پاسخ گندم به باقیمانده ورمی‌کمپوست و کود شیمیایی در خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه

2 عضو هیات علمی ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه

چکیده

چکیده
     استفاده و مدیریت بهینه ماده آلی یک جنبه مهم تولید پایدار در سیستم‌های زراعی است. با توجه به مقدار نسبتاً کم ماده آلی در خاکهای زارعی ایران و اثرات زیست محیطی مصرف مداوم کودهای شیمیایی، مصرف توأم کود شیمیایی و مواد آلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در همین راستا به­منظور بررسی اثر باقیمانده ورمی­کمپوست و کود شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی گندم (Triticum aestivum L.) رقم بهار، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 11 تیمار و چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی کرمانشاه در سال 1393 اجرا شد. تیمارها شامل 1- مصرف 50­ درصد NPK ، 2- 50 درصد NPK+ ­3­ تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 3- 50 درصد NPK+ 5 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 4- ­50­­ درصد NPK+ 7 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 5- 100­ درصد NPK، 6- 3 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 7- 5 تن ورمی‌کمپوست در هکتار، 8- 7 تن ورمی­کمپوست در هکتار، 9- 3 تن ورمی­کمپوست در هکتار+ (100­ درصد NPK منهای عناصر غذایی موجود در 3 تن ورمی‌کمپوست)، 10- 5 تن ورمی‌کمپوست+ (100­ درصد NPK منهای عناصر غذایی موجود در 5 تن ورمی‌کمپوست) و 11- 7 تن ورمی­کمپوست در هکتار+ (100 درصد NPK منهای عناصرغذایی موجود در 7 تن ورمی‌کمپوست) بود. نتایج نشان ­داد بیش‌ترین تعداد دانه در سنبله در تیمارهای 11 و 4 و کم‌ترین میزان آن هم در تیمارهای مصرف 50­ درصد NPK  و 3 تن ورمی‌کمپوست مشاهده شد. بیش‌ترین وزن هزار دانه با کاربرد 7 تن ورمی­کمپوست+ (100 درصد NPK  منهای عناصرغذایی موجود در 7 تن ورمی‌کمپوست) حاصل ­شد که در مقایسه با تیمارهای 50 و 100 درصد NPK  به­ترتیب 88/15 و 31/6 درصد افزایش نشان ­داد. همچنین بالاترین عملکرد بیولوژیک و دانه گندم در تیمار 11 مشاهده شد. بیش‌ترین (6/998 کیلوگرم در هکتار) و کم‌ترین (4/403 کیلوگرم در هکتار) عملکرد پروتئین به ترتیب به تیمارهای  11 و 6 تعلق داشتند. میزان فسفر، آهن، روی و منگنز دانه نیز با مصرف ورمی‌کمپوست در تلفیق با کود شیمیایی بهبود یافت. براساس نتایج این پژوهش، باقیمانده تیمار 7 تن ورمی­کمپوست بعلاوی 100 درصد NPK  منهای عناصرغذایی موجود در 7 تن ورمی‌کمپوست کمیت و کیفیت دانه گندم را نسبت به سایر تیمارها بهبود بخشید.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Response of Wheat to Vermicompost and Chemical Fertilizers Residual in Soil

نویسندگان [English]

  • A Javanmard 1
  • B Nazari 1
  • A Jalilian 2
  • SH Dashti 1
چکیده [English]

Abstract
     Efficient use and management of organic matter are important aspects of sustainable agricultural. Organic matter is relatively low in majority of soils in Iran, and continuous use of chemical fertilizer would create environmental hazards. Therefore, the combined use of chemical fertilizer and organic matter is an effective strategy. In order to study the effect of vermicompost and chemical fertilizer residual on yield, yield component and  quality of wheat (Triticum aestivum L.), a field experiment based on randomized complete block design (with 11 treatment and 4 replications) was conducted in Kermanshah Agricultural Research center during 2014. Treatments included: 1- application of 50% of NPK fertilizers, 2- 50% NPK+ 3 ton of vermicompost, 3- 50% NPK+ 5 ton of vermicompost, 4- 50% NPK+ 7 ton of vermicompost, 5- 100% NPK, 6- 3 ton vermicompost, 7- 5 ton vermicompost, 8- 7 ton vermicompost, 9- 3 ton vermicompost+ (100% NPK- equivalent amount of nutrients in 3 ton vermicompost), 10- 5 ton vermicompost+ (100% NPK- equivalent amount of nutrients in 5 ton vermicompost), 11- 7 ton vermicompost+ (100% NPK- equivalent amount of nutrients in 7 ton vermicompost). Results showed the highest and lowest seed number per spike were observed after the application of 11, 4 and 1, 6 treatments, respectively. The greatest 1000-seed weight was achieved by application of 11 treatment that increased 15.88 and 6.31 percent in comparison with 50% and 100% of NPK treatments, respectively. Also, the greatest biological and grain yield were observed in 11 treatment. The highest (998.6 kg.ha-1) and lowest (403.4 kg.ha-1) protein yield were belonged to 11 and 6 treatments, respectively. Grain P, Fe, Zn and Mn concentration were improved by integrated application of vermicompost and chemical fertilizer. On the basis of results, the integrated nutrition 7 ton vermicompost with 100% NPK minus equivalent amount of nutrients in 7 ton vermicompost residual improved wheat quantity and quality properties in comparison other treatments.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fertilizer Residual
  • Protein Yield
  • Seed Iron
  • Seed per Spike
  • Grain Yield