اثر روش‌های کوتاه مدت خاک‌ورزی و گیاهان ‌پوششی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت و برخی ویژگی‌های خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

روش­های صحیح خاک­ورزی و کشت گیاهان پوششی از روش­های مناسب برای حرکت در راستای کشاورزی پایدار است که نقش مهمی را در پایداری نظام­های تولیدی محصولا کشاورزی ایفا می کنند. در این راستا، به منظور بررسی اثر روش­های مختلف خاک­ورزی شامل خاک­ورزی مرسوم، خاک­ورزی حداقل و بدون خاک­ورزی و گیاهان ­پوششی شامل ماشک گل­خوشه­ای، خلر و عدم کشت گیاهان پوششی بر عملکرد ذرت و برخی ویژگی­های خاک آزمایشی در سال زراعی 1390- 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی­سینا به اجرا در آمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که صفات تعداد ردیف دانه در بلال و عملکرد دانه تحت تاثیر تیمار خاک­ورزی قرار گرفت. همچنین، تعداد ردیف دانه در بلال، عملکرد دانه و بیولوژیکی به­طور معنی­داری تحت تاثیر گیاه پوششی قرار گرفتند. ولی، اثر متقابل خاک­ورزی در گیاه پوششی معنی­دار نبود. بیشترین میزان تعداد ردیف دانه در بلال و عملکرد دانه (1122 گرم در متر مربع) از تیمار خاک­ورزی حداقل حاصل گردید. این تیمار در مقایسه با تیمار خاک­ورزی مرسوم، عملکرد دانه ذرت را 20 درصد افزایش داد. بیشترین میزان عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی در تیمار کشت گیاهان پوششی و کمترین میزان عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی تحت تیمار عدم کشت گیاهان پوششی به­دست آمد. اثر تیمارها بر درصد ماده آلی و وزن مخصوص ظاهری خاک معنی­دار شد. بیشترین میزان درصد ماده آلی و کمترین میزان وزن مخصوص ظاهری خاک در حالت کشت گیاهان پوششی و خاک­ورزی حداقل حاصل شد. بنابراین، به­نظر می­رسد استفاده از خاک­ورزی حداقل و گیاهان پوششی می­تواند عملکرد ذرت را افزایش و ساختمان خاک را بهبود بخشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Different Soil Tillage Methods and Cover Crops on Yield and Yield Components of Corn and Some Soil Characteristics

نویسندگان [English]

  • J Hamzei 1
  • A Borbor 2
چکیده [English]

Proper tillage practices and cover crops planting are suitable methods for the development of sustainable agriculture which plays important role in sustainability of crop production systems. Therefore, in order to evaluate the effect of different tillage methods included conventional tillage, minimum tillage and non tillage and cover crops included Vicia villosa, Lathyrus sativus and non planting cover crops on corn yield and some soil characteristics, an experiment was carried out at the Researches Farm of Agricultural Faculty, Bu-Ali Sina university during growing season of 2010-11. Experiment was laid out as a factorial based on randomized complete block design with three replications. Results showed that number of seed row per ear and grain yield was affected by tillage treatment. Also, number of seed row per ear and grain and biological yield were affected significantly by cover crop. But, tillage × cover crop interaction was not significant. The highest values of number of seed row per ear and grain yield (1123 gm-2) was achieved at minimum tillage treatment. This treatment in comparison with conventional tillage treatment increased corn yield up to 20%. Maximum grain and biological yield were revealed at cover crops planting treatment and minimum grain and biological yield were achieved at non planting cover crops treatment. Effect of treatments on organic matter percentage and bulk density was significant. Maximum value of organic matter and minimum value of bulk density were revealed at cover crops planting and minimum tillage treatments. So, it seems that using minimum tillage and cover crops could increase corn yield and improve soil structure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bulk Density
  • Grain Weight
  • Lathyrus Sativus
  • Organic matter
  • Reduced Tillage
  • Vicia villosa

مراجع

امام ی، 1382. زراعت غلات. انتشارات دانشگاه شیراز. 190 صفحه.
امیدی ح، طهماسبی ز، سروستانی ا، قلاوند س ع و مدرس ثانوی، م، 1384. اثر سیستم های خاک ورزی و فواصل ردیف بر عملکرد دانه و درصد روغن دو رغم کلزا. مجله علوم زراعی ایران. جلد هفتم، شماره 2، صفحه­های  97 تا 110.
رمرودی م، مجنون حسینی ن، مظاهری د، حسین زاده ع و حسینی، م ب، 1387. تاثیر گیاهان پوششی، سیستم های خاک­ورزی و کود نیتروژن بر خصوصیات خاک و عملکرد سورگوم علوفه ای. خلاصه مقالات دهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. 30-28 مرداد ماه 1387. کرج. ایران.
صفاری م و کوچکی ع ر، 1381. واکنش عملکرد و اجزا عملکرد کنجد به انواع شخم و بقایای گیاهی در تناوبهای متفاوت زراعی. مجله علوم و صنایع کشاورزی، شماره 16. صفحه­های 27 تا 34.
لقمانی ع، آسودار م ا، نوریانی ح و آبروش ع،1389. بررسی تاثیر سیستم­های خاک­ورزی و کنترل علف­های هرز بر عملکرد گندم در منطقه دزفول. فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. شماره 4. صفحه­های 99 تا 105.
مسگرباشی م، بخشنده م، نبی پور ع و کاشانی ع، 1385. اثرات بقایای گیاهی و سطوح کود شیمیایی بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد دو رقم گندم در اهواز. مجله علمی کشاورزی.  شماره 29. صفحه­های  53 تا 62.
ملکوتی م ج، 1375. کشاورزی پایدار و افزایش عملکرد با بهینه سازی مصرف کود در ایران. انتشارات نشر آموزش کشاورزی. 496 صفحه.
Anderson RL, 2007. Residue management tactics for corn following spring wheat. Weed Technology, 22: 177-181. 
Bear MH, Henderix PF and ColmanDC, 1994. Water stable aggregates and organic matter fraction in conventional and no-tillage. Soil Society of American Journal, 58: 777-786.
Bowman RA, Vigil MF, NielsenDC and Anderson RL, 1999. Soil organic matter changes in intensively cropped dry land systems. Soil Science, 63: 186–191.
Camara KM, Payne WA and RasmussenPE, 2003. Long-term effects of tillage, nitrogen, and rainfall on winter wheat yields in the Pacific Northwest. Agronomy Journal, 95: 828-835.
CampbellCA, Zentner RP, LiangBC, Roloff G, Gregorich EC and Blomert B, 2000. Organic carbon accumulation in soil over 30 years in semiarid southwestern Saskatchewan: effect of crop rotation and fertilization. Canadian Journal of Soil Science, 80: 170–192.
Castellini M and Ventrella D, 2012. Impact of conventional and minimum tillage on soil hydraulic conductivity in typical cropping system in Southern Italy. Soil and Tillage Research, 124: 47–56.
Chastain TG, Ward KJ and Wysoki DJ, 1995. Stand establishment responses of soft winter wheat to seed bed residues and seed size. Crop Science, 35: 213-218.
Clark AJ, Decker AM and Meisinger JJ, 1994. Seeding rate and kill date effects on hairy vetch-cereal rye cover crop mixtures for corn production. Agronomy Journal, 86: 1065 –1070.
Dekker AM, Clark AJ, Meisinger JJ, Mulford FR and McIntosh MS, 1994. Legume cover crop contributions to no tillage corn production. Agronomy Journal, 86: 126- 135.
Farooq U, Sharif M and Erenstein O, 2007. Adoption and impacts of zero tillage in the rice–wheat zone of irrigated Punjab, Pakistan. Research Report. CIMMYT India and RWC, New Delhi, India.
Giacomini SJ, Machet JM, Boizard H and Recous S, 2010. Dynamics and recovery of fertilizer N15 in soil and winter wheat crop under minimum versus conventional tillage. Soil and Tillage Research, 108: 51–58.
Imaz MJ, Virto I, Bescansa P, Enrique A, Fernandez O and Karlen DL, 2010. Soil quality indicator response to tillage and residue management on semi-arid Mediterranean cropland. Soil and Tillage Research, 107: 17–25.
Ishaya DB, Tunku P and KuchindaNC, 2008. Evaluation of some weed control treatments for long season weed control in maize (Zea mays L.) under zero and minimum tillage. Crop Protection, 27: 1047–1051.
Kuo S and Jellum EJ, 2002. Influence of winter cover crop and residue management on soil nitrogen availability and corn yield. Agronomy Journal, 94: 501-508.
Moller K, Reents HJ and Maidl FX. 2006. Effect of catch crops and different sowing dates of cereals after precrop potatoes on nitrate content in soil and cereal growth in organic farming systems. Pflanzenbauwissenschaften, 10: 45-59.
ReicoskyDC and Allmaras RR, 2003. Advances in tillage research in North American cropping systems. Journal of Crop Production, 8: 75-125.
Rinbott TM, Conley PS and Belevins DG, 2004. No-tillage corn and grain sorghum response to cover crop and nitrogen fertilization. Agronomy Journal, 96: 1158- 1163.
Sainju UM, Singh BP, Whitehead WF and Wang S, 2006. Carbon supply and storage in tilled and non-tilled soils as influenced by cover crops and nitrogen fertilization. Journal of Environmental Quality, 35: 1507- 1517.
Schillinger WF, 2005. Tillage method and sowing rate relations for dry land spring wheat, barley, and oat. Crop Science, 45: 2636-2643.
Schomberg HH and Jones OR, 1999. Carbon and nitrogen conservation in dry land tillage and cropping systems. Soil Science, 56: 1359–1366.
Smith MK, Smith JP and Stirling GR, 2011. Integration of minimum tillage, crop rotation and organic amendments into a ginger farming system: Impacts on yield and soil borne diseases. Soil and Tillage Research, 114: 108–116.
Tullber J, 2010. Tillage, traffic and sustainability-A challenge for ISTRO. Soil and Tillage Research, 111: 26–32.
Usman K, KhalilSK, Zaman Khan A, Khalil IH and Azim Khan M, 2010. Tillage and herbicides impact on weed control and wheat yield under rice–wheat. Soil and Tillage Research, 110: 101–107.
Varvel G, 1994. Rotation and nitrogen fertilization effects on changes in soil carbon and nitrogen. Journal of Production Agriculture, 86: 319-325.
Wright AL, Dou F and Hons FM, 2007. Soil organic C and N distribution for wheat cropping systems after 20 years of conservation tillage in central Texas. Agriculture, Ecosystems and Environment, 121: 736-744.
Wright AL and Hons FM, 2005. Tillage impact on soil aggregation and carbon and nitrogen sequestration under wheat cropping sequences. Soil and Tillage Research, 84: 67-75.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار