ﺗﺄثیر سیستم‌های خاک‌ورزی و مدیریت بقایای برنج بر صفات مورفولوژیک و عملکرد کلزای پاییزه به عنوان کشت دوم پس از برنج در رشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مؤسسه تحقیقات برنج کشور

2 دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان

چکیده

  به منظور بررسی ﺗﺄثیر سیستم­های خاک­ورزی و مدیریت بقایای برنج بر صفات مورفولوژیک و عملکرد کلزای پاییزه به عنوان کشت دوم پس از برنج در رشت، آزمایشی دو ساله به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار طی سال­های زراعی 83-1382 و 84-1383 در اراضی شالیزاری ﻣﺆسسه تحقیقات برنج کشور واقع در شهرستان رشت به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایشی شامل سیستم­های خاک ورزی در 3 سطح (بدون خاک ورزی، خاک ورزی حداقل و خاک­ورزی متداول) و مدیریت بقایای برنج در 2 سطح (خارج نمودن بقایا و باقی گذاشتن بقایا) بود. صفات مورد ارزیابی شامل زمان شروع گلدهی، طول دوره رویش، ارتفاع بوته، تعداد شاخه­های فرعی، فاصله اولین شاخه فرعی خورجین دار تا زمین، طول خورجین، عملکرد دانه و وزن خشک علف­های هرز (20 و 40 روز پس از کاشت) بود. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که میان سیستم­های مختلف خاک­ورزی از نظر تمامی صفات مورد ارزیابی به جز طول خورجین، تفاوت معنی­داری وجود داشت. مدیریت بقایای برنج تنها بر صفاتی همچون زمان شروع گلدهی، طول دوره رویش و وزن خشک علف­های هرز (40 روز پس از کاشت) اثر معنی­داری گذاشت. علاوه بر این، هیچ یک از صفات مورد بررسی به اثر متقابل فاکتورهای مورد بررسی، واکنش معنی­داری نشان ندادند. بالاترین میزان عملکرد دانه با میانگین 2278  کیلوگرم در هکتار به تیمار خاک­ورزی متداول و خارج نمودن بقایا مربوط بوده و کمترین مقدار این صفت نیز با میانگین 1342 کیلوگرم در هکتار به تیمار بدون خاک­ورزی و باقی گذاشتن بقایا اختصاص داشت. تیمار خاک­ورزی متداول نیز از نظر عملکرد دانه، تفاوت معنی­داری را با تیمار خاک­ورزی حداقل نشان نداد. بر مبنای تجزیه و تحلیل اقتصادی، به نظر می رسد که سیستم خاک­ورزی حداقل در شرایط وجود یا عدم وجود بقایا دارای مزیت­هایی در مقایسه با سیستم خاک­ورزی متداول است که کاربرد آن را توجیه می کند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Tillage Systems and Rice Residue Management on Morphological Traits and Yield of Winter Rapeseed (Brassica napus L.) as Second Crop after Rice in Rasht

نویسندگان [English]

  • M Rabiee 1
  • M Rajabian 2
چکیده [English]

In order to evaluate the effects oftillage systems and rice residue management on morphological traits and yield of winter rapeseed (Brassica napus L.) as second crop after rice in Rasht, a factorial experiment was conducted using randomized complete block design with 3 replications at Rice Research Institute of Iran (RRII, in 2003-2004 and 2004-2005 growing seasons. The experimental factors were tillage systems at 3 levels (T0: no tillage, T1: minimum tillage and T2: conventional or complete tillage) and rice residue management at 2 levels (R0: without residue and R1: with residue). The evaluated traits were time of flowering initiation, days to maturity, plant height, secondary branches number per plant, height of the lowest pod bearing branch, pod length, grain yield and dry weight of weeds (20 and 40 days after planting). The results of this experiment showed that there was a significant difference between tillage systems in terms of all the evaluated traits except pod length. Rice residue management had significant effects only on initiation of flowering, days to maturity and dry weight of weeds (40 days after planting). In addition, none of the traits showed significant response to the interaction of evaluated factors. The highest amount of grain yield with average of 2278 kg.ha-1 was related to conventional tillage system without residue treatment and the lowest amount of this trait with average of 1342 kg.ha-1 was obtained from no tillage system with residue treatment. Conventional tillage system treatment showed no significant difference with minimum tillage in terms of grain yield. Based on economical analysis, it seems that the minimum tillage treatment with or without residue have some advantageous compared with conventional tillage system which justifies its application.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economical analysis
  • Grain Yield
  • Rapeseed
  • Residue Management
  • Tillage systems

مراجع

اسکندری ا، 1382. اثر روش­های مختلف خاکورزی و کاشت بر رطوبت خاک و عملکرد نخود در شرایط دیم. مجله نهال و بذر، جلد 19، شماره 4. صفحه­های 497 تا 511.
افتخاری ع، شیرانی راد ا ح، رضایی ع، صالحیان حح و اردکانی م. ر، 1384. تعیین دوره بحرانی کنترل علف­های هرز سویا در منطقه ساری، مجله علوم زراعی ایران، جلد 7، شماره 4. صفحه­های 347 تا 364.      
امیدی ح، طهماسبی سروستانی ز، قلاوند ا و مدرس ثانوی ع م،1384. اثر سیستم­های خاک­ورزی و فواصل ردیف بر عملکرد دانه و درصد روغن دو رقم کلزا، مجله علوم زراعی ایران، جلد 7، شماره 2. صفحه­های 97 تا 110.
برزعلی م، جوانشیر ع، شکیبا م ر، مقدم م و نوری نیا ع ع، 1382. اثر روش های مختلف خاک­ورزی بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا در منطقه گرگان، مجله نهال و بذر، جلد 19، شماره 2. صفحه­های 173 تا 189.
خوشنام م، 1386. ﺗﺄثیر فاصله­های کشت بر دوره بحرانی کنترل علف­های هرز در کلزا (.Brassica napus L). پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان. 86 صفحه.
ربیعی م، کریمی م و صفا ف، 1383. مطالعه اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و صفات زراعی ارقام کلزا به عنوان کشت دوم بعد از برنج در منطقه کوچصفهان، مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 35، شماره 1. صفحه­های 177 تا 187.
فرجی ا، 1389. تعیین واکنش فنولوژی ژنوتیپ­های بهاره کلزا (Brassica napus L.) به تاریخ کاشت، دما و فتوپریود، مجله به زراعی نهال و بذر، جلد 2-26، شماره 1. صفحه­های 25 تا 41.
لطیفی ن، سیاهمرگویی آ، اکرم قادری ف و یونس آبادی م، 1388. ﺗﺄثیر روش­های خاکورزی بر پویایی جمعیت علف­های هرز در مزرعه پنبه (Gossypium hirsutum L.) کشت شده بعد از کلزا (Brassica napus). مجله پژوهش­های زراعی ایران، جلد 7، شماره 1. صفحه­های 195 تا 203.
محمدی خ، نبی اللهی ک، آقا علیخانی م و خرمالی ف، 1388. بررسی ﺗﺄثیر روش­های مختلف خاکورزی بر خصوصیات فیزیکی خاک و عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم. مجله پژوهش­های تولید گیاهی، جلد 16، شماره 4. صفحه­های 77 تا 91.
همت زاده ی، بارانی ح و کبیر آ، 1388. نقش مدیریت پوشش گیاهی بر میزان رواناب سطحی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز کچیک، استان گلستان). مجله پژوهش­های حفاظت آب و خاک، جلد 16، شماره 2. صفحه­های 19 تا 33.
Bayer C, Martin-Neto L, Mielniczuk J, Pillon C N and Sangoi L, 2001. Changes in soil organic matter ftactions under subtropical no-till cropping system. Soil Science Society of America Journal, 65: 1473-1478.
Bonari E, Mazzoncini M and Peruzzi A, 1995.Effects of conventional and minimum tillage on winter oilseed rape (Brassica napus L.) in sandy soil. Soil and Tillage Research, 33:91-108.
Cardina J, Herms C P and Doohan D J, 2002. Crop rotation and tillage system effects on weed seedbanks. Weed Science, 50:448-460.
Cassel CW and Raezkowskia DK, 1995. Tillage effects on corn production and soil physical condition. Soil Science Society of America Journal, 59:1436-1443.
Celik  I, Barut ZB, Ortas I, Gok M, Demirbas A, Tulun Y and Akpinar C, 2011. Impacts of different tillage practices on some soil microbiological properties and crop yield under semi-arid Mediterranean conditions. International Journal of Plant Production, 5(3): 237-254.
 Clements DR., Benoit DL, Murphy SD and Swanton CJ, 1996. Tillage effects on weed seed return and bank  composition. Weed Science,44:314-322.
Hejazi A, Bahrani MJ and Kazemeini  SA, 2010. Yield and yield components of irrigated rapeseed-wheat rotation as influenced by crop residues and nitrogen levels in a reduced tillage method. American-Eurasian Journal of Agricultural.&Environmental Science., 8(5):502-507.
Fooladi Vand S, Aynehband A and Naraki F, 2009. Effects of tillage method, seed rate and   microelement spraying time on grain yield and yield components of rapeseed (Brassica napus L.) in warm dryland condition. Journal of Food, Agriculture&Environment, 7(3&4):627-633.
Gajri PR, Arora VK and Prihar SS, 2004. Tillage for sustainable cropping. International Book Distributing Co, pp: 12-24.
Krupinsky JM, Tanaka DL, Merrill SD and Liebig M A, 2005. Crop sequence effects of 10 crops in the northern Great Plains. Journal of Agricultural Systems, 88:227-244.
Marwat  Kh, Arif B M and Azim Khan M, 2007. Effect of tillage and zinc application methods on  weeds and yield of maize. Pakistan Journal of Botany, 39(5): 1583-1591.
Motta AC V, Reeves D W and Touchton JT, 2002. Tillage intensity effects on chemical indicators of soil quality in two coastal plain soils. Communications in Soil Sceience and Plant Analysis, 33:913-932.
Mrabet R, 2002. Stratification of soil aggregation and organic matter under conservation tillage systems in Africa. Soil and Tillage Research, 66:119-128.
Wilhelm W and Wortmann CS, 2004. Tillage and rotation interactions for corn and soybean grain yield as affected by precipitation and air temperature. Agronomy Journal, 96:425-432.
Yasari E, Patwardhan AM, Ghole VS, Omid GC and Ahmad A, 2008. Relationship of growth parameters and nutrients uptake with canola (Brassica napus L.) yield and yield contribution at different nutrients availability. Pakistan Journal of Biological Sciences, 11:845-853.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار