزیم پراکسیداز غده

      اثر رقم بر فعالیت آنزیم پراکسیداز براساس مقایسه میانگین در سطح احتمال 1 % تفاوت معنی‌داری نشان داد. مطابق با نتایج بدست آمده از آزمایش حاضر بیشترین مقدار در صفت مربوط در رقم آریندا (44/0) و کمترین مقدار در رقم رداسکارلت (02/0) مشاهده گردید (شکل b5). گزارشات زیادی در مورد ویژگی‌های آنزیم اکسیداتیو در بسیاری از میوه‌ها و سبزیحات وجود دارد (اونال و همکاران 2011). اما تنها در بسیار کمی از آنها بین آنزیم اکسیداتیو و قهوه‌ای شدن رابطه وجود دارد (چیساری و همکاران 2008). یکی از آنزیم‌های که در قهوه‌ای شدن آنزیمی دخالت دارند آنزیم پراکسیداز می‌باشد که از طریق کاهش دادن دی‌فنل‌ها و تولید لیگینین می‌باشد (کای و همکاران 2006 و روبینسون و اسکین 1991). ارقام مختلف حساسیت‌های متفاوتی نسبت به قهوه‌ای شدن دارند که این بستگی به میزان تخریب ترکیبات فنلی دارند (آمیوت و همکاران 1992). پس می توان نتیجه گرفت هر چقدر مقدار آنزیم پراکسیداز کمتر باشد، قهوه­ای شدن آن در حین فرآوری کمتر خواهد بود. چیساری (2008) گزارش کرد که با تاخیر در زمان برداشت میزان قهوه‌ای شدن سطحی گوشت میوه افزایش یافت.

 

همبستگی و تجزیه خوشه­ای

        رابطه بین عملکرد غده با وزن تر، تعداد غده در بوته مثبت و معنی‌دار (در سطح احتمال 01/0 و 05/0) بود. وزن تر غده با صفات درصد ماده خشک غده، سفتی و نشاسته غده‌ها همبستگی منفی و معنی‌داری داشت و درصد ماده خشک غده با وزن حجمی، سفتی و درصد نشاسته غده  همبستگی مثبت و با کربوهیدرات کل همبستگی منفی و معنی‌داری داشت. پس می‌توان گفت با افزایش وزن تر درصد ماده خشک غده، سفتی و درصد نشاسته غده کاهش پیدا کرده ولی با افزایش نشاسته سفتی، وزن حجمی و درصد ماده خشک غده افزایش پیدا است. درحالی که افزایش کربوهیدرات محلول کل با کاهش درصد ماده خشک غده همراه بوده است. پس ارقامی که نشاسته بیشتری داشتند با درصد ماده خشک بالاتری همراه بودند. همچنین مشاهده رابطه منفی و معنی‌دار بین کربوهیدرات و کل و نشاسته نیز موضوع بالا را تایید می‌کند. نشاسته همچنین با سفتی غده و وزن حجمی همبستگی مثبت و با فعالیت آنزیم پراکسیداز همبستگی منفی و معنی‌دار داشت ولی میزان کربوهیدرات کل با فعالیت آنزیم پراکسیداز همبستگی مثبت داشت. فعالیت آنتی‌اکسیدان کل با مقدار فنل و بتاکاروتن همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. در ضمن بالاترین همبستگی نسبت بین تعداد غده و عملکرد غده مشاهده گردید و همچنین بالاترین همبستگی منفی بین نشاسته و کربوهیدرات کل مشاهده گردید(جدول 5).

       نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای بر اساس صفات مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و همچنین تمامی صفات به صورت جداگانه با استفاده از روش UPGMA، برای 10 رقم سیب‌زمینی بررسی شده، نشان داد که براساس صفات مورفولوژی ارقام مورد مطالعه در سه گروه دسته‌بندی شدند. گروه اول شامل ارفام سیفرا و فونتین، گروه دوم شامل ارقام چلنجر، بانبا، آگریا، آریندا، اینواتور و سانته و گروه سوم شامل ارقام پیکاسو و رداسکارلت بودند. در حالی که براساس صفات بیوشیمیایی ارقام مورد مطالعه در دو دسته گروه‌بندی شدند. گروه اول شامل ارقام پیکاسو، آریندا و سیفرا، گروه دوم شامل ارقام رداسکارلت، بانبا، چلنجر، فونتین، سانته، آگریا و اینواتور بودند. همچنین تجزیه خوشه‌ای براساس کل صفات نیز نشان داد که ارقام ارزیابی شده در دو گروه قرار داشتند، گروه اول شامل ارقام پیکاسو، آریندا و سیفرا و گروه دوم شامل ارقام رداسکارلت، بانبا، چلنجر، فونتین، سانته، آگریا و اینواتور بودند که بسیار شبیه به گروه‌بندی با ارقام بیوشیمیایی بود (شکل 6، 7 و 8).

 

 

 

 

 

 

 

شکل 6- دندروگرام تجزیه خوشه‌ای 10 رقم سیب‌زمینی براساس صفات مورفولوژی در شرایط اقلیمی مراغه

 

 

 

شکل 7- دندروگرام تجزیه خوشه‌ای 10 رقم سیب‌زمینی براساس صفات بیوشیمیایی در شرایط اقلیمی مراغه

 

 

شکل 8- دندروگرام تجزیه خوشه‌ای 10 رقم سیب‌زمینی براساس صفات کل در شرایط اقلیمی مراغه

 

      

 

نتایج تجزیه خوشه‌ای صفات در تایید همبستگی مشاهده شده نشان داد که به‌طور کلی صفات در 4 گروه دسته‌بندی شدند به‌طوری که در گروه اول صفات وزن تر غده، تعداد غده، وزن غده بوته و عملکرد غده در هکتار و در گروه دوم مواد جامد محلول کل غده، کربوهیدرات کل غده، فعالیت آنزیم پراکسیداز و در گروه سوم فعالیت آنتی اکسیدانی کل غده، بتاکاروتن، پروتئین کل غده و فنل کل غده و در گروه چهارم وزن خشک غده، نشاسته، سفتی، وزن حجمی، قطر غده و ویتامین ث قرار گرفتند (شکل 9).

 

 

 

 

شکل9- دندروگرام تجزیه خوشه‌ای 17 صفت مورد مطالعه در 10 رقم سیب‌زمینی در شرایط اقلیمی مراغه

 

 

 

نتیجه‌گیری کلی

           براساس نتایج این پژوهش می‌توان اظهار داشت که تنوع قابل ملاحظه‌ای بین ارقام مختلف و رایج در کشور همچنین کاربرد آن‌ها جهت انواع مصارف، وجود دارد. در این پژوهش مشخص گردید که ارقامی همچون اینواتور و چلنجر به دلیل داشتن نشاسته زیاد و محتوای فنل کل بالا و  همچنین پراکسیداز و کربوهیدرات کم مناسب برای مصارف فرنچ فرایز و خلال و همچنین این ارقام با عملکرد قابل قبول، سفتی و ماده خشک بیشتر برای تازه‌خوری و بازار پسندی تحت شرایط اقلیمی مراغه و اقلیم­های مشابه مناسب هستند، که البته رقم سیفرا بیشترین عملکرد را با اختلاف معنی­داری نسبت به بقیه داشته است که البته با توجه به این که ارزش صفات کیفی  در مقایسه با ارقام چلنجر و پیکاسو و اینواتور پایین­تر بوده و در تولید محصولات باغی کیفیت همانند کمیت از ارزش بالایی برخوردارست، پیشنهاد نمی گردد. ارقام رداسکارلت، پیکاسو، بانبا و اینواتور نسبت به بقیه ارقام میزان فعالیت پراکسیداز کمتری داشتند. رقم آگریا در صفاتی همچون فعالیت آنتی اکسیدانی، پروتئین و بتاکاروتن نسبت به بقیه برتر بود. ارقام اینواتور و بانبا میزان ویتامین ث بیشتری نسبت به سایر ارقام داشتند. به طور کلی می توان ادعا کرد با مطالعه ارقام مختلف برای هر شرایط آب و هوایی می­توان به کشاورزان جهت انتخاب بهترین رقم کمک نمود و همچنین این ارزیابی­ها به دلیل معرفی و ورود ارقام جدید بایستی به صورت مستمر انجام شوند.

 

سپاسگزاری

        از آزمایشگاه مرکزی دانشگاه مراغه (شاعا) به دلیل همکاری صمیمانه در این پژوهش کمال قدردانی و تشکر را داریم.

مراجع

Abdollahi M and Soleymani A. 2014. Influence of integrated use of chemical, biological and organic fertilizers on nitrate, lead and cadmium concentration and physiological characteristics of different cultivars of potato. Research on Crops, 15(1): 198-205.
Adu-Kwarteng E, Sakyi-Dawson EO, Ayernor GS, Truong VD, Shih FF and Daigle K. 2014. Variability of sugars in staple-type sweet potato (Ipomoea batatas) cultivars: the effects of harvest time and storage. International Journal of Food Properties, 17(2): 410-420.
Aghighi Shahverdi M, Maleki Farahani S and Mamivand B. 2017. Evaluation of changes of protein percentage, lysine and methionine amino acids in potato genotypes and cultivars. Journal of Plant Ecophisyology. 29(9): 103-112. (In Persian).
Akyol H, Riciputi Y, Capanoglu E, Caboni MF and Verardo V. 2016. Phenolic compounds in the potato and its byproducts: an overview. International Journal of Molecular Sciences, 17(6): 835p.
Ali A and Javad L. 2007. Study on variation of potato varieties using electrophoretic tuber storage proteins. Pakistan Journal of Biological Sciences, 10(18): 3195-3199.
Amiot MJ, Tacchini M, Aubert S and Nicolas J. 1992. Phenolic composition and browning susceptibility of various apple cultivars at maturity. Journal of Food Science, 57(4): 958-962.
Andre CM, Ghislain M, Bertin P, Oufir M, del Rosario Herrera M, Hoffmann L, Hausman JF and Larondelle YED. 2007. Andean potato cultivars (Solanum tuberosum L.) as a source of antioxidant and mineral micronutrients. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 55(2): 366-378.
Andre CM, Oufir M, Hoffmann L. Hausman JF. Rogez H. Larondelle Y and Evers D. 2009. Influence of environment and genotype on polyphenol compounds and in vitro antioxidant capacity of native Andean potatoes (Solanum tuberosum L.). Journal of Food Composition and Analysis, 22(6): 517-524.
Arifa K. Shazia E, Abdul G and Naveeda R. 2018. Evaluation of potato (Solanum tuberosum L.) genotypes for yield and phenotypic quality traits under subtropical climate. Academia Journal of Agricultural Research, 6(4): 79-85.
Arji I. Miri S and Abdosi V. 2013. An Investigation into the Effects of Planting Date on Quantity and Quality Traits of Some Potato (Solanum tuberosum L.) Cultivars in Ghasre Shirin. The Plant Production (Scientific Journal of Agriculture), 35(4): 43-54. (In Persian).
Arshi Y. 2000. Genetic improvement of vegetable crops. Mashhad Jihad-e-University. 528 p. (In Persian).
Beukema HP and Vanderzaag DE. 1990. Introduction to potato production. Pudoc. Wageningen, the Netherlands.
Bolandi AR and Hamidi H. 2016. Evaluation of Quantitative and Qualitative Traits of 18 Potato Clones. Iranian Journal of Field Crops Research, 14(2): 318-328. (In Persian).
Bor JY, Chen HY and Yen GC. 2006. Evaluation of antioxidant activity and inhibitory effect on nitric oxide production of some common vegetables. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54(5): 1680-1686.
Bradford MM. 1976. A rapid and sensitive method for the quantitation of microgram quantities of protein utilizing the principle of protein-dye binding. Analytical Biochemistry, 72(1-2): 248-254.
Burmeister A, Bondiek S, Apel L, Kühne C, Hillebrand S and Fleischmann P. 2011. Comparison of carotenoid and anthocyanin profiles of raw and boiled Solanum tuberosum and Solanum phureja tubers. Journal of Food Composition and Analysis, 24(6): 865-872.
Burton WG. 1989. The potato. Longman, London.
Byers T and Perry G. 1992. Dietary carotenes, vitamin C, and vitamin E as protective antioxidants in human cancers. Annual review of Nutrition, 12(1): 139-159.
Cai C, Xu C, Li X, Ferguson I and Chen K. 2006. Accumulation of lignin in relation to change in activities of lignification enzymes in loquat fruit flesh after harvest. Postharvest Biology and Technology, 40(2): 163-169.
Cardenas-Perez S, Mendez-Méndez JV, Chanona-Perez JJ, Zdunek A, Guemes-Vera N, Calderon-Domínguez G and Rodriguez-Gonzalez F. 2017. Prediction of the nanomechanical properties of apple tissue during its ripening process from its firmness, color and microstructural parameters. Innovative Food Science & Emerging Technologies, 39: 79-87.
Chiou MJ, Wang YD, Kuo CM, Chen JC and Chen JY. 2007. Functional analysis of mitogen-activated protein kinase-3 (MAPK3) and its regulation of the promoter region in zebrafish. DNA and Cell Biology, 26(11): 781-790.
Chisari M, Barbagallo RN and Spagna G. 2008. Characterization and role of polyphenol oxidase and peroxidase in browning of fresh-cut melon. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 56(1): 132-138.
Cho KS. Jeong HJ, Cho JH, Park YE, Hong SY, Won HS and Kim HJ. 2013. Vitamin C content of potato clones from Korean breeding lines and compositional changes during growth and after storage. Horticulture, Environment, and Biotechnology, 54(1): 70-75.
Chun OK, Kim DO, Smith N, Schroeder D, Han JT and Lee CY. 2005. Daily consumption of phenolics and total antioxidant capacity from fruit and vegetables in the American diet. Journal of the Science of Food and Agriculture, 85(10): 1715-1724.
Daraei Garmakhani A, Mirzaei HO, Maghsoudlou Y and Kashaninejad M. 2010. Investigation of the physicochemical properties of three potato varieties of Golestan province and their effects on quality attribute of French fries. Food Science and Technology, 7(1): 1-9.
Eaton TE, Azad AK, Kabir H and Siddiq AB. 2017. Evaluation of Six Modern Varieties of Potatoes for Yield, Plant Growth Parameters and Resistance to Insects and Diseases. Agricultural Sciences, 8(11): 1315-1326.
Ezekiel R, Singh N, Sharma S and Kaur A. 2013. Beneficial phytochemicals in potato—a review. Food Research International, 50(2): 487-496.
Fallahi M. 1997. Potato science and technology. Barsawa Mashahd Press.
Fantaw S, Ayalew A, Tadesse D, Medhin Z and Agegnehu E. 2016. Evaluation of potato (Solanum tuberosum L.) varieties for yield and yield components. Journal of Horticulture and Forestry.11(3): 48-53.
FAO. 2019. Food and Agriculture Organization. Available online at: http://faostat. fao. org/site/291/default. aspx.
Fallahi M. 1997. Poatao science and technology. Barasawa Pyblication, Mashahad. 250 p. (In Persian)
Fathi M, Asghari R, Valizadeh M, Aharizad S and Hassanpanah D. 2010. Evaluation of advanced clones from true potato seed. Journal of Agricultural Science. 2(19): 207-214.
Garmakhani D, Mirzaie HO, Maghsoudlou Y and Kashaninejad M. 2010. Investigation of phytochemical properties of three potato varieties of Golestan province and their effects on quality attributes of French fries. Food Science and Technology. 7(1):1-9.
Ghafir SA, Ibrahim IZ, Zaied SA and Abusrewel GS. 2009. Response of Local Variety'Shlefy'Pomegranate Fruits to Packaging and Cold Storage. In Vi International Postharvest Symposium 877:  427-431.
Ghasemnezhad M and Shiri MA. 2010. Effect of chitosan coatings on some quality indices of apricot (Prunus armeniaca L.) during cold storage. Caspian Journal of Environmental Sciences, 8(1): 25-33.
Girma T 2012. Effect of variety and earthing up frequency on growth, yield and quality of potato (Solanum tuberosum L.) at Bure, north western Ethiopia. An: MSc. thesis presented to school of graduates of Jimma University of agriculture and veterinary medicine.
Hasan Abadi H and Hasan Panah D. 2002. Study, Evaluation and comparison on TPS Drived Tubers and Commercial Cultivars. Seed and Plant Improvement Institute. (in Persian).
Hassanabadi H. 2008. Breeding and improve processes of potato in Iran. Potato, Future Food Congress. Payam Noor University, Sarvelayat Branch, Neishaboor (In Persian).
Hejtmánková K. Kotíková Z. Hamouz K. Pivec V. Vacek J and Lachman J. 2013. Influence of flesh colour, year and growing area on carotenoid and anthocyanin content in potato tubers. Journal of Food Composition and Analysis, 32(1): 20-27.
Hosaka K. 2004. Evolutionary pathway of T-type chloroplast DNA in potato. American Journal of Potato Research, 81(2): 153-158. 
Jackson JE. 2003. The biology of Apples and Pears. Cambridge University Press. New York.
Jafarian S. 2000. Effect of pre heating and use of some of hydrocolloids in reduction oil uptake and quality of potato French fries. PhD thesis. Isfahan University of technology.
Kanatt S, Chander R, Radhakrishna P and Sharma A. 2005. Potato peel extracta natural antioxidant for retarding lipid peroxidation in radiation processed lamb meat. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 53(5): 1499-1504.
Kaur L, Singh N and Sodhi NS. 2002. Some properties of potatoes and their starches II. Morphological, thermal and rheological properties of starches. Food chemistry, 79(2): 183-192.
Kays SJ and Nottingham SF. 2007. Biology and Chemistry of Jerusalem Artichoke: Helianthus tuberosus L. CRC Press.
Kazemi H. 1995. Dry Farming Principle. Publication of University of Tabriz. (In Persian).
Khazaie H, Nasiri Mahalati M and Arshadi MJ. 2012. Determination of Reducing Sugar in Potato Using a Manual Glucose Determiner and Comparing with Enzymatic Procedure. Iranian Food Science and Technology, 4(7): 290-297.
Klimczak I, Małecka M, Szlachta M and Gliszczyńska-Świgło A. 2007. Effect of storage on the content of polyphenols, vitamin C and the antioxidant activity of orange juices. Journal of Food Composition and Analysis, 20(3-4): 313-322.
Kumar D, Singh BP and Kumar P. 2004. An overview of the factors affecting sugar content of potatoes. Annals of Applied Biology, 145(3): 247-256.
Lee SK and Kader AA. 2000. Preharvest and postharvest factors influencing vitamin C content of horticultural crops. Postharvest biology and technology, 20(3): 207-220.
Lemos MA. Aliyu MM and Hungerford G. 2015. Influence of cooking on the levels of bioactive compounds in purple majesty potato observed via chemical and spectroscopic means. Food Chemistry, 173: 462-467.
Lester GE and Eischen F. 1996. Beta-carotene content of postharvest orange-fleshed muskmelon fruit: effect of cultivar, growing location and fruit size. Plant Foods for Human Nutrition, 49(3): 191-197.
Lombardo S, Pandino G and Mauromicale G. 2013. The influence of growing environment on the antioxidant and mineral content of “early” crop potato. Journal of Food Composition and Analysis, 32(1): 28-35.
Love S, Stark J and King B. 2003. Irrigation tips for new varieties. Idaho Potato Conference.
Mencarelli F, Agostini R. Botondi R and Massantini R. 1995. Ethylene production, ACC content, PAL and POD activities in excised sections of straight and bent gerbera scapes. Journal of Horticultural Science, 70(3): 409-416.
Mohamadiha H. 1990. Principle of Nutrition Publication of University of Tehran. (In Persian).
Mostofi Y and Najafi F. 2006. Laboratory Analyzibg Methods in Horticultual Science. Publication of University of Tehran. (In Persian).
Mousapour Gorgi A and Shavakhi F.  2007. Evaluation of Physico-Chemical Properties of New Potato Varieties and Introducing Proper Varieties for Processing Purpose. Journal Agricultural Engineering Research. 2(8): 63-78.
Mousapour Y. 2005. Evaluation of quantitative and qualitative characteristics of potato new cultivars in spring cultivation. Project final report, Seed and plant Improvement Institute.
Musapour Gorji A, Mortazavi bak A, Hassanpanah D, Parvizi KH, Shojaei K, and Mohammadi M. 2008a. Evaluation of qualitative and quantitative characteristics of new cultivars in spring cultivation. Final Report, Seed and Plant Improvement Institute. 44 p. (In Persian).
O'brien RD. 2008. Fats and oils: formulating and processing for applications. CRC press.
Panahandeh J, Azizi M, Emaratpardaz J, Motalebi Azar AR and Zare Nahandi F. 2016.  Evaluation of Tuber Yield, Vegetative Traits and Pollen Stainability in Six Families of True Potato Seeds. Journal of Agricultural Science and SustainableProduction, 25(1-2):165-177.
Parr AJ and Bolwell GP. 2000. Phenols in the plant and in man. The potential for possible nutritional enhancement of the diet by modifying the phenols content or profile. Journal of the Science of Food and Agriculture, 80(7): 985-1012.
Rasouli F. 2008. GA3 and Zinc sulfate application to improve yield and tuber quality of potato (Solanum tuberosum var. Agria). MSc Thesis. Faculty of Agriculture. University of Shiraz. (In Persian).
Reddivari L, Hale AL and Miller JC. 2007. Genotype, location, and year influence antioxidant activity, carotenoid content, phenolic content, and composition in specialty potatoes. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 55(20): 8073-8079.
Rezaie A and Soltani A. 2004. Introduction to ptato production. Jahad Daneshgahi of Tehran University Press.
Reyes LF, Miller JC and Cisneros-Zevallos L. 2005. Antioxidant capacity, anthocyanins and total phenolics in purple-and red-fleshed potato (Solanum tuberosum L.) genotypes. American Journal of Potato Research, 82(4): 271.
Robinson DS and Eskin NAM. 1991. Oxidative enzymes in foods. Elsevier Applied Science.
Roe MA, Faulks RM and Belsten JL. 1990. Role of reducing sugars and amino acids in fry colour of chips from potatoes grown under different nitrogen regimes. Journal of the Science of Food and Agriculture, 52(2): 207-214.
Rose R, Rose CL. Omi SK. Forry KR. Durall DM and Bigg WL. 1991. Starch determination by perchloric acid vs enzymes: evaluating the accuracy and precision of six colorimetric methods. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 39(1): 2-11.
Ru W, Pang Y, Gan Y, Liu Q and Bao J. 2019. Phenolic compounds and antioxidant activities of potato cultivars with white, yellow, red and purple flesh. Antioxidants, 8(10): 419.
Rymuza K and Bombik A. 2010. Genotype-environment interaction in evaluating yielding of selected edible potato (Solanum tuberosum L.) cultivars. Plant Breeding and Seed Science, 62: 97.
Salazar LF. 1996. Potato viruses and their control. International Potato Center.
Sanei Shariat Phanahi M. 1983. Morphology and Phisyology of Fruit. Publication of University of Tehran. (In Persian).
Sapers GM. 1993. Browning of foods: control by sulfites, antioxidants, and other means. Food Technology (Chicago), 47(10): 75-84.
Schlegel HG. 1956. Die verwertung organischer säuren durch Chlorella im licht. Planta, 47(5): 510-526.
Shojaei Ali Abadi S, Nikoopour H, Cbarfard F and Parsapour MM. 2009.The effect of potato cultivar (variety) on the amount of acrylamide formation in potato chips. Iranian Journal of Nutrition Sciences and Food Technology, 1: 65-72. (In Persian).
Singleton VL and Rossi JA. 1965. Colorimetry of total phenolics with phosphomolybdic-phosphotungstic acid reagents. American Journal of Enology and Viticulture, 16(3): 144-158.
Snedecor GW and Cochran WG. 1994. Statistical methods, 6th ed, New Delhi.
Stratil P, Klejdus B and Kubáň V. 2006. Determination of total content of phenolic compounds and their antioxidant activity in vegetables evaluation of spectrophotometric methods. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54(3): 607-616.
Stushnoff C, Holm D, Thompson MD, Jiang W. Thompson HJ, Joyce NI and Wilson P. 2008. Antioxidant properties of cultivars and selections from the Colorado potato breeding program. American Journal of Potato Research, 85(4): 267P.
Tsegaw T. 2005. Effect of paclobutrazole on tuberization and other growth stages in potato. Ph. D Thesis. University of Pretoria.
Ünal MÜ, Taş C and Şener A. 2011. Determination of biochemical properties of polyphenol oxidase from domat olives. Gida, Journal of Food, 36: 185-192.
Valcarcel J, Reilly K, Gaffney M and O’Brien NM. 2015. Antioxidant activity, total phenolic and total flavonoid content in sixty varieties of potato (Solanum tuberosum L.) grown in Ireland. Potato research, 58(3): 221-244.
Wang CC, Chang SC, Inbaraj BS and Chen BH. 2010. Isolation of carotenoids, flavonoids and polysaccharides from (Lycium barbarum L.) and evaluation of antioxidant activity. Food Chemistry, 120(1): 184-192.
Yaghbani M and Mohamadzadeh J. 2006. Study on physico-chemical properties of strach from potato cultivars in Golestan province. Food Science and Technology, 2(4): 71-79. (In Persian).
Yamdeu Galani JH, Mankad PM, Shah AK, Patel NJ, Acharya RR and Talati JG. 2017. Effect of storage temperature on vitamin C, Total Phenolics, UPLC phenolic acid profile and antioxidant capacity of eleven potatoes (Solanum tuberosum L.) varieties. Horticultural Plant Journal, 3(2): 73-89.
دانش کشاورزی وتولید پایدار
دوره 32، شماره 1
فروردین 1401
صفحه 203-226

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار