اثر پرایمینگ مزرعه‌ای بذر و محلول‌پاشی اسیدهای آمینه بر بعضی شاخص‌های رشد و عملکرد گندم دیم تحت شرایط آبیاری تکمیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا

2 گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا

3 بخش اصلاح بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

چکیده

اهداف: این پژوهش با هدف بررسی برهمکنش‌های پرایمینگ مزرعه‬ای بذر، محلول‌پاشی دو نوع اسید آمینه و آبیاری تکمیلی بر بهبود برخی شاخص‎های رشد و عمکرد گندم دیم انجام گرفت.
مواد و روش ها: آزمایش در سال زراعی 1400-1399 در همدان بصورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوک‬های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول آبیاری تکمیلی در چهار سطح کاشت، گلدهی، پر شدن دانه و بدون آبیاری تکمیلی بود، عامل دوم پرایمینگ مزرعه‬ای بذر در دو سطح پرایم شده و پرایم نشده بود. عامل سوم نیز محلول‬پاشی آمینواسید در سه سطح متیونین، لیزین و آب خالص منظور شد.
یافته‬ها: آبیاری تکمیلی در مراحل گلدهی و پر شدن دانه بیشینه شاخص سطح برگ را به‎ترتیب 45 و 35 درصد و بیشینه ماده خشک کل را به ترتیب 3/24 و 7/10 درصد افزایش داد. بیشینه‎های شاخص سطح برگ و ماده خشک کل نیز با پرایمینگ مزرعه‎ای بذر در مقایسه با عدم پرایمینگ به ترتیب 7/7 و 6 درصد بالاتر شد. کاربرد هر دو اسید آمینه در مقایسه با اسپری آب خالص بیشینه های شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول را به ترتیب 9/6 و 5/12 درصد افزایش داد. سرعت رشد نسبی تنها با آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی 5/12 درصد بیشتر شد. آبیاری در مرحله پر شدن دانه با کاربرد متیونین بر عملکرد دانه موثرتر از لیزین بود.
نتیجه‬گیری: آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی همراه با محلول‬پاشی اسیدهای آمینه و پرایمینگ مزرعه‬ای می‬تواند با کاهش شدت تنش خشکی باعث بهبود شاخص‎های رشد و عملکرد گندم دیم شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effect of on-farm seed priming and foliar application of amino acids on some growth indices and yield of rainfed wheat under supplementary irrigation conditions

نویسندگان [English]

  • Narjes Hojati Fahim 1
  • Mohammad Ali Aboutalebian 2
  • Mehrdad Chaichi 3
1 Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University
2 Agronomy Department, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University
3 Department of Seed and Plant Improvement, Agricultural and Natural Resources Research and Training Center, Hamedan, Iran
چکیده [English]

Background and Objective: This research was conducted with the aim of investigating the interactions of on-farm seed priming, foliar application of two amino acids, and supplementary irrigation on improving some growth indices and yield of rainfed wheat.
Materials and Methods: The experiment was conducted in Hamedan in the cropping year 2020-2021 in the form of a three-factor factorial based on a randomized complete block design with three replications. The first factor was supplementary irrigation (planting, flowering, grain filling, no supplementary irrigation). The second factor was on-farm seed priming (primed and non-primed). The third factor involved foliar application of amino acid (methionine, lysine, and pure water).
Results: Supplementary irrigation during the flowering and grain filling increased the maximum leaf area index by 45% and 35%, respectively, and the maximum total dry matter by 24.3% and 10.7%, respectively. The maximum leaf area index and total dry matter were 7.7% and 6% higher, respectively, with seed priming compared to no-priming. The application of both amino acids increased the maximum leaf area index and crop growth rate by 6.9% and 12.5%, respectively, compared to pure water. The relative growth rate increased by 12.5% with supplementary irrigation during the flowering only. Irrigation during the grain filling with the application of methionine was more effective in enhancing yield compared to lysine.
Conclusion: Supplementary irrigation during the flowering, along with foliar application of amino acids and on-farm seed priming, can lead to the improvement of growth and yield of rainfed wheat by reducing drought stress intensity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • crop growth rate
  • leaf area index
  • lysine
  • methionine
  • relative growth rate
  • total dry matter