ارزیابی اثر کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن بر رشد، عملکرد و ترکیب اسانس گیاه شوید (Anethum graveolens L.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تبریز و موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور

2 پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 دانشگاه تبریز

4 موسسه تحقیقات خاک و آب کشور

چکیده

شوید با نام علمی Anethum graveolens L. یکی از مهمترین گیاهان دارویی اسـت کـه اسـانس آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و غذایی استفاده می شود. در ایـن تحقیـق اثر کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن بر رشد، عملکرد و ترکیب اسانس این گیاه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل کـود شـیمیایی اوره، کود زیستی (مخلوطی از دو باکتری ازتوباکتر و آزوسپیریلوم) و تلفیق کود زیستی با 50 درصـد کـود شـیمیایی اوره و شاهد (بدون کود) بود. برداشت گیـاه شوید در مرحله رسیدگی کامل دانه ها انجام شد. نتایج نشان داد ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک و اجزا عملکرد دانه بجز تعداد دانه در چترک تحـت تاثیر کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن قـرار گرفـته و بالاترین میزان این صفات مربوط به کاربرد کود شیمیایی اوره بود، هرچند بین این تیمار و کاربرد کود زیستی به همراه 50 درصد کود شیمیایی اختلاف معنی­داری مشاهده نشد. کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن سبب افزایش معنی­دار شاخص برداشت نسبت به شاهد شده و بالاترین شاخص برداشت مربوط به تلفیق کود زیستی و 50 درصد کود شیمیایی بود، اگرچه بین این تیمار و کاربرد کود شیمیایی و کود زیستی به تنهایی اختلاف معنی­داری مشاهده نشد. نتایج نشان داد که میزان اسانس نیز بطور معنی­داری تحــت تــاثیر تیمارهــای کودی قرار گرفته و کاربرد کود زیستی به همراه 50 درصد کود شیمیایی و پس از آن به ترتیب کود شیمیایی و کود زیستی بیشترین میزان اسانس را تولید نمودند. نتایج نشان داد کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن بر ترکیبات تشکیل دهنده اسانس شوید تاثیر داشته و با مصرف تیمارهای مختلف کودی میزان کاروون نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد. نتــایج ایــن تحقیــق حــاکی از آن اســت کــه کاربرد کودهای زیستی به تنهایی و یا در ترکیب بـا کود شیمیایی در بهبـود صفات کمی و کیفی گیاه دارویی شوید تـاثیر مثبتـی داشته و بجای مصرف مداوم کود شیمیایی می­توان با استفاده بهینه از نهاده های زیستی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودگی ناشی از مصرف کود شیمیایی نیتروژنی اوره گام برداشت.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Biologic and Chemical Nitrogen Fertilizers on Growth, Yield and Essential Oil Constituents of Dill (Anethum graveolens L.)

نویسندگان [English]

  • M Makkizadeh 1
  • MR Chaichi 2
  • S Nasrollahzadeh 3
  • K Khavazi 4
چکیده [English]

Dill (Anethum graveolensL.) is one of the most important medicinal plants with great applications in different medicinal industries. In present study, effects of biologic and chemical nitrogen fertilizers were evaluated on growth, yield and essential oil constituents of dill. The research was conducted under field condition in randomized complete block design with three replications. The treatments included chemical fertilizer (150 kg/ha urea), biofertilizer (Azospirillum/Azotobacter), combinations of biofertilizer and 50% chemical fertilizer and control. Different characteristics such as plant height, number of umbel per plant, number of umbellet per umbel, number of grain per umbelet, 100 seed weight, grain yield, biologic yield and oil percentage were recorded. According to the results, the highest height, biologic yield and grain yield components (except the number of grain per umbellet) obtained on chemical fertilizer and combinations of biofertilizer and 50% chemical fertilizer. Results showed highest harvest index and essential oil content detected in chemical fertilizer and combinations of biofertilizer and 50% chemical fertilizer. Identification of essential oil components showed that content of carvone increased with application of nitrogen fertilizers. Results indicated, application of biofertilizers enhanced yield and other plant criteria in this plant. Generally, it seems that using of biofertilizers or combinations of biofertilizer and 50% chemical fertilizer could improve dill performance in addition to reduction of environmental pollution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anethum graveolens
  • Azospirillum
  • Azotobacter
  • Biofertilizer
  • Essential Oil
  • Nitrogen

مراجع

اکبری نیا ا، دانشیان ج و محمدبیگی ف ، 1385.اثر کود نیتروژن و تراکم بر عملکرد بذر، اسانس و روغن گیاه گشنیز (Cariandrum sativum L.). تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، شماره22، صفحه های 410 تا 419.
خرم دل، س، کوچکی ع، نصیری محلاتی م و قربانی ر، 1387. اثر کاربرد کودهای بیولوژیک بر شاخصهای رشدی سیاهدانه ( Nigella sativa L. ). مجله پژوهشهای زراعی ایران، شماره6، صفحه های 285 تا 294.
درزی م، قلاوند ا، رجالی  ف و سفیدکن ف، 1385. بررسی کاربرد کودهای زیستی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.). تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، شماره22، صفحه های 276 تا 292.
رسام ق، قربان زاده م و دادخواه ع ، 1385. تاثیر تاریخ کاشت و نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه شوید (Anethum graveolens L.) در منطقه شیروان. علوم کشاورزی و منابع طبیعی، شماره13، صفحه های 1 تا 9.
سرمدنیا غ  و کوچکی  ع ، 1388. فیزیولوژی گیاهان زراعی ( ترجمه ) انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد .
فلاحی ج، کوچکی ع و رضوانی مقدم پ، 1388. بررسی تاثیر کودهای بیولوژیک بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی. مجله پژوهشهای زراعی ایران، شماره7، صفحه های 127تا 135.
مجنون حسینی، ن. و دوازده امامی، س.، 1386. زراعت و تولید برخی گیاهان دارویی و ادویه­ای، انتشارات دانشگاه تهران.
یزدانی د، شهنازی س و سیفی ح، 1383.کاشت، داشت و برداشت گیاهان دارویی. انتشارات جهاد دانشگاهی، واحد شهید بهشتی.
Adams RP, 2001. Identification  of  Essential  Oil  Ccomponents  by  Gas  Chromatography/ Quadrupole  Mass  Spectroscopy.  Allured: Carol Stream. USA.
Ajimoddin I, Vasundhara M, Radhakrishna D, Biradar SL and Rao GGE, 2005. Integrated nutrient management studies in sweet basil (Ocimum basilicum L.).Indian Perfume 49: 95-101.
Banchio E, Xie X, Zhang H, and Pare PW, 2009. Soil bacteria elevate essential oil accumulation and emissions in sweet basil. Journal of Agricultural and Food Chemistry 57:653–657.
Chen J, 2006. The combined use of chemical and organic fertilizers and/or biofertilizer for crop growth and soil fertility. International Workshop on Sustained Management of the Soil-Rhizosphere System for Efficient Crop Production and Fertilizer Use. October, 16–20, Thailand.
Duke JA, 2001. Handbook of Medicinal Herbs. CRC Press, USA P: 42.
Fatma  EM, El-Zamik I, Tomader T, El-Hadidy HI, Abd El-Fattah L and Seham Salem H, 2006. Efficiency of biofertilizers, organic and in organic amendments application on growth and essential oil pf marjoram (Majoranahortensis L.) plants grown in sandy and calcareous .Agric. Microbiology Dept., Faculty of Agric., ZagazigUniversity and Soil Fertility and Microbiology Dept., DesertResearchCenter, Cairo, Egypt.
Gewaily EM, El-Zamik FI, El-Hadidy TT, Abd El-Fattah HI and Salem SH, 2006. Efficiency of biofertilizers, organic and inorganic amendment application of growth and essential oil of Marjoram (Majorana hortensis L.) plants grown in sandy and calcareous soils. Zagazig Journal of Agricultural Research 33:205-396.
Gutierrez-Manero FJ, Ramos-Solano B, Probanza A, Mehouachi J, Tadeo FR and Talon M, 2001. The plant-growth promoting rhizobacteria Bacillus pumilus and Bacillus licheniformis produce highamounts of physiologically active gibberellins. Physiologia Plantarum 111: 206 – 211.
Kader MA., 2002. Effects of Azotobacter inoculant on the yield and nitrogen uptake by wheat. Journal of Biological Sciences 2: 259-261.
Kalra A, 2003. Organic cultivation of Medicinal and aromatic plants. A hope for sustainability and qualility enhancement. Journal of Organic Production of Medicinal, Aromatic and Dye-Yielding Plants, FAO. 198 p.
Kumar TS, Swaminathan V and Kumar S, 2009. Influence of nitrogen, phosphorus and biofertilizers on growth, yield and essential oil constituents in ratoon crop of davana (Artemisia pallens Wall.). Electronic Journal of Environmental, Agricultural and Food Chemistry 8:86-95.
Han HS and Lee KD, 2006. Effect of inoculation with phosphate and potassium co-in solubilizing bacteria on mineral uptake and growth of pepper and cucumber. Plant, Soil and Environment  52: 130 – 136.
Kandeel AM, Naglaa SAT, Sadek AA, 2002. Effect of biofertilizers on the growth, volatile oil yield and chemical composition of Ocimum basilicum L. plant. Annals of Agricultural Science 47:351–371.
Kapoor R, Giri B, and Mukerji KG, 2002. Glomus macrocarpum: a potential bioinoculant to improve essential oil quality and concentration in dill (Anethum graveolens L.) and carum (Trachyspermum ammi (Linn.) Sprague). World Journal of Microbiology & Biotechnology 18: 459–463.
Klimankova E, Holadova K, Hajslova J, Ajka TC, Poustka J and Koudela M, 2008. Aroma profiles of five basil (Ocimum basilicum L.) cultivars grown under conventional and organic conditions. Food Chemistry 107:464–472.
Loomis WD and Corteau R, 1972. Essential oil biosynthesis. Recently Advance Phytochem
6: 147-185.
Mahfouz SA and Sharaf-Eldin MA, 2007. Effect of mineral vs. biofertilizer on growth, yield, and essential oil content of fennel (Foeniculum vulgare Mill.). International Agrophysics 21:
361-366.
Mandal A, PatraAK, Singh D, Swarup A and Ebhin Masto R, 2007. Effect of long-term application of manure and fertilizer on biological and biochemical activities in soil during crop development stages. Bioresource Technology 98: 3585–3592.
Pedra F, Polo A, Ribero A and Domingues H, 2006. Effect of municipal solid waste compost and sewage sludge on minerlization of soil organic matter. Journal of Soil Biology and Biochemistry 29: 1375-1382.
Rademacher W, 1994. Gibberellin formation in microorganisms. Plant Growth Regulation15: 303– 14.
Rajendran K and Devaraj P, 2004. Biomass and nutrient distribution and their return of Casuarina equisetifolia inoculated with biofertilizers in farm land. Biomass and Bioenergy 26: 235-249.
Ratti N, Kumar S, Verma HN, and Gautams SP, 2001. Improvement in bioavailability of tricalcium phosphate to Cymbopogon martini var. motia by Rhizobacteria, AMF and Azospirillum inoculation. Microbiology Research 156: 145-149.
Tilak KVBR, Ranganayaki N, Pal KK, De R, Saxena AK, Shekhar Nautiyal C, Mittal S, Tripathi AK and Johri BN, 2005. Diversity of plant growth and soil health supporting bacteria. Current Science 89: 136-150.
Vessey JK, 2003. Plant growth promoting rhizobacteria as biofertilizers. Plant and Soil255:
 571-586.
Vinutha T, 2005, Biochemical Studies on Ocimum sp. Inoculated with Microbial Inoculants. M.Sc, (Agri.) thesis, University of Agricultural Sciences, Bangalore, India.
Wu SC, Caob ZH, Lib ZG, Cheunga KC and Wong MH, 2005. Effects of biofertilizer containing N-fixer, P and K solubilizers and AM fungi on maize growth: A greenhouse trial. Geoderma 125: 155–166.
Youssef AA, Edri AE and maa AM, 2004. A comparative study between some plant growth regulators and certain growth hormones producing microorganisms on growth and essential oil composition of Salvia officinalis L. Plant Annals of Agricultural Science 49: 299-311.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار