ارزیابی عملکرد و شاخص‌های سودمندی در کشت مخلوط جو و ماشک گل‌خوشه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تبریز

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی اثر آرایش­های مختلف کشت بر عملکرد علوفه­ای جو و ماشک گل­خوشه­ای در کشت مخلوط و کشت خالص و ارزیابی سودمندی زراعی و اقتصادی کشت مخلوط اجرا شد. آزمایش به صورت طرح بلوک­های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در مزرعه  تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز واقع در اراضی کرکج در هشت کیلومتری تبریز در سال 1388 به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل کشت خالص جو و ماشک گل­خوشه­ای، کشت مخلوط افزایشی به ترتیب ماشک گل خوشه­ای: جو در نسبت­های 100:15، 100:30 و 100:45 و کشت مخلوط جایگزین به ترتیب ماشک گل­خوشه­ای: جو در نسبت­های 2:1، 3:1 و 4:1 بودند. نتایج نشان دادند که بیش­ترین میزان عملکرد علوفه خشک مربوط به تیمار افزایشی 100:15 بود. بیش­ترین سودمندی کشت مخلوط (IA) متعلق به تیمار افزایشی 100:15 برابر 41/4 بدست آمد. محاسبه نسبت برابری زمین (LER) نشان داد که در کشت مخلوط 100:30 میزان عملکرد محصول 32 درصد  بیشتر از تک کشتی است (32/1= .(LERبالاترین مجموع ارزش نسبی (RVT) نیز در تیمار کشت مخلوط افزایشی 100:30 برابر 14/1 بود. همچنین بیشترین مقدار علوفه خشک از تیمار افزایشی 15 : 100 به دست آمد که به مقدار 7030 کیلوگرم در هکتار بود. با استفاده از نتایج این آزمایش می­توان گفت که برای تولید علوفه خشک، روش کشت مخلوط افزایشی بر روش کشت مخلوط جایگزینی و کشت خالص جو و ماشک گل­خوشه­ای برتری دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Yield and Advantage Indices in Barley and Vetch Intercropping

نویسندگان [English]

  • A Ahmadi
  • A Dabbagh Mohammdi Nasab
  • S Zehtab Salmasi
  • R Amini
  • H Janmohammadi
چکیده [English]

To investigate the effects of different intercropping arrangements on barley and vetch forage yield and to find the land use advantage in the intercropping system, an experiment was carried out based on randomized complete block design with eight treatments and three replications at the Research Farm, Faculty of Agriculture, University of Tabriz in 2009. Treatments were barley and vetch monocrops, additive intercropping respectively barley: vetch in the ratio of 100:­15, 100:­30 and 100:45 and substitutive intercropping respectively, barley: vetch in the ratio of 2:­1, 3:­1 and 4:­1. The results showed that, the highest amount of dry forage yield is obtained from 100:­15 intercropping ratio. The highest intercropping advantage (4.41) was related to 100:­15 additive intercropping ratio. Land Equivalent Ratio revealed that in 100:30 ratio, yield was %32 more than monocropping. The highest Relative Yield Total abtained from 100:­30 additive intercropping was 1.14. Also, the greatest amount dry forage is 7030kg/ha in 100:­15. Based on results of this experiment it can be stated that for the production of hay, additive intercropping method is superior on substitutive intercropping planting and monocroping sowing of barley and vetch.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intercropping Advantage (IA)
  • Barley and Vetch
  • Intercropping
  • Land Equivalent Ratio (LER)
  • Relative Value Total (RVT)
  • Relative Yield Total (RYT)
جعفرزاده ع، 1377. مطالعات تفصیلی 26 هکتار از اراضی و خاکهای ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، نشریه دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، شماره‌های 2، 3و4، صفحه­های 16 تا 29.
جوانشیر ع، دباغ محمدی نسب ع، حمیدی ا و قلی­پور م، 1379. اکولوژی کشت مخلوط (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
جوانمرد ع، 1388. ارزیابی کمی و کیفی علوفه در کشت مخلوط ذرت با چند لگوم در کشت دو گانه. پایان نامه دکتری زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز.
حسینی س، مظاهر، د و جهانسوز م، 1385. تاثیر آرایش کاشت بر عملکرد علوفه ارزن مرواریدی و لوبیا چشم بلبلی در کشت مخلوط. مجله علوم و صنایع کشاورزی، جلد 20، شماره 1 صفحه­های 117 تا  123.
رحیمیان ح، صلاحی مقدم، م و گلوی م، 1371. کشت مخلوط سیب­زمینی با ذرت و آفتابگردان. مجله علوم و صنایع  کشاورزی، شماره 6 صفحه­های 45 تا 58.
شایگان م، مظاهری د، رحیمیان مشهدی ح، و پیغمبری س­ع، 1387. اثر تاریخ کاشت و کشت مخلوط ذرت و ارزن دم­روباهی بر عملکرد دانه آنها و کنترل علف­های هرز. مجله علوم زراعی ایران. جلد 10، شماره 1، صفحه­های 31 تا 46.
مظاهری، د. 1373. کشت مخلوط به عنوان یک راه افزایشی و پایداری محصول. مجموعه مقالات کلیدی سومین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشگاه تبریز، 17-12 شهریورماه، صفحه­های 248 – 238.
نخزری مقدم، ع، چائی­چی م، مظاهری د، رحیمیان مشهدی ح، مجنون حسینی ن و نوری­نیا ع، 1388. اثر کشت مخلوط ذرت و ماش سبز بر عملکرد و نسبت برابری زمین و برخی ویژگیهای کیفی علوفه. مجله علوم گیاهان زراعی ایران.جلد 40، شماره 4، صفحه­های 151 تا 159.
 
ولی­زاده، م و مقدم محمد، 1381. طرحهای آزمایشی در کشاورزی. چاپ هفتم. انتشارات پریور.
 
یزدی صمدی ب و پوستینی ک، 1373. اصول تولید گیاهان زراعی، مرکز نشر دانشگاهی تهران.
 
Agegnnehu G, Ghizaw A and Sinebo W, 2006. Yield performance and land use efficiency of barley and faba bean mixed cropping in Etthiopian highlands. European Journal of Agronomy
25: 202-207.
 
Ansar M, Ahmed ZI., Malik MA, Nadeem M, Majeed A and Rischkowsky BA, 2010. Forage yield and quality potential of winter cereal-vetch mixtures under rainfed conditions. Journal of Food Agriculture and  Enveironment 22 (1): 25 – 36.
 
Banik P, Midya A, Sarkar BK and Ghose SS, 2006. Wheat and chickpea intercropping systems in an additive experiment: European Journal of Agronomy 24: 325-332.
Brophy LS, Heichel GH and Russelle MP, 1987. Nitrogen transfer from forage legumes grass in a systematic planting design. Crop Science 27:553 - 558.
Brummer EC, 1998. Diversity, stability, and sustainable American agriculture. Agronomy Journal 90: 1-2.
 
Dapaah HK, Asafu-Agyei JN, Ennin SA and Yamoah CY, 2003. Yield stability of cassava, maize, soybean and cowpea intercrops. Agricultural Science 140: 73–82.
 
Fernandez-Aparicio M, Sillero JC and Rubials D, 2007. Intercropping with cereals reduces infection be Orobanche crenata in legumes. Crop Protection 26: 1166 - 1172.
 
Hauggard-Nielson H, Ambus P and Janson ES, 2001. Interspecific competition, N use and interference with weeds in pea– barley intercropping. Field Crops Research 70: 101-109.
 
Kurdali F, SharabiNE and Arslan A, 1996. Rainfed veteh _ barley mixed cropping in the Syrian semi - arid conditions. I. Nitrogen nutrition using15 N isotopic dilution. Plant soil 183:137-148.
 
Ofari F and Stern WR, 1987. Cereal-legume intercropping systems. Advances in Agronomy 41: 41-90.
 
Vandermeer J, 1990. Intercropping. In Agroecology, Mc Graw – Hill publishing Co.
Watikai JM, Fukai, S, Band JA and Keating BA, 1993. Radiation interception and growth maize-  cowpea intercrop as affected by maize plant- density and cowpea cultivar. Field Crop Research 35:123- 133.
 
Wiley RW, 1979. Intercropping: Its importance and research needs. Part 1. Competition and yield advantage. Field Crop Abstract 32:1-410.