استفاده از روش‌های پارامتری، ناپارامتری و شاخص SIIG به‌منظور بررسی برهمکنش ژنوتیپ × محیط و پایداری عملکرد دانه هیبریدهای جدید آفتابگردان

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

2 دانشیار، موسسه تحقیقات، اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

3 محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

4 استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

5 عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

10.22034/saps.2024.62530.3252

چکیده

اثر متقابل ژنوتیپ × محیط مسئله‌ای مهم در مطالعه صفات کمی می‎باشد زیرا پایداری عملکرد در محیط‌های مختلف را کاهش می‌دهد. در این راستا به‌منظور تجزیه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و تعیین پایداری عملکرد و سازگاری هبیریدهای جدید آفتابگردان، 18 هیبرید به همراه رقم زرین تحت شرایط تنش‌های محیطی مختلف (بدون تنش، تنش خشکی و تنش شوری) در چهار ایستگاه‌ تحقیقاتی (بروجرد، گرگان، گنبد و اصفهان) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1402 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب عملکرد دانه نشان داد که اثرات محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنی‌دار بود. معنی‌دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، بیانگر واکنش متفاوت ژنوتیب‌ها در محیط‌های مختلف بود و از اینرو، امکان تجزیه پایداری ژنوتیپ‌ها وجود داشت. بر اساس نتایج تجزیه پایداری با روش ابرهارت و راسل، ژنوتیپ‌های H14، H10 و H1 با عملکرد بالاتر از میانگین و ضریب رگرسیون نزدیک به یک به عنوان ژنوتیپ‌های با سازگاری عمومی بالا برای تمام مناطق شناخته شدند. بر اساس روش گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری (YSi)، ژنوتیپ‌های H1، H4و H10 با کمترین مقادیر به‌عنوان پایدارترین و ژنوتیپ‌های H3، H9و H6 با بیشترین مقدار آماره‌ مذکور به عنوان ناپایدارترین ژنوتیپ‌ها شناسایی شدند. همچنین بر اساس شاخص SIIG، ژنوتیپ‌های H1، H4، H2، H10، H12 و H16 با داشتن مقدار SIIG بالا و همچنین عملکرد دانه بالاتر از میانگین به‌عنوان ژنوتیپ‌های برتر از نظر پایداری و عملکرد دانه شناخته شدند و می‌توان از آن‌ها برای انجام آزمایشات بیشتر از جمله آزمایشات سازگاری استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Using parametric, non-parametric and SIIG index methods to study the genotype × environment interaction and seed yield stability of new sunflower hybrids

نویسندگان [English]

  • Amir Gholizadeh 1
  • Mehdi Ghaffari 2
  • Hossein Ahmadi-Ochtapeh 1
  • Morad Cheshmehnoor 3
  • Gholam Hossein Shiresmaeili 4
  • farnaz shariati 5
1 Assistant Professor, Crop and Horticultural Science Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gorgan, Iran
2 Associate Prof. Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
3 Researcher, Crop and Horticultural Science Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Khoramabad, Iran
4 Assistant Professor, Crop and Horticultural Science Research Department, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Isfahan, Iran
5 Faculty member of Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
چکیده [English]

The genotype × environment interaction is a major challenge in the study of quantitative characters because it reduces yield stability in different environments. In this regard to analysis of genotype × environment interaction and determine the yield stability of new sunflower hybrids, 18 hybrids along with Zarin cultivar were evaluated under different environmental stresses conditions (non-stress, drought stress and salinity stress) in a randomized complete block design with three replications in four experimental field stations (Boroujerd, Gorgan, Gonbad and Isfahan) during 2022-2023 cropping season. Results of combined analysis of variance indicated that the effects of environments, genotypes and genotype × environment interaction were significant, suggesting that the genotypes responded differently in the studied environment conditions. So, there was the possibility of stability analysis. According to the results of stability analysis using Eberhart and Russel method, the H14, H10 and H1 genotypes with higher seed yield than overall mean and regression coefficient equal one (bi=1) were identified as the genotypes with high general stability for all regions. Based on the simultaneous selection method for yield and stability (YSi), the genotypes of H1, H4 and H10 with the lowest values were stable, whereas genotypes H3, H9 and H6 with highest values were unstable. Also, based on the SIIG index, the the genotypes of H1, H4, H2, H10, H12 and H16 with having high SIIG value as well as higher seed yield that total average were recognized as superior genotypes from the point of stability and seed yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Genotype × environment interaction
  • Sunflower
  • Broad adaptability
  • Eberhart and Russel method
  • SIIG index
دانش کشاورزی وتولید پایدار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 15 اردیبهشت 1405

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار