ارزیابی پایداری عملکرد دانه ذرت (Zea mays L.) تحت تاثیر تاریخ کاشت در منطقه مغان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

2 باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

3 پژوهشکده بیوتکنولوژی جابر ابن حیان، تبریز، ایران

4 گروه به‌نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

به منظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت در تاریخهای کاشت مختلف، آزمایشی به صورت فاکتوریل درقالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار طی دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات مغان انجام گرفت. عامل اول دو سطح مختلف تاریخ کاشت (دهم اردیبهشت و پنجم تیر) و عامل دوم پنج هیبرید ذرت سینگل کراس 704 و سینگل کراس 720 از گروه دیررس،  سینگل کراس 600 و سینگل کراس 647 از گروه متوسط رس و سینگل کراس 301 از گروه دیررس بودند. نتایج حاصل نشان داد که عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت طی دو سال زراعی مورد مطالعه در تاریخ کاشت دهم اردیبهشت بیشترین مقدار و از پایداری مطلوبی در شرایط آب و هوایی مغان برخودار بود. سینگل کراس 704 بیشترین عملکرد دانه را در تاریخ کاشت دهم اردیبهشت ماه داشت. بنابراین این تاریخ کاشت با انجام مطالعات بیشتر قابل توصیه در منطقه مغان می­باشد. همبستگی صفات نشان داد که میان برخی از صفات مورد مطالعه نظیر عملکرد دانه و تعداد دانه در بلال رابطه قوی و مثبتی وجود دارد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Yield Stability of Maize (Zea mays L.) Influenced by Planting Date in Moghan Region

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Shiri 1
  • Sajjad Moharramnejad 2
  • Mortaza Hanifezadeh 3
  • Ali Bandehhagh 4
چکیده [English]

The effects of planting date on seed yield and its components of maize hybrids evaluated in factorial experiment based on complete randomized block design with four replications during two growing seasons in Moghan Research Station. Treatments consisted of two planting dates (1 May and 25 June) and five maize hybrids, namely SC704 and SC720 from a late maturing group, TWC600 and SC647 from mid maturing group and SC301 from early maturing group. Results showed that 1 May planting date at two growing seasons had higher yield and its components of maize. SC704 had high grain yield at 1 May planting date. Therefore, this planting date could be recommended for Moghan region. A significant correlation indicated a strong positive relationship between grain yield and number of grains per ear.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Correlation
  • Grain Yield
  • Planting Date
  • Stability
  • Yield Components
احمدی ک، قلی­زاده ح­ا،  عبادزاده ح­ر، حسین پور ر، حاتمی ف،  فضلی ب، کاظمیان ا و رفیعی م، 1394. آمارنامه کشاورزی. وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات.
استخر ا و چوکان ر، 1385. اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته والد مادری B73 در تولید بذر ذرت هیبرید سینگل کراس 704 در استان فارس. مجله نهال وبذر، 22: 167-185.
آشفته بیرگی م، خاوری خراسانی س، مصطفوی خ، گلباشی م و علیزاده ع، 1390. بررسی عملکرد دانه و صفات وابسته در هیبریدهای جدید ذرت (Zea mays L.) با استفاده از روش‌های چند متغیره آماری. مجله زراعت و اصلاح نباتات، 7 (1): 116-97.
بزرگمهر ج و نستری ح، 1393. بررسی اثر تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد و کیفیت ذرت علوفه­ای. نشریه زراعت، 103: 160-164.
جمشیدی خ، مردانی ر و یوسفی ع­ر، 1394. ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت تحت تاثیر تراکم، الگو و تاریخ کاشت. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 25 (4): 69-59.
رحیمی س، دیهیم فرد ر، صوفی­زاده س، کامبوزیا ج، نظریان ف و عینی نرگسه ح، 1394. تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه­ای اجزای عملکرد و شاخص­های قیزیولوژیک رشد شش رقم ذرت دانه­ای در کشور. مجله کشاورزی بوم شناختی، 5 (1): 83-72.
سرمدنیا غ و کوچکی ع، 1372. فیزیولوژی گیاهان زراعی (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه فردوسی مشهد.
شیری م­ر و بهرامپور ت، 1394. تجزیه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط با استفاده از روش GGE  بای­پلات در هیبریدهای ذرت دانه­ای تحت شرایط مختلف آبیاری. تحقیقات غلات، 5 (1): 94-83.
صابری ع­ر، فیض بخش م­ت، مختارپور ح، مساوات ا و عسکر م، 1389. اثر تراکم بوته و آرایش کاشت بر روی عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت دانهای رقم سینگل کراس 704. مجله به­زراعی نهال و بذر، 26 (2): 123-136.
عبدیان ا، رحیم­زاده خوئی ف، انوری ساوجبلاغی ک و رحیمی­زاده ش، 1389. بررسی عملکرد و اجزای عملکرد هیبریدهای زودرس ذرت در کشت دوم. چکیده مقالات به نژادی یازدهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشگاه شهید بهشتی تهران. ص 137.
علیزاده ع، 1388. بررسی اثرات کشت تأخیری بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد هیبریدهای زودرس و میان رس ذرت دانه ای در مشهد. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد مشهد.
گلباشی م، ابراهیمی م، خاوری خراسانی س، چوکان ر و ضرابی م، 1389. ارزیابی برخی صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد در هیبریدهای ذرت دانه ای در شرایط آب و هوایی مشهد. مجله بوم شناسی کشاورزی، 2 (1): 75-84.
مختارپور ح، مساوات س­ا، بزی م­ت و صابری ع­ر، 1386. اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد کمی و کیفی علوفه ذرت شیرین KSC403 در کشت بهاره. مجله نهال و بذر، 23 (4): 473-487.
مردادی، را، کوچکی ع­ر و نصیری محلاتی م، 1392. تاثیر تغییر اقلیم بر تولید ذرت و ارزیابی تغییر تاریخ کاشت بعنوان راهکارسازگاری در شرایط آب و هوایی مشهد. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 23 (4): 130-111.
وفا  پ، براری م، دارخال ه و ناصری ر، 1393. نیاز حرارتی و پاسخ هیبریدهای ذرت به تاریخ کاشتهای مختلف در اصفهان. اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی، 8 (2): 136-121.
Bruns HA and Abbas HK, 2006. Planting date effects on Bt and non Bt corn in the mid-south USA.  Journal of Agronomy, 98: 100-106.
Berzsenyi Z and Lap DQ, 2005. Responses of maize (Zea mays L.) hybrids to Sowing date, N fertilizer and Plant density in different years. Journal of Acta Agronomica Hungarica, 53: 119-131.
Cantarero M.G, Luque SF and Rubiolo OJ, 2000. Effect of sowing date and planting densities on grain number and yield of maize. Journal of Agricultural Science, 17: 3 –10.
Kamara Y, Ekeleme F, Chikoye D and Omioigui LO, 2009. Planting Date and Cultivar Effects on Grain Yield in Dryland Corn Production. Agronomy Journal, 101: 91-98.
Khan N, Qasim M, Ahmed F, Khan R, Khanzada A and Khan B, 2002. Effects of sowing date on yield of maize under Agroclimatic condition of Kaghan Valley. Asian Journal of plant Science, 1 (2): 140- 147.
Jans WWP, Jacobs CMJ, Kruijt B, Elebrs JA, Barendse S and Morrs EJ, 201. Carbon exchange of a maize crop: Influence of phenology. Agriculture Ecosystems and Environment, 139: 325-335.
Ribaut JM, Betran J, Monneveux P and Setter T, 2012. Drought tolerance in maize. In: Bennetzen, JL, Hake SC (Eds.), Handbook of Maize: Its Biology. Springer, New York, pp. 311–34.
Seyed Sharifi R, Sedghi M and Gholipouri A, 2009. Effect of population density on yield and yield attributes of maize hybrids. Research Journal of Biological Science, 4 (4): 375- 379.