اثر اسید هیومیک و EDTA بر ویژگی‌های رشدی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزا تحت تنش سمیت مس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

2 گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

3 گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

چکیده

چکیده
سالانه مقادیر زیادی از آلاینده‌ها وارد محیط زیست شده و سبب تجمع فلزات سنگین نظیر مس در خاک می‌شوند. در این راستا، به منظور بررسی اثر سطوح مختلف مس و مصرف اصلاح‎گرهای خاک بر صفات مورفولوژیک، اجزای عملکرد و عملکرد دانه کلزا (Brassica napus L.)، آزمایش گلخانه‎ای به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول غلظت مس در چهار سطح شامل شاهد (بدون مصرف مس) ، 100، 200 و 300 میلی‎گرم بر کیلوگرم خاک و فاکتور دوم مصرف اصلاح‎گر خاک در پنج سطح شامل 2/29 و 2/292 میلی‌گرم اتیلن دی‎آمین تترا استیک اسید (EDTA) بر کیلوگرم خاک (معادل 1/0 و 1 میلی‌مول بر کیلوگرم)، 25/1 و 5/2 میلی‌گرم اسید هیومیک بر کیلوگرم خاک (معادل 5/2 و 5 کیلوگرم در هکتار) و شاهد (بدون مصرف اصلاح‎گر) بودند. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع و تعداد برگ در بوته، سطح برگ، تعداد شاخه فرعی و تعداد خورجین در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و وزن خشک اندام‌هوایی در بوته بودند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت مس در خاک صفات مورفولوژیک و عملکرد کلزا کاهش یافت، اما مصرف اصلاح‌گر خاک منجر به افزایش عملکرد دانه به دلیل بهبود صفات مورفولوژیک و اجزای عملکرد شد. مصرف 2/292 میلی‌گرم EDTA بر کیلوگرم خاک، 6/18 درصد عملکرد دانه بیشتری را نسبت به تیمارشاهد (فاقد اصلاح‌گر) ایجاد کرد. مصرف 2/29 میلی‌گرم EDTA بر کیلوگرم، 25/1 و 5/2 میلی‌گرم اسید هیومیک بر کیلوگرم خاک هر چند سبب افزایش عملکرد دانه کلزا نسبت به تیمارشاهد شدند، ولی این افزایش معنی­دار نبود. به استثنای وزن هزاردانه، تأثیر EDTA روی تمام صفات مورد بررسی چشمگیر‌تر از اسید هیومیک بود. مقایسه سطح بحرانی سمیت مس برای ماده خشک نسبی اندام هوایی و عملکرد نسبی دانه نشان داد که مصرف اصلاح‌گرها در غلظت‌های پایین نسبت به غلظت‌های بالا سبب افزایش تحمل گیاه در برابر سمیت مس شدند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Humic Acid and EDTA on Growth Characteristics, Grain Yield and Yield Components of Oilseed rape (Brassica napus L.) Under Copper Toxicity Stress

نویسندگان [English]

  • Faezeh Movahedpour 1
  • Adel Dabbagh Mohammadi Nassab 2
  • Nosratollah Najafi 3
  • Rouhollah Amini 2
چکیده [English]

Abstract
A lot of contaminants are entering to the environment, yearly and cause to accumulate of heavy metals in soil such as copper. In order to investigate the morphological traits, grain yield and yield components of oilseed rape (Brassica napus L.) in contaminated soil by copper with application of EDTA and humic acid, a greenhouse experiment was carried out as factorial based on randomized complete block design with three replications. The factors were included application of soil amendment (EDTA and humic acid) at five levels as control (without soil amendment), 29.2 and 292.2 mg.kg-1 EDTA, 1.25 and 2.5 mg.kg-1 humic acid, and soil copper quantity at four levels as control (without copper), 100, 200 and 300 mg.kg-1. The studied traits were height, leaf number and area per plant, branch and pod number per plant, 1000 grain weight, grain yield and shoot dry matter. Increasing of copper concentration in soil decreased morphological traits and yield of oilseed rape. Also positive response of grain yield in polluted soil by using the soil amendment was related to the improved morphological traits and yield components of oilseed rape. Treatment of 292.2 mg.kg-1 of EDTA produced the highest grain yield of oilseed rape. 29.2 mg.kg-1 of EDTA, 1.25 and 2.5 mg.kg-1 of humic acid increased grain yield, but the difference between these treatments with control was insignificant. The effect of EDTA on all traits except 1000 grain weight was more than humic acid. According to critical levels of copper toxicity in relative shoot dry matter and relative grain yield , low concentrations of amendments increased oilseed rape tolerance to copper toxicity compared with high concentrations of amendments.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Amendment
  • Grain Yield
  • Heavy metal
  • Leaf Area
  • Oilseed Rape
  • Toxicity