تأثیر تغذیه برگی روی و اوره بر صفات رویشی، عملکرد دانه، درصد و عملکرد اسانس سیاهدانه (Nigella sativa L.) در دو فصل کاشت پاییزه و بهاره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه اکوفیزولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

2 استاد گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، گرایش اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

3 دانشیار، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

4 دانشجوی دکتری فیزیولوژی تولید و پس از برداشت گیاهان دارویی، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز،

10.22034/saps.2024.59389.3143

چکیده

مقدمه و اهداف: واکنش گیاهان به محلول ‌پاشی اوره و روی به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است، اما تحقیقات مشابه روی گیاهان دارویی و معطر محدود است. با توجه به این که تغییرات اسانس سیاهدانه در پاسخ به کاربرد اوره و روی در تاریخ‌های مختلف کاشت مورد ارزیابی قرار نگرفته است، در این تحقیق سعی بر آن است تا اثر محلول‌ پاشی کودهای شیمیایی روی و اوره در دو فصل کاشت پاییزه و بهاره بر صفات رویشی، کلروفیل، درصد و عملکرد اسانس سیاهدانه (Nigella sativa L.) می‌باشد.
مواد و روش‌ها: آزمایش در مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی شهرستان شبستر به‌‌صورت اسپلیت‌‌پلات بر پایه طرح بلوک-های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش فصل کاشت به‌عنوان عامل اصلی (کاشت پاییزه در اوایل آبان ماه و در کاشت بهاره در اوایل اردیبهشت) و تیمار محلول‌پاشی در کرت‌های فرعی قرار گرفتند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته مربوط به کاشت پاییزه با میانگین 8/36 سانتی‌متر بود. اثر ساده محلول-پاشی توأم روی (سه کیلوگرم در هکتار) و اوره (50 کیلوگرم در هکتار) و محلول‌پاشی جداگانه اوره به مقدار 50 کیلوگرم در هکتار، محتوای کاروتنوئید، کلروفیل‌های a و b برگ و عملکرد اسانس به‌طور معنی‌داری افزایش دادند.
نتیجه‌گیری: محلول‌پاشی کود شیمیایی اوره به مقدار 50 کیلوگرم در هکتار عامل اصلی افزایش میانگین صفات مورد بررسی در بین تیمارهای تغذیه‌ای بود. درمجموع، در شرایط همسان با این آزمایش، استفاده از کود اوره و کاشت پاییزه جهت حصول عملکرد اسانس مطلوب در سیاهدانه قابل توصیه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effect of Foliar Nutrition of Zinc and Urea on Vegetative Traits, Seed Yield, Percentage and Yield of Black Cumin (Nigella sativa L.) Essential Oil in Autumn and Spring Planting Seasons

نویسندگان [English]

  • Robab Esmaeli 1
  • jalil Shafagh 2
  • Safar Nasrollahzade 2
  • Hassan Monirifar 3
  • Mina Amani 4
1 MSc of Crop ecology, Department of Plant Ecophysiology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Iran.
2 Professor of the Department of Plant Ecophysiology, Department of Crop Ecology, Faculty of Agriculture, Tabriz University, Tabriz, Iran.
3 Assoc. Prof., Horticulture and Crops Research Department, East Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Tabriz, Iran.
4 PhD Student in Production and Post-Harvest Physiology of Medicinal Plants, Department of Horticultural Science and Engineering, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

Background & objective: The response of plants to urea and zinc foliar spraying has been widely studied, but similar research on medicinal and aromatic plants is limited. Due to the fact that the changes of black cumin essential oil in response to the application of urea and zinc in different planting dates have not been evaluated, in this research it is tried to determine the effect of foliar application of zinc and urea chemical fertilizers in the two seasons of autumn planting and Spring is on vegetative traits, chlorophyll, percentage and yield of black cumin essential oil (Nigella sativa L.).
Methods & Materials: The experiment was performed as a split-plot based on a randomized complete block design with three replications. In this experiment, planting season as the main factor (autumn planting in early November and spring planting in early May) and foliar treatment were placed in sub-plots.
Results: The results showed that the highest plant height was related to autumn planting with an average of 36.8 cm.
Conclusion: The application of urea chemical fertilizer at the rate of 50 kg/ha was the main factor in increasing the average of the studied traits among the nutritional treatments. In general, in conditions similar to this experiment, it is recommended to use urea fertilizer and autumn planting to obtain the desired essential oil yield in black cumin.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Carotenoid
  • Lake Urmia area
  • Morphological traits
  • Spraying
  • Zinc sulfate