استفاده از روش های چند متغیره در مطالعه تاثیر کمپوست زباله شهری و ورمی کمپوست بر شاخص های رشد و عملکردی کلزا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی علوم خاک، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه مهندسی علوم خاک ، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران

چکیده

به منظور تعیین روابط میان عملکرد دانه و اجزای عملکرد گیاه کلزا پژوهش گلخانه­ای در گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه تهران به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. فاکتورها عبارتند از آبیاری در سه سطح: بدون تنش (FC75/0)، تنش متوسط (FC55/0) و تنش شدید (FC35/0( و سطوح مختلف کمپوست و ورمی کمپوست در پنج سطح شامل: عدم کاربرد کود زیستی (شاهد)، کاربرد دو و چهار درصد کمپوست زباله شهری و کاربرد دو و چهار درصد ورمی کمپوست بودند. در این تحقیق 11 صفت نظیر عملکرد دانه، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، مقدار نیتروژن و فسفر اندام هوایی و برخی از شاخص های رشدی اندازه گیری شدند. ضرائب همبستگی ساده نشان داد که تعداد غلاف در بوته بالاترین ضریب همبستگی (958/0=r) و صفت درصد ماده خشک با 265/0=r  کمترین ضریب همبستگی را با عملکرد دانه دارا بودند. در تجزیه رگرسیون دو صفت تعداد غلاف بوته و مقدار فسفر اندام هوایی در ارتباط با عملکرد دانه وارد معادله رگرسیون شدند و در تجزیه به مولفه های اصلی صفات ارتفاع بوته در عامل اول و عملکرد دانه در عامل دوم نمود پیدا کردند. این امر حاکی از این بود که صفات فوق در ارتباط با یکدیگر باعث افزایش عملکرد دانه تحت شرایط تنش خشکی شده اند. با توجه به نتایج همبستگی ها و تجزیه به مولفه­های اصلی می­توان اظهار داشت که با اصلاح صفات رشدی گیاه، ژنوتیپ های ارتفاع بالاتر و تعداد غلاف بالاتر تولید می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Use of Multivariate Methods in Study the Effect of Municipal Solid Wastes Compost and Vermicompost on Growth and Yield Parameters of Canola

نویسندگان [English]

  • M Rashtbari 1
  • HA Alikhani 2
چکیده [English]

In order to determination of the relation between grain yield and yield components of canola, a greenhouse experiment was conducted as factorial arrangement based on randomized complete block design with four replications in soil science department, Tehran University. Treatments consisted of three levels of irrigation, including: normal irrigation (0.75 FC), mild stress (0.55 FC) and severe stress (0.35 FC), and biofertilizer combination in five levels including: non-application of biofertilizer (control), application of municipal solid waste compost at two and four percent levels and application of vermicompost at two and four percent. In the present study 11 traits such as yield, height, pod number, nitrogen and phosphorous amounts in plant shoot and some of growth indices were determined. Results of correlation coefficients showed that plant pod number has greatest correlation coefficient (r=0.958) and dry matter percent has the lowest correlation (r=0.265) with yield. In stepwise regression method only number of sheaths and shoot phosphorous content were entered to regression model. In principal components analysis plant height was placed in first factor and grain yield was placed in second factor representing that above-mentioned traits together with each other caused increase in grain yield under drought stress conditions. According to correlation results and principal component analysis could be said that by improving plant growth traits, higher genotypes and more sheath number could be produced.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Canola
  • Correlation
  • Principal Components
  • Stepwise regression
  • Yield

مراجع

امامی ع، 1375. روشهای تجزیه گیاه. نشریه فنی شماره 982، جلد اول، موسسه تحقیقات خاک و آب.
ایرانی پور ر، ملکوتی م ج، عابدی م ج و سجادی ا، 1386. اثرات اصلی خاک فسفات، گوگرد و باکتری تیوباسیلوس بر شاخص های عملکرد محصول ذرت و اثرات باقیمانده آن بر عملکرد محصول جو. مجله علوم خاک و آب جلد 21، شماره 2. صفحه­های 195 تا 205.
درزی م ت، قلاوند ا و رجالی ف، 1388. تأثیر مصرف کودهای بیولوژیک بر روی جذب عناصرK ،P ، N و عملکرد دانه در گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.). فصلنامة علمی-پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، جلد بیست و پنجم، شمارة 1.  صفحه­های 1 تا 19.
راثی­پور ل و علی اصغر زاده ن، 1386. اثرات متقابل باکتری های سودوموناس فلورسنس و Bradyrhizobiom  japanicum  بر شاخص های رشد، غده بندی و جذب برخی عناصر غذایی در سویا. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، جلد یازدهم، شماره 4 الف،  صفحه های 53 تا 63.
یزدی فرش و طالبی ر، 1385. بررسی روابط بین عملکرد و اجزای عملکرد در سه رقم کلزای بهاره
(Brassica napus L.) از طریق تجزیه علیت. پژوهشنامه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد چهارم، شماره 4، صفحه­های 30 تا 38.
شریعتی ش وقاضی شهنی زاده پ، ۱۳۷۹ . کلزا . چاپ اول، دفتر برنامه ریزی رسانه های ترویجی.
 بیات م، ربیعی ب، ربیعی م و مومنی ع، 1387. ارزیابی روابط بین عملکرد دانه و صفات مهم زراعی کلزا به عنوان کشت دوم در شالیزار. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، جلد دوازدهم، شماره 45.  صفحه های 475 تا 486.
حاتم زاده ح، علیپور س و جمشید مقدم م، 1385. شناسایی گونه های مناسب جنس براسیکا جهت کشت در شرایط دیم . چکیده مقالات. نهمین کنگره علوم زراعت واصلاح نباتات ایران. پردیس ابوریحان دانشگاه تهران. 5 تا 7 شهریور 1385 . ص 252.
صفری س و باقری ح ر، 1385. بررسی همبستگی بین صفات و تجزیه مسیر برای عملکرد دانه و روغن در ارقام کلزا . چکیده مقالات . نهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. تهران. دانشگاه تهران. پردیس ابوریحان. ص 286.
میر موسوی س ، زینالی ع و حسین زاده ع ه، 1385. بررسی هم بستگی ژنتیکی درصد روغن دانه با برخی از صفات مهم کمی و کیفی در کلزا از طریق تجزیه های آماری چند متغیره. مجله علوم کشاورزی ایران، جلد بیست و سوم، شماره 2 دوره 1-37. صفحه­های 177 تا 186.
هاشمی ذ، گل پرور ا ر و رسولی م، 1387. تجزیه و تحلیل همبستگی، رگرسیون و علیت عملکرد و اجزای عملکرد دانه در ارقام کلزا (Brassica napus L). یافته­های نوین کشاورزی، جلد دوم، شماره 4.  صفحه­های 412 تا 419.
Algan N and Aygün H, 2001. Correlation between yield and yield components in some winter rape genotypes. The Journal of  Ege University. Agricultural Faculty, 38 (1): 9-15.
Azarmi R, Sharifi Z and Satari MR, 2008. Effect of vermicompost on growth, yield and nutrition status of tomato (Lycopersicum esculentum). Pakistan Journal of Biological Sciences, 11(14): 1797-1802.
Beauregard MS, Hamel C and St-Arnaud M, 2008. Arbuscular mycorrhizal fungi communities in major intensive North American grain productions. Pp. 135-158. In: Siddiqui ZA, Akhtar MS and Futai K (eds). Mycorrhizae: Sustainable Agriculture and Forestry, Springer Science+ Business Media B. V.
Buzzo GC, 1995. Plant breeding. In: Kimber DS and Mc Gregor DI (eds). Brassica oilseed: production and utilization. CAB. International. pp.153 – 175.
Çalışkan ME, Mert A, Mert M and İşler N, 1998. Important agronomic characters of some rapeseed cultivars and effects of these characters on yield formation in Hatay ecological conditions. Journal of Agricultural Faculty MKU, 3 (2): 127-142.
Joshi R and Palvig A, 2010. Effect of vermicompost on growth, yield and quality of tomato (Lycopersicum esculentum L). African Journal of Basic & Applied Sciences, 2 (3-4): 117-123.
Kandil AA, 1983. Effects of sowing date on yield components and some agronomic characters of oilseed rape (B. napus L.). 6th. International Rapeseed Conference, Paris, France.
Khan MA, Shereen A, Mumtaz MY, Aqil Siddiqui MU and Kaleri GM, 2010. Evaluation of high yielding canola type Brassica genotypers/mutants for drought tolerance using physiological indices as screening tool. Pakistan Journal Botany, 42(6): 3807-3816.
Lakhdar A, Walid A, Montemurro F, Jedidi N and Adelly C, 2009. Effect of municipal solid waste compost and farmyard manure application on heavy-metal uptake in wheat. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 40: 3524–3538.
Madrid F, Lopez R and Cabrera F, 2007. Metal accumulation in soil after application of municipal solid waste compost under intensive farming conditions. Agriculture, Ecosystems and Environment, 119: 249–256.
Mostajeran A and Rahimi-Eichi V, 2008. Drought stress effects on root anatomical characteristics of rice cultivars (Oryza sativa L.) Pakistan Journal of Biological Science, 11(18): 2173-2183.
Ozer H, Oral E and Dugru U, 1999. Relationship between yield and yield component on currently improved spring rapeseed cultivars. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23: 603-607.
Page AL, 1982. Methods of Soil Analysis. Agronomi 9, ASA, SSSA, Madison, Wiscosin, USA.
Parthasarathi K, Balamurugan M and Ranganathan LS, 2008. Influence of vermicompost on the physico-chemical and biological properties in different types of soil along with yield and quality of the pulse crop-blackgram. Iranian Journal of Environmental Health Science & Engineering, 5(1): 51-58.
Sadej W and Namiotko A, 2010. Content of zinc in plants fertilized with municipal solid waste and urban green waste composts. Journal of Elementology., 15(4): 679-692.
Shabani H, Peyvast GA, Olfati JA and Ramezani Kharrazi P, 2011. Effect of municipal solid waste compost on yield and quality of eggplant. Comunicata Scientiae, 2(2): 85-90.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار