مطالعه پایداری عملکرد دانه لاین‌های جهش‌یافته کلزای زمستانه در چند سال و مکان

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

2 استاد گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

3 استاد بخش تحقیقات دانه‌های روغنی، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

4 استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

10.22034/saps.2025.65366.3329

چکیده

در این مطالعه، تعداد نه لاین جهش‌یافته کلزای زمستانه به همراه شش رقم در شش ایستگاه‌ تحقیقاتی (کرج، کرمانشاه، اصفهان، همدان، زرقان و قزوین) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای ارزیابی پایداری و سـازگاری ژنوتیپ‌ها در محیط‌های مورد بررسی از روش آماری GGE بای‌پلات با مدل اثر ژنوتیپ + برهمکنش ژنوتیپ × محیط استفاده شد. نتایج تجزیه مرکب عملکرد دانه نشان داد که اثر محیط، اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنی‌دار بود. معنی‌دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، بیانگر واکنش متفاوت ژنوتیپ‌ها در محیط‌های مختلف بود و از این‌رو، امکان تجزیه پایداری ژنوتیپ‌ها وجود داشت. نتایج تجزیه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط با روش GGE-biplot نشان داد که دو مؤلفه اول و دوم GGE-biplot، 9/70 درصد از تغییرات کل عملکرد دانه را توجیه کردند. بر اساس بای‌پلات ژنوتیپ فرضی ایده‌‌آل، رقم طلایه و لاین جهش یافته Z-900-9 از نظر هر دو عامل پایداری و میانگین عملکرد دانه، بهتر از سایر ژنوتیپ‌ها بودند و سازگاری عمومی بالایی در همه محیط‌های مورد بررسی داشتند. علاوه بر آن، ارقام نیما و طلایه در مکان‌های اصفهان، کرمانشاه و کرج و لاین جهش یافته Z-900-8 در مکان زرقان ژنوتیپ‌های برتر و با سازگاری خصوصی بالا بودند. همچنین نتایج نشان داد که کلیه محیط‌ها دارای قابلیت تمایز بالایی بوده و توانستند تفاوت‌های بین ژنوتیپ‌ها را به خوبی آشکار کنند. محیط‌های همدان، کرمانشاه و اصفهان نزدیک‌ترین محیط‌ها‌ به محیط ایده‌آل بودند و بیشترین تمایز و بیانگری را نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Studying the grain yield stability of winter oilseed rape (WOSR) mutant lines in several years and locations

نویسندگان [English]

  • Hossein Mehripour Azbarmi 1
  • Jalal Saba 2
  • Bahram Alizadeh 3
  • Amir Gholizadeh 4
  • Farid Shekari 2
1 Ph.D Student, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran
2 Professor, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran
3 استاد بخش تحقیقات دانه‌های روغنی، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
4 Assistant Professor, Crop and Horticultural Science Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gorgan, Iran
چکیده [English]

In this study, 9 winter oilseed rape (WOSR) mutant lines along with six cultivars were evaluated in a randomized complete block design with three replications in six experimental field stations (Karaj, Kermanshah, Isfahan, Hamadan, Zarghan and Qazvin) during two cropping seasons. GGE biplot statistical method (genotype effect + genotype × environment interaction) was used to study stability of genotypes in the studied environments. Results of combined analysis of variance indicated that the effects of environments (E), genotypes (G) and genotype × environment (G×E) interaction were significant, suggesting that the genotypes responded differently in the studied environment conditions. So, there was the possibility of stability analysis. Results of genotype × environment interaction analysis using GGE-biplot method indicated that the two first and second principal components of the GGE-biplot explained 70.9% of the total seed yield variation. Based on the hypothetical ideal genotype biplot, the Talaye cultivar and Z-900-9 mutant line were better than the other genotypes for seed yield and stability and had the high general adaptation to all environments. Furthermore, the Nima and Talaye cultivars in Isfahan, Kermanshah and Karaj locations and Z-900-8 mutant line in Zarghan location were superior genotypes with the high specific adaptation. Too, the results showed that all environments had high discriminating ability so that could able to show differences between genotypes. The Hamadan, Kermanshah and Isfahan environments were the nearest environment to ideal environment that had the highest discriminating ability and representativeness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Genotype × environment interaction
  • Biplot
  • Ideal genotype
  • General adaptation
  • Rapeseed
دانش کشاورزی وتولید پایدار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 01 آبان 1405

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار