شناسایی لگوم‌های علوفه‌ای مناسب برای کشت در سال‌ آیش در مناطق دیم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌شرقی، تبریز

چکیده

چکیده
     به منظور شناسایی لگوم علوفه‌ای مناسب برای کشت در سال‌های آیش مناطق دیم، آزمایشی به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی تیکمه‌داش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌شرقی در سال‌های 1390 و 1391 اجرا شد. چهار نوع لگوم علوفه‌ای شامل ماشک گل‌خوشه‌ای (Vicia villosa L.)، نخود علوفه‌ای (Pisum arvense L.)، ماشک پانونیکا (Vicia pannonica L.) و خلّر (Lathyrus sativus L.) از نظر صفات کمّی و همچنین کیفیت علوفه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد ماشک گل‌خوشه‌ای بیشترین مقدار علوفه تر و خشک (4686 و 1589 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد و کمترین میزان تولید علوفه تر و خشک (2319 و 862 کیلوگرم در هکتار) متعلق به نخود علوفه‌ای بود. در واکنش به افزایش میزان بارندگی در سال دوم، عملکرد علوفه تر و خشک ماشک گل‌خوشه‌ای نسبت به سایر لگوم‌ها بیشتر (به ترتیب 65 و 46 درصد) افزایش داشت. همچنین بررسی شاخص‌های کیفی علوفه نشان داد که خلّر (34/19 درصد) و ماشک گل‌خوشه‌ای (20/16درصد) بیشترین درصد پروتئین خام علوفه را دارا هستند. بیشترین درصد قابلیت هضم ماده خشک (99/70 درصد) و خاکستر (57/11 درصد) علوفه متعلق به گونه خلّر بود. بیشترین عملکرد پروتئین به صورت علوفه تر و خشک برای گونه‌های ماشک گل‌خوشه‌ای (9/460 و 9/161 کیلوگرم در هکتار) و خلّر (4/430 و 1/166 کیلوگرم در هکتار) برآورد شد. زیاد بودن درصد پروتئین در خلّر (34/19درصد) موجب شد تا عملکرد پروتئین به صورت علوفه تر و خشک در آن گونه به اندازه ماشک گل‌خوشه‌ای باشد. با در نظر گرفتن کیفیت علوفه علاوه بر میزان تولید کمّی، گونه‌های خلّر و ماشک گل‌خوشه‌ای برای کشت در تناوب غلات و در سال‌های آیش در شرایط دیم منطقه آذربایجان پیشنهاد می‌شوند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification of Suitable Forage Legumes for Planting During Fallow in Rainfed Land Areas

نویسنده [English]

  • H Monirifar
چکیده [English]

Abstract
         In order to identify legume forage for planting during fallow in rainfed areas, a two year field experiments was carried out based on randomized complete block design with three replications at the Tikmadash Agricultural Research Station, East Azarbaijan Agriculture and Natural Research Center, Iran, during 2011-2012. Hairy vetch (Vicia villosa L.), field pea (Pisum arvense L.), Hungarian vetch(Vicia pannonica L.) and grass pea(Lathyrus sativus L.) were evaluated for quantitative and qualitative traits. Results of analysis of variance showed that fresh and dry forage yield were significantly different between forage legumes. During two years, hairy vetch had the highest forage fresh and dry yield (4686 and 1589 kg.ha-1) and the lowest was belonged to field pea (2319 and 862 kg.ha-1). In response to increasing rainfall, hairy vetch fresh and dry yield was increased (65 and 46% respectively) more than other forage legumes yield. The study of forage quality characteristics indicated that grass pea (19.34%) and hair vetch legumes (16.20%) had the most forage crude protein (CP) content. Grass pea had the maximum dry matter digestible (70.99%) and total ash (11.57%) among forage legumes. The maximum protein yield as fresh and dry forage was estimated for hairy vetch (460.9 and 161.9 kg.ha-1, respectively) and grass pea (430.4 and 166.1 kg.ha-1, respectively) legumes. High crude protein content in grass pea (19.34%) caused to have protein yield as fresh and dry forage same as hairy vetch. Considering the quality and amount of forage, grass pea and hairy vetch are suggested for planting during fallow in rotation with cereals in Azarbaijan rainfed regions.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crude Protein (CP)
  • Forage Quality
  • Forage Yield
  • Grass Pea
  • Hairy Vetch
  • Protein Yield