برآورد شاخص‌های کارآیی نیتروژن و تغییرات عناصر غذایی در گندم تحت تأثیر مدیریت بقایا و منابع مختلف کود نیتروژنه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد اگرواکولوژی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز

3 دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

به منظور برآورد شاخص‌‌های کارآیی نیتروژن و میزان عناصر غذایی در گندم تحت تأثیر مدیریت بقایای گیاهی و منابع مختلف کود نیتروژنه آزمایشی در سال زراعی 91- 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. سه سطح مدیریت بقایای گیاهی (حذف بقایا، سوزاندن بقایا و برگرداندن بقایا) به عنوان عامل اصلی و 5 منبع کود نیتروژن (شاهد، 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، کود بیولوژیک سوپرنیتروپلاس و 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار+ کود بیولوژیک سوپرنیتروپلاس) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته‌شد. نتایج نشان داد که برگرداندن بقایا حتی در مدت کوتاه دوره رشد گیاه توانسته است اثرات مثبتی بر خاک داشته و تا حدی باعث افزایش میزان عناصر شود. حداکثر میزان کارآیی جذب نیتروژن در استفاده از روش برگرداندن بقایا به‌همراه استفاده از کود بیولوژیک حاصل شد و بیشترین شاخص برداشت نیتروژن نیز در همین ترکیب تیماری به‌همراه مصرف 75 کیلوگرم در هکتار اوره به‌دست آمد، گرچه این شاخص به طور معنی‌داری تحت تأثیر مدیریت‌های اعمال شده بر بقایا قرار نگرفت. سوزاندن بقایای گیاهی نیز تأثیر مثبتی بر شاخص کارایی مصرف و به‌ کارگیری نیتروژن داشت. قابل ذکر است که برای تمام شاخص‌های نیتروژن اندازه‌گیری شده تیمار حذف بقایا کمترین کارآیی را نشان داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of Nitrogen Efficiency Indices and Variation in Nutrients Uptake of Wheat Influenced by Crop Residue Management and Different Nitrogen Fertilizer Sources

نویسندگان [English]

  • SS Sohrabi 1
  • e Fateh 2
  • A Aynehband 3
  • A Rahnama 2
چکیده [English]

In order to assessment of nitrogen efficiency indices in wheat influenced by crop residue management and nitrogen sourses, a field study was conducted at the Agricultural Faculty of ShahidChamran University of Ahvaz during 2011-2012. The experimental design was split plot at randomized completed block design arrangement with three replications. The main plot were different wheat residue management at three levels (removal of residues, residue incorporated into the soil and burning) and the subplot were different nitrogen resources (control, 75 & 150 kg/ha urea, Supernitroplus biological fertilizer(SNBF) and 75 kg/ha urea fertilizer+ SNBF. The result showed that the residue incorporated to the soil management had positive effect on soil properties even in short time and increased the nutrient uptake. The highest nitrogen uptake efficiency (NUE) was obtained at residue incorporation to the soil in combination with biological fertilizer. Also, the highest nitrogen harvest index (NHI) was revealed at residue incorporation to the soil in combination with 75 kg/ha Urea fertilizer. Residue management had not significant effect on NHI. Burning of residue had a positive effect on NUE and UTE. It is revealed that removal residue treatment had the lowest efficiency indices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biologic fertilizer
  • Crop Residue Management
  • Nitrogen Use Efficiency
  • Wheat

مراجع

رحیمی‌زاده م، کاشانی ع، زراع‌فیض‌آبادی ا، کوچکی ع و نصیری محلاتی م، 1389. کارآیی مصرف نیتروژن در تناوب‌های زراعی دو‌گانه گندم در شرایط مقادیر متفاوت نیتروژن و برگشت بقایای محصول. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، جلد سوم، شماره 3، صفحه‌های 125 تا 142.
رضوانی‌مقدم پ سیدی س م و آزاد م، 1393[M1] [s2] .مقایسه تأثیر منابع آلی، شیمیایی و بیولوژیک نیتروژن بر کارآیی مصرف نیتروژن در سیاهدانه (Nigella sativa L.). فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. جلد  سی­ام،  شماره 2. صفحه­های 260 تا 274.
قبادیان ع، 1353. روش‌های آزمایش در پدولوژی. آزمایشات شیمیایی. انتشارات دانشگاه جندی شاپور.
کوچکی ع، غلامی ا، مهدوی‌دامغانی ع م و تبریزی ل، 1386. اصول کشاورزی زیستی (ترجمه). انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
Ankumah RO, Khan V, Mwamba K and Kpomblekou. AK, 2003. The influence of source and timing of nitrogen fertilizers on yield and nitrogen use efficiency of four sweet potato cultivars. Agriculture. Ecosystems and Environment, 100: 201- 207.
Bakht J, Shafi M, Tariq JM and Shah Z, 2009. Influence of crop residue management, cropping system and N fertilizer on soil N and C dynamics and sustainable wheat (Triticum aestivum L.) production. Soil and Tillage Research, 104: 233- 240.
Barbieri PA, Echeverria HE and SainzRozas HR, 2008. Nitrogen use efficiency in maize as affected by nitrogen available and row spacing. Agronomy Journal, 100: 1094- 1100.
Deibert EJ and Utter RA, 2002. Edible dry bean plant growth and NPK uptake in response to different residue management systems. Community of Soil Science of Plant Analysis, 33: 1959- 1974.
Delogu G, Cattivelli L, Pecchioni N, Defalcis D, Maggiore T and Stanca AM, 1998. Uptake and agronomic efficiency of nitrogen in winter barley and winter wheat. European Journal of Agronomy, 9: 11-20.
Elwan MWM and Abd El- Hamed KE, 2011. Influence of nitrogen form, growing season and sulfur fertilization on yield and the content of nitrate and vitamin C of broccoli. Scientia Horticulturae,  127 (3): 181- 187.
Fageria NK and Baligar VC, 2005. Enhancing nitrogen use efficiency in crop plants. Advances in Agronomy, 88: 97- 185.
Gangwar KS, Singh KK, Sherma SK and Tomar OK, 2006. Alternative tillage and crop residue management in wheat after rice in sandy loam soils of Indo- Gangetic Plains. Soil and Tillage Research, 88: 242- 252.
Gentile R, Vanlauwe B, Chivenge P and Six J, 2008. Interactive effects from combining fertilizer and organic residue inputs on nitrogen transformations. Soil Biology and Biochemistry, 40: 2375- 2384.
Gliessman SR, 2001. Agroecosystem sustainability developing practical strategies. Boca Raton: CRC Press.
Hirel B, Le Gouis J, Ney B and Gallais A, 2007. The challenge of improving nitrogen use efficiency in crop plants: toward a more central role for genetic variability and quantitative genetics within integrated approaches. Journal Express of Botany, 58 (9): 2369- 2387.
Huggins DR and Pan WL, 1993. Nitrogen efficiency components analysis: an evaluation of cropping system differences in productivity. Agronomy Journal, 85 (4): 898- 905.
Iqbal SM, 2009 .Effect of crop residue qualities on decomposition rates, soil phosphorous dynamics and plant phosphorous uptake. PhD.Thesis, University of Adelaide, Adelaide, Australia.
Kant S, Bi YM and Rothstein SJ, 2011. Understanding plant response to nitrogen limitation for the improvement of crop nitrogen use efficiency. Journal of Experimental Botany, 62 (4): 1499- 1509.
Kumar V and Ahlawat IPS, 2006. Effect of biofertilizer and nitrogen on wheat (Triticum aestivum) and their after effects on succeeding maize (Zea mays) in wheat- maize cropping system. Indian Journal of Agricultural Sciences, 76 (8): 465- 468.
Kumar K and Goh, KM, 2000. Crop residues and management practices: effects on soil quality, soil nitrogen dynamics, crop yield, and nitrogen recovery. Advances of Agronomy, 68: 197-319.
Limon- Ortega A, Govaerts B and Sayre KD, 2008. Straw management, crop rotation, and nitrogen source effect on wheat grain yield and nitrogen use efficiency. European Journal of Agronomy, 29: 21- 28.
Lopez- Bellido RJ and Lopez- Bellido L, 2001. Efficiency of nitrogen in wheat under Mediterranean condition: effect of tillage, crop rotation and N fertilization. Field Crops Research, 71: 31-64.
Mahler RL, Koehler FE and Lutcher LK, 1994. Nitrogen source, timing of application and placement: Effects on winter wheat production. Agronomy Journal, 86: 637- 642.
Marino MA, Mazzanti A, Assuero SG, Gastal F, Echeverria HE and Andrade F, 2004. Nitrogen dilution curves and nitrogen use efficiency during winter-spring growth of annual ryegrass. Agronomy Journal, 96: 601- 607.
Melillo JM, Aber JD and Muratore JF, 1982. Nitrogen and lignin control of hardwood leaf litter decomposition dynamics. Ecology, 63: 621- 626.
Moll RH, Kamprath EJ and Jackson WA, 1982. Analysis and interpretation of is factors which contribute to efficiency of nitrogen utilization. Agronomy Journal, 74: 562- 564.
Montemuro F, Maiorana M, Ferri D and Convertini G, 2006. Nitrogen indicators, uptake and utilization efficiency in a maize and barley rotation cropped at different levels and source of N fertilization. Field Crops Research, 99: 114- 124.
Olsen SR, Cole CV, Watenabe FS and Dean LA, 1954. Estimation of available phosphorous in soil by extraction with sodium bicarbonate.U. S. Department of Agriculture, Cris 939.USA.
Otto WM and Preez CC, 2010. Grain yield, nitrogen uptake and use efficiency components of South African irrigation wheat cultivars under different nitrogen management strategies. South African Journal of Plant and Soil, 27 (3): 199- 206.
Raun WR and Johnson GV, 1991.Improving nitrogen use efficiency for cereal production. Agronomy Journal, 91: 357- 363.
Sakala WD, Cadisch G and Giller KE, 2000.Interactions between residues of maize and pigeonpea and mineral N fertilizers during decomposition and N mineralization. Soil Biology and Biochemistry, 32: 679- 688.
Tariq Jan M, Jamal Khan M, Khani A, Arifi M, Shafi M and Farmanullah H, 2010.Wheat nitrogen indices response to nitrogen source and application time. Pakistan Journal of Botany, 42 (6): 4267- 4279.
Thuy NH, Shan Y, Singh B, Wang K, Cai Z, Singh Y and Buresh RJ, 2008. Nitrogen supply in rice-based cropping systems as affected by crop residue management. Soil Science Society of American Journal, 72: 514- 523.
Wang KLH, Wang KRJ and Buresh RJ, 2007. Residue management for improving soil fertility and sustainable crop productivity in China.pp. 689- 697.Proceeding International Rice Conference. New Delhi, India.
Wang Q, Bai Y, Gao H, He J, Chen H, Chesney RC, Kuhn NJ and Li H, 2008. Soil chemical properties and microbial biomass after 16 years of no- tillage farming on the Loess Plateau, China. Geoderma, 144: 502- 508.
Yadvinder S, Singh B, Ladha JK, Khind CS, Khera TS and Bueno CS, 2004. Effects of residue decomposition on productivity and soil fertility in rice-wheat rotation.Soil Science Society of American Journal, 68: 854- 864.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار