پاسخ ارقام و هیبریدهای کلزا به کشت زمستانه در شرایط تنش خشکی انتهای فصل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری زراعت، موسسه تحقیقات، اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

2 وسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

3 موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

4 ﮔﺮوه مهندسی تولیدات گیاهی، واﺣﺪ حاجی آباد، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ، حاجی آباد، هرمزگان، اﯾﺮان

5 موسسه تحقیقات، اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

اهداف: انتخاب ارقام کلزا مناسب کشت زمستانه و متحمل به تنش خشکی انتهای فصل، از راهکارهای اساسی توسعه کشت آن در مناطق معتدل سرد با اقلیم نیمه خشک می­باشد.
 
مواد و روش­ها: آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های 95-1393 در کرج اجرا شد که در آن سه عامل تاریخ کاشت در دو سطح شامل کشت پاییزه (15 مهرماه) و کشت زمستانه (15 بهمن ماه)، آبیاری در سه سطج شامل آبیاری معمول (شاهد)، قطع آبیاری پس از مراحل گل­دهی و خورجین­دهی و رقم شامل ساری­گل، دلگان، جاکومو، جرومه و هایولا 401 بودند.
 
یافته­ها: اثر متقابل تاریخ کاشت×آبیاری×رقم بر صفات تعداد خورجین در متر مربع، تعداد دانه در خورجین، عملکرد دانه، محتوای نسبی آب برگ و پرولین در سطح یک درصد و بر صفات وزن هزار دانه، دمای تاج پوشش برگ و محتوای کلروفیل b در سطح پنج درصد معنی­دار شد. نتایج حاصل نشان دادند که در تاریخ کاشت زمستانه در شرایط آبیاری معمول، رقم دلگان عملکرد دانه برابر 3657 کیلوگرم در هکتار و  محتوای نسبی آب برگ معادل 42/92 درصد، و در شرایط تنش خشکی آخر فصل (قطع آبیاری پس از مرحله خورجین دهی)، هیبرید هایولا 401 عملکرد دانه برابر 2376 کیلوگرم در هکتار و محتوای نسبی آب برگ معادل 11/83 درصد را به خود اختصاص دادند.
 
نتیجه­گیری: در شرایط آبیاری معمول، رقم دلگان و در شرایط تنش خشکی آخر فصل (قطع آبیاری پس از مرحله خورجین دهی)، هیبریدهای هایولا 401 و جرومه در تاریخ کشت زمستانه (15 بهمن ماه) جهت توسعه کشت کلزا قابل توصیه می باشد.
 
واژه­­های کلیدی: پرولین، تنش خشکی، فصل کاشت، کلروفیل، کلزا
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Response of Canola Cultivars and Hybrids to WinterCultivation under Late Season Drought Stress

نویسندگان [English]

  • Nadia Safavi fard 1
  • Amir Hossein Shirani rad 2
  • Jahanfar Daneshian 3
  • Naser Shahsavari 4
  • Mehdi Ghaffari 5
چکیده [English]

Background & Objective: Selection of suitable canola cultivars for winter cultivation and tolerant to late-season drought stress, are the basic strategies for the cultivation of the rapeseed in cold temperate regions with semi-arid climate.
Materials & Methods:
A factorial split-plot based on complete randomized blocks design was conducted with three replications for two years (2014-2016) in Karaj. In this regards, sowing dates were divided into two levels of fall cultivation (Oct. 7) and winter cultivation (Feb. 4); irrigation was carried out in three levels of normal irrigation (control), irrigation interruption from flowering, and after pod formation stages and five canola cultivars include Sarigol, Dalgan, Jacomo, Jeromeh and Hyola401.
 
 Results:
The interaction effect of sowing date × irrigation × cultivar was significant on the traits of number of pods per square meter, number of seeds per pod, biological yield, seed yield, relative water content (RWC) of leaves and proline at the level of 1%, and on the traits of 1000-seeds weight, canopy temperature and chlorophyll b content at the level of 5%. Here we show that Dalgan cultivar was obtained with a seed yield of 3657 kg ha-1 and RWC of 92.42%, in the winter cultivation date and normal irrigation condition. Moreover, in winter cultivation and in the late season drought stress condition (irrigation interruption after flowering stage onwards), the Hyola 401 hybrid was obtained with seed yield of 2376 kg ha-1‎ and a RWC of 83.11%.
 
Conclusion:
In The winter cultivation and normal irrigation condition Dalgan cultivar and in the late season drought stress condition (irrigation interruption after pod formation stage), the Hyola 401 and Jeromeh hybridscan be used in the development of canola cultivation in the new status of winter cultivation (Feb. 4) and various irrigation conditions.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Canola
  • Chlorophyll
  • Cultivation Season
  • Drought Stress
  • Proline
Adamsen FJ and Coffelt TA. 2005. Planting dates effects on flowering, seed yield, and oil content of rape and crambe cultivars. Industrial Crops Products, 21: 293-307.
Arnon AN. 1967. Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy Journal, 23:112-121.
Arvin P, Vafa bakhsh J and Mazaheri D. 2018. Study of plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) and drought on physiological traits and ultimate yield of cultivars of oilseed rape (Brassica spp. L.). Journal of Agroecology, 9(4): 1208-1226.
Bates CJ, Waldren RP and Teare ID. 1973. Rapid determination of free proline for water-stress studies. Plant and Soil, 39: 205–207
Beltrano J and Ronco MG. 2008. Improved tolerance of wheat plants (Triticum aestivum L.) to drought stress and rewatering by the arbuscular mycorrhizal fungus Glomus claroideum: Effect on growth and cell membrane stability. Brazilian Journal of Plant Physiology, 20(1): 29-37.
Din J, Khan SU, Ali I and Gurmani AR. 2011. Physiological and agronomic response of canola varieties to drought stress. The Journal of Animal and Plant Sciences, 21(1): 78-82
Farooq M, Wahid A, Kobayashi N, Fujita D and Basra SMA. 2008. Plant drought stress: Effects, mechanisms and management. Agronomy for Sustainable Development, 10:1051-1059.
Gill S. S and Tuteja, N. 2010. Reactive oxygen species and antioxidant machinery in abiotic stress tolerance in crop plants. Plant Physiology and Biochemistry, 48: 909-930.
Hasibi p. 2007. Physiological study of the effect of cold stress on seedling stage of different rice genotypes. PhD thesis. University of Ahvaz Shahid Chamran. (In Persian).
Hu Q, Wei H, Yin Y, Zhang X, Liu L, Shi J, Zhao Y, Qin L, Chen C and Hanzhong W. 2016. Rapeseed research and production in China. The Crop Journal, 5 (2): 127-135.
Kaiserlatif CH and Sadaqat HA. 2004. Potantial and genetic basis of drought tolerance in canola (Brassica napus). Heterosis manifestation in some morphophysiological traits in canola. International Journal of Agriculture and Biology, 6: 82-85.
Kauseri RH, Athar UR and Ashraf M. 2006. Chlorophyll fluoresce: A Potential indicator for rapid assessment of water stress tolerance in Canola. Pak. J. Bot, 38(5): 1501-1509.
Ma Q,  Niknam, SR and Turner DW. 2006. Response of osmotic adjustment and B.juncea to soil water deficit at different growth stages. Australian Journal of Agricultural Research, 57(2): 221-226
Mosavi K, Pezshek Poor P and Shahvardi M. 2006. Weed population responses to dryland pea varieties (Cicer arietinum L.) and sowing date. Science and technology agriculture and natural resources, 40: 167-176. (In Persian).
Niknam SR, Ma Q and Turner W. 2003. Osmotic adjustment and seed yield of
Brassica napus and B. juncea genotypes in a water-limited environmental in south western Australia. Australian Journal of Experimental Agriculture, 43(9):1127-1135.
Omidi H. 2010. Changes of proline content and activity of anti-oxidative enzymes in two canola genotype under drought stress. American Journal of Plant Physiology, 5 (6):338-349.
Qifuma Sh, Niknam R and Turner DW. 2006. Resposes of osmotic adjustment and seed yield of Brassica napus and B. juncea to soil water deficit at different growth stages. Australian Journal of Agricultural Research, 57: 221-226.
Rashidi S, Shirani Rad AH, Ayene Band A, Javidfar F and Lak S. 2012. Study of relationship between drought sress tolerances with some physiological parameters in canola genotypes (B. napus L.). Annals of Biological Research, 3 (1): 564-569.
Reynolds, MP, Skovmand B, Trethowan, RM, Singh RP and van-Ginkel, M. 2000. Applying physiological strategies to wheat breeding. Anonymous: Research Highlights of the CIMMYT Wheat Program. 1999-2000, Pp. 49-56. Mexico, D.F. CIMMYT.
Ritchie SW and Nguyen HT. 1990. Leaf water content and gas exchange parameters of two wheat genotypes differing in drought resistance. Crop Science, 30: 105-111.
Sadaqat HA, Nadeem Tahir MH and Tanreer H. 2003. Physiogenetic aspects of drought tolerance in canola (Brassica napus). International Journal of Agriculture and Biology, 4: 611-614.
Sangtarash M.H, Qaderi MM, Chinnappa CC and Reid DM. 2009. Differential sensitivity of canola (Brassica napus) seedlings to ultraviolet-B radiation, water stress and abscisic acid. Environmental and Experimental Botany, 66: 212-219
Sinaki J, Majidi Heravan ME, Shirani Rad AH, Noormohammadi GH and Zarei GH. 2007. The effects of water deficit during growth stages of canola. American Eurasian Journal Agricultural Biological Science, 2:417- 422
Shin R and Schachtman DP. 2004. Hydrogen peroxide mediates plant root cell response to nutrient deprivation. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 101: 8827–8832
Yang F and Miao LF. 2010. Adaptive responses to progressive drought stress in two poplar species originating from different altitudes. Silva Fennica, 44(1): 23–37