ارزش‌گذاری اقتصادی منافع زیست‌محیطی برنامه‌های کاهش مصرف سموم شیمیایی (مطالعه موردی: استان خوزستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

چکیده

همواره در اثر استفاده نادرست و بی­رویه سموم شیمیایی، اثرات جبران ناپذیری بر محیط­زیست وارد می­شود. اهمیت بالای اثر مخرب سموم موجب شده است که تلاش­های زیادی در جهت کاهش مصرف سموم انجام بگیرد. از جمله این تلاش­ها استفاده از ابزار اقتصادی است که در تبیین سیاست­های مناسب می­توان از آن­ها بهره گرفت. در این راستا،  می­توان با محاسبه ارزش اقتصادی کاهش مصرف سموم و شناسایی عوامل مؤثر بر اجراء و موفقیت سیاست­های کاهش مصرف و ارائه راه­کارهای مناسب برگرفته از نتایج این بررسی­ها، به تصمیم­گیران و سیاست­گذاران ذیربط در انتخاب سیاست­های صحیح در زمینه عملیات کشاورزی پایدار کمک فراوانی نمود. بدین منظور در این مطالعه سعی شده است، منافع اقتصادی کاهش مصرف سموم شیمیایی در استان خوزستان ارزش­گذاری شود. اطلاعات لازم برای انجام این کار از طریق تکمیل پرسشنامه از 180 بهره­بردار کشاورزی استان خوزستان به روش نمونه­گیری تصادفی دومرحله­ای در سال 1387 جمع­آوری شد. با استفاده از روش ارزش­گذاری مشروط، تمایل به پرداخت کشاورزان جهت کاهش سه سطح خطر ناشی از مصرف سموم (بالا، متوسط و پایین) در پنج لایه زیست­محیطی (انسان­ها، پرندگان، آبزیان، حشرات مفید و حیوانات اهلی) مشخص گردید. در ادامه به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت کشاورزان از مدل توبیت که به روش دومرحله­ای هکمن برآورد گردید، بهره گرفته شد. نتایج نشان دادند که بیش­ترین تمایل به پرداخت برای کاهش اثرات زیان­بار سموم در میان لایه­ها به ترتیب به لایه انسان­ها، پرندگان، حیوانات اهلی، آبزیان وحشرات مفید و در بین سطوح خطر به ترتیب سطح بالا، متوسط و پایین تعلق گرفت که در این میان منافع اقتصادی 15 کلاس زیست­محیطی از 571623 ریال (لایه انسان/خطر بالا) الی 56926 ریال (لایه حشرات مفید/خطر پایین) به ازای هر خانوار در سال زراعی متغیر بود. براساس نتایج به­دست آمده مشخص شد که متغیرهای درآمد، تعداد عملیات مدیریت تلفیقی آفات، درصد اهمیت قایل شدن کشاورزان به کاهش خطرات در هر لایه، آگاهی از ورود خطرات زیست­محیطی سموم به هر لایه، مواجه شدن با ورود خطرات زیست ­محیطی به هر لایه و مالکیت شخصی، تأثیر مثبت و متغیرهای شدت تراکم آفات و سن، تأثیر منفی بر اقدام به به­کارگیری عملیات کاهش مصرف سموم دارند. هم­چنین نتایج حاکی از آن بود که متغیرهای سبزی­کاری و درصد عملیات مدیریت تلفیقی آفات بیشترین تأثیر مثبت و متغیرهای ذرت­کاری و دستمزد کارگر وجین کننده بیشترین تأثیر منفی را روی میزان تمایل به پرداخت دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Economic Evaluation of the Environmental Benefits from Pesticides Reduction Program in Khuzestan Province

نویسندگان [English]

  • J Hossein Zad
  • S Shorafa
  • Gh Dashti
  • B Hayati
  • F Kazemiyeh
چکیده [English]

The intensive use of pesticides has posed detrimental effects on the environment. Concerns over those environmental impacts have led to many efforts in pesticides usage reduction. As an example, economic instruments that can be used in explaining suitable policies. With Estimating the economic value associated with pesticide reduction and identifying the effective factors on administration and success of pesticide reduction policies can be assisted in designing pesticide regulations. The purpose of this study is to identify the economic benefits associated with pesticides reduction in Khuzestan province, Iran. The required data were collected from 180 farmers of Khuzestan province in 2009. The study uses Contingent Valuation survey to estimate farmers willingness to reduce three risk level (high, moderate and low) for five environmental categories (human health, birds, aquatic species, beneficial insects and livestock). A Tobit model with heckman two-stage procedure estimates is developed to determine the factors that affect farmers willingness to pay. With calculating the willingness to pay it was found that greater concern is evident for human health, birds and livestock, and relatively less for aquatic species and useful insects. The economic benefits for 15 environmental classes varied from 571623 Rials (human/high) to 56926 Rials (beneficial insects/low) per person per cropping season. The estimate of the Heckman two stage procedure results in determining the decisive factors in willingness to pesticides reduction strategies which consist of income, number of IPM strategies, farmer importance to decrease pesticides risk, farmer perception about environmental impacts, confronting with environmental impacts and own tenure, all with positive effect, while age and pest severity with negative effects. Farther results indicate that the variables of growing vegetables and percentage of IPM strategies have the most positive effect, while cropping corn and daily wage of hand weeding worker have the most negative effect on amount of willingness to pay.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contingent Valuation
  • Khuzestan Province
  • Willingness to pay
  • Pesticide reduction
  • Tobit model
  • Environmental benefits
پزشکی­راد غ، مسائلی م و یعقوبی ج، 1381. بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر پذیرش مبارزه تلفیقی علیه کرم­ ساقه­خوار برنج توسط کشاورزان استان اصفهان. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. جلد ششم، شماره چهارم، صفحه­های: 53 تا 64.
پزشکی­راد غ، مسائلی م و یعقوبی ج، 1385. بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر پذیرش مبارزه تلفیقی علیه کرم ­ساقه­خوار برنج توسط کشاورزان استان اصفهان. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 2-37، شماره اول، صفحه­های 27 تا 33.
دهقانی ع، 1387. گزارش فعالیت­ها و اقدامات تحقیقاتی و آموزشی مربوط به حفظ محیط زیست و توسعه پایدار کشاورزی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان.
سال­نامه آماری کشور، 1387. انتشارات مرکز آمار ایران.
سلامی ح و خالدی م،1380. تاثیر فناوری مبارزه بیولوژیکی با آفت کرم ­ساقه­خوار برنج بر استفاده از آفت­کش­ها: مطالعه موردی: استان مازندران. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. سال نهم، شماره 33.
Amemyia T, 1985. Advanced econometrics, Cambridge, Massachusetts, HarvardUniversity Press.
Brethour C and Weersink A, 2001. An economic evaluation of the environmental benefits from pesticide reduction. Journal Agricultural Economics 25: 219-226.
Cuyno L­C­M, Norton G­W and Rola A, 2001. Economic analysis of environmental benefits on integrated pest management: a philipine case study. Journal Agriculrure  Economics 25: 227–233.
FAO, 2009.  Available online at: http://faostat.fao.org/site/452/default.aspx
Garming H and Waibel H, 2008. Willingness to pay to avoid health risks from pesticides: A case study from Nicarague: 46th Annual Meeting of the German Association of Agricultural Economists (Gewisola) in Giessen, 4-6 October.
Heckman J, 1979. Sample selection bias as specification error, Econometrica 97: 153-161.
Hoffmann R and Kassouf A­L, 2005. Deriving conditional and unconditional marginal effects in log earning equations estimated by heckmans procedure.
Lohr L, Park T and Higley L, 1999. Farmer risk assessment for voluntary insecticide reduction, Journal. Economic of Ecology 30: 121-130.
Maddala, G­S. 1983. Limited Dependent and Qualitative Variables in Economics, Newyork: CambridgeUniversity Press, Cambridge.
Maddala G­S. 2002. Introduction to econometrics (3rd Edition). Chichester John Wieley.
Mullen J­D, Norton G­W. and Reaves D­W, 1997. Economic analysis of environmental benefits of integrated pest management. Journal of Agriculture and Applied Economics. 29(2): 243-254.
Owens N­N, Swinton S­M and Van Ravenswaay E­O, 1998. Farmer demand for safer corn herbicides: survey methods and descriptive results, michigan Agricultural Experiment Station, MichiganStateUniversity, East Lasing, MI.
Pingali P­L and Roger P­A, 1995. Impact of pesticide on farmer health and the rice environment. Kluwer Academic Publishers, Norwell, MA.
Travisi C­M, Nijkamp P and Vindigni G, 2006. Pesticide risk valuation in empirical economics: a comparative approach. Journal Ecological Economics 56: 455-474.