ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و برخی خصوصیات ریخت‌شناسی 16 رقم کلزا در منطقه اراک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

     به منظور بررسی عملکرد، اجزای عملکرد، صفات کیفی و برخی خصوصیات ریخت‌شناسی 16 رقم کلزا، آزمایشی در سال زراعی 1388-1387 در مرکز تحقیقات کشاورزی اراک در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. اثر رقم روی عملکرد دانه و اجزای عملکرد، طول دوره گلدهی، طول دوره رشد، درصد پروتئین و روغن، گلوکوزینولات، اسید پالمتیک، اسید استئاریک، اسید اولئیک، اسید لینولئیک و اسید لینولنیک معنی‌دار بود. در این بررسی رقم Triangle بیشترین و رقم Anatol کمترین عملکرد دانه را داشتند. بیشترین درصد روغن در رقم SLM 046 مشاهده شد، در حالی که بیشترین درصد پروتئین به رقم Lioness مربوط بود. کمترین میزان گلوکوزینولات در رقم  Talayeو بیشترین آن در ES Astrid مشاهده شد. تجزیه خوشه‌ای نشان داد که ژنوتیپ‌ها از نظر صفات کمی و کیفی به ترتیب در چهار و سه گروه قرار می‌گیرد. در گروه بندی صفات کمی رقم Anatol به تنهایی در یک گروه قرار گرفت، که دارای وزن هزار دانه و عملکرد دانه‌ی بسیار پایین و دوره گلدهی طولانی بود. در گروه بندی صفات کیفی، ارقام Billy،GKH 305 ،  Anatolو SLM 046 که یک گروه را به خود اختصاص دادند، درصد روغن و درصد اسید اولئیک بالایی داشتند و درصد اسید لینولئیک و میزان گلوکوزینولات در این ارقام پایین بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Yield, Its Components and Some Morphological Traits of Sixteen Rapeseed Oil Cultivars in Arak Region

نویسندگان [English]

  • OS Khatamain 1
  • SAM Modares Sanavy 1
  • F Ghanati 1
  • M Mostavafi 2
چکیده [English]

In order to assessment of yield, yield components, quality traits and some morphological traits of sixteen rapeseed cultivars (Brassica napus L.) a field experiment was conducted during 2008-2009 in Arak Research Institute Agriculture. In this experiment cultivars were compared in a randomized complete block design with three replications. Effect of cultivars were significant on grain yield, and 1000 seed weight, seed number per siliqua in plant, siliqua number in plant, flowering period, growth period, the percentage of protein and oil, the amount of seed glucosinolate and fatty acids; palmetic acid stearic acid, oleic acid, linoleic acid and linolenic acid percentage. In this experiment, Triangle had the highest and Anatol had the lowest grain yield. The most oil content was observed in cultivar SLM046, while the highest protein content belonged to cultivar Lioness. The lowest glucosinolate was observed in cultivar Talaye and ES Astrid produced the highest it. In order to produce high seed yield cultivars Billy, ES Astrid, GK Helena and GKH 1103 and to produce good quality oil cultivars GKH 305, Billy, Anatol and SLM 046 is recommended, respectively.Cluster analysis indicated that the varieties were divided into four and three groups on the basis of qualitative and quantitative traits, respectively. In classification of quantitative traits, Anatol was in one group by itself, which had the lowest 1000 seed weight and grain yield and the longest flowering period. In classification of qualitative traits, Billy, GKH 305, Anatol and SLM 046 were in one group, they had the highest oil and oleic acid percentage and these varieties had the lowest linoleic acid percentage and amount of glucosinolate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fatty acid
  • Glucosinolate
  • Yield components and canola

مراجع

آلیاری ه و شکاری ف، 1379. دانه‌های روغنی. انتشارات عمیدی تبریز.
آیینه بند الف، 1371. بررسی اثر تاریخ کاشت و عملکرد اجزای عملکرد ارقام کلزای پاییز. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس.
آئین الف، 1384. بررسی و مقایسه عملکرد ارقام پیشرفته کلزا در منطقه جیرفت. مجله‌ پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی، شماره 77. صفحه‌های 120 تا 124.
انوری م ت، 1376. بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام کلزا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
بی نام، 1388. مؤسسه استاندارد ملی روش ISO.. تهران.
پور عیسی م، نبی پور م و مامقانی ر، 1385. مطالعه همبستگی صفات و آنالیز علیت عملکرد دانه در ارقام کلزا. صفحه 245. چکیده مقالات نهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. پردیس ابوریحان _ پاکدشت تهران.
 
خواجه پور م، 1370. تولید نباتات صنعتی. انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان.
سوری ج، دهقانی ح و صباغ پور س.ح، ١٣٨٤ .مطالعه ژنوتیپ‌های نخود در شرایط تنش آبی مجله علوم کشاورزی ایران. دوره 36، شماره 6. صفحه‌های ١٥1٧ تا ١٥2٧.
شریعتی ش و قاضی شهنی‌زاده پ، 1379. کلزا. نشر آموزش کشاورزی.
شیرانی راد .ح و احمدی م ر، 1374. اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر صفات زراعی دو رقم کلزای پاییزه در منطقه کرج. نشریه نهال و بذر. جلد یازدهم، شماره 2. صفحه‌های 9-21.
عزیزی م، سلطانی الف و خاوری خراسانی س، 1385. کلزا، فیزیولوژی، زراعت، به‌نژادی و تکنولوژی زیستی (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، مشهد.
فرجی الف، 1384. مطالعه عملکرد، خصوصیات زراعی و همبستگی صفات هیجده رقم کلزای بهاره در منطقه گنبد. مجله نهال و بذر، جلد بیست و یکم، شماره 3. صفحه‌های 385 تا 396.
فنایی ح ر، قنبری پنجار ا، اکبری مقدم ح، سلوکی م و ناروئی راد م ر، 1387. ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و برخی صفات زراعی ژنوتیپ‌های بهاره کلزا در منطقه سیستان. پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی، شماره 79. صفحه‌های 36 تا 44.
مطلبی پور ش، احمدی م ر و جوکار ل، 1379. بررسی سازگاری و مقایسه عملکرد ارقام و لاین‌های کلزا در زردقان (فارس). مجله علوم زراعی ایران. جلد دوم، شماره 3. صفحه‌های 39 تا 50.
ناصری ف، 1370. دانه های روغنی (ترجمه). انتشارات قدس روضوی، مشهد.
نبوی ع، 1374. بررسی اثر تراکم و تاریخ کاشت بر عملکرد و مراحل فنولوژیکی ارقام کلزا. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه مشهد.
ولی اله ر، رضایی ع ا و سعیدی ق ا، 1382. مطالعه ژنتیکی عملکرد، گلوکوزینولات‌ها و درصدهای روغن و پروتئین در کلزا (Brassica napus L.). تحقیقات کشاورزی ایران، جلد بیست و دوم، شماره 2. صفحه‌های 50 تا 119.
Abuzeid AE and Wilcokson SJ, 1989. Effect of sowing date, plant density and year on growth and yield of Brussels Sprouts (Brassica oleracea). Agric Sci Camb 112: 359- 375.
Behrens T, 2002. Stickstoffeffizienz vonWinterraps (Brassica napus L.) in Abha¨ngigkeit von der Sorte sowie einer in Menge. In: Zeit und Form variierten Stickstoffdu¨ngung, Cuvillier Verlag, Gottingen.
BilsborrowPE, Evans EJ and Zhao FJ, 1993. The influence of spring nitrogen on yield, yield components and glucosinolate content of autumn-sown oilseed rape (Brassica napus L.). Agric Sci Camb 120: 219–224.
Degenhart DF and Hondva ZP, 1981. the influence of seeding date and seedig rate on seed yield and growth characteris of five genotype of B.napus. J. plant Scie. 61: 158 – 190.
Downey R.K and Röbbelen G, 1989. Brassica species. Pp. 339–62. In: R.K. Downey,G. Röbbelen, and A. Ashri (eds). Oil Crops of the World, McGraw–Hill, USA.
Evanze EG, 1984. Pre-antesis growth and its influence on seed yield in winter oil seed rape. Asp of App Bio 6: 81-90.
Faratulla H, Sardar A and Farman U, 2004. Comparative yield potential and quality characteristics of advanced lnes of rapseed. Agric & Bio 6: 203 – 205.
Fayyaz H, Manaf A, Qadir G and Basra SH, 2007. Effects of sulphur on seed yield, oil, protein and glucosinolates of canola cultivars. Agric. & Bio 3:504–508.
Fieldsend JK, Murray FE, BilsborrowPE, Milford GFJ and Evans EJ, 1991. Glucosinolate accumulation during seed development in winter sown oilseed rape. Pp.686-694. Processing of the 8th International Congress on Rapeseed Congress. Saskatoon, Canada.
 
Habekotte B, 1993. Quantitative analysis of pod formation seed and filling in winter oilseed rape (Brassica napus L.) under field crop condition. Field crop Res 35: 27- 33.
HodgsonAS, 1978. Rapeseed adaptation in nothern NSW. I. phenological responses to vernalization temprature and photoperiod by annual and bienial cultivars of Brassica napus and Brassica compestris. Aust J Agric Res 29: 693-710.
Johnson HW., Robinson HF and Comstock RE, 1995. Genotypic and phenotypic correlations in soybean and thier implications in selection. Agron J 47:477-483.
Khan SA, Aziz P, Khan KH, Khan JI, Sabirand AW and Alik AAM, 1984. Development of erucic acid and glucosinolates free raoesed (crucifers) in pakstan. 1. Current status of cultivated crucifers in pakestan. Pakestan J Ind Res 27: 146 – 51.
Kuhlmann H, Friedt W and Marquard R, 1991. Effect of silique position seed glucosinolate content studied in doubled haploid rapeseed. Pp. 541-544. Processing of the 8th International Congress on Rapeseed Congress. Saskatoon, Canada.
Marzi V, 1997. Synthesis of the results from the national network of rape variety evalution. Plant Breed 67(81): 1159.
Metcalf LC, Schmitz AA and Pelka JR, 1966. Rapid preparation of methyl esteres from lipid for gas chromatography analysis. Analytical chem 38: 514-515.
Norton G, BilsborrowPE, 1991. Comparative physiology of divergent type of winter rape seed. Pp. 578-583. Processing of the 8th International Congress on Rapeseed Congress. Saskatoon, Canada. Canada.
Rao MSS and MendhamNJ, 1991. Comparison of canola (Brassica campestris and Brassica napus) oilseed rape using different growth regulators, plant population densities and irrigation treatments. Agric Sci Camb 177: 177-187.
Rathke GW, Christen O, Diepenbrock W, 2006. Welchen Beitragleisten Vorfrucht und Stickstoffdu¨ngung fu¨r den Ertrag vonWinterraps?. Pp. 149–156. UFOP-Schriften Heft 29, O¨ l- und Proteinpflanzen, OIL.
SAS Institude Inc, 1997. SAS user guide (SAS Inc: Cary, NC).
Spasibionek S, Krzymański J, Bartkowiak-Broda I, 2003. Mutants of Brassica napus with changed fatty acid composition. Pp. 221-223. Processing of 11th Internatinal Rapeseed Congress. Kopenhaga, Dania.
Tayo TO. and Morgan DG, 1975. A quantitative analysis of the growth development and the distribution of yield on oil-seed rape (Brassica napus L.). Agric Sci Camb 85: 103-110.
 Thurling N, 1974. Morphological determinants of yield in rapseed (Brassica compestris and Brassica napus). II. yield components. Aust J. of Agric Res 25: 711-721.
Yaniz Z, Elber Y, Schafferman D and Zar M, 1991. The effect of temperature of the fatty acid composition of high and low erucic acid rape cultivars. Pp. 1821-1825. Processing of the 8th International Congress on Rapeseed Congress. Saskatoon, Canada.
Zaho JY, Chen ML and Zag DQ, 1991. Analysis of the growth patterns yield components of rapeseed (Brassica napus L.). Acta Agric Zhegian 174 – 180.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار