عوامل مؤثر بر کارآیی مصرف آب در کنجد، ذرت و لوبیا در پاسخ به کاربرد اسید سالیسیلیک تحت شرایط کم‌آبیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 گروه مهندسی تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی، مجتمع آموزش عالی گناباد

چکیده

به‎منظور تعیین مؤلفه‎های اصلی در کارآیی مصرف آب کنجد (Sesamum indicum L.)، ذرت (Zea mays L.) و لوبیا (Phaseolous vulgaris L.)، و بررسی اثر مقادیر مختلف آبیاری و محلول‎پاشی اسید سالیسیلیک بر برخی ویژگی‌های رشدی این سه گونه گیاهی، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در دانشگاه فردوسی مشهد به‎صورت کرت‎های خرد‌شده در قالب طرح پایه‎ی بلوک‎های کامل تصادفی به تفکیک برای سه گیاه کنجد، ذرت و لوبیا با سه تکرار انجام شد. سطوح آبیاری (50 و 100 درصد نیاز آبی گیاهان مورد مطالعه) در کرت‌های اصلی و کاربرد (یک میلی‎مولار) و عدم کاربرد اسید سالیسیلیک در کرت­های فرعی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که در کنجد و ذرت، بیشترین عملکرد دانه در محلول‎پاشی اسید سالیسیلیک بدست آمد. متغیرها در کنجد به سه عامل، و در ذرت و لوبیا به دو عامل تجزیه شدند. در کنجد، ذرت و لوبیا عامل اول به‎ترتیب 44، 62 و 62 درصد از واریانس متغیرها را تبیین کرد. در کنجد متغیرهای عملکرد ماده‎ی خشک، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، فسفر خاک روی عامل اول و متغیرهای عملکرد دانه، وزن دانه در بوته، سرعت رشد محصول و کارآیی مصرف آب روی عامل دوم و هدایت الکتریکی خاک، نیتروژن خاک و اسیدیته خاک بیشترین بار را روی عامل سوم داشتند. در ذرت، متغیرهای عملکرد دانه، عملکرد ماده‎ی خشک، وزن دانه در بوته، ارتفاع بوته، سرعت رشد محصول، شاخص سطح برگ و کارآیی مصرف آب روی عامل اول و متغیرهای نیتروژن خاک، هدایت الکتریکی، اسیدیته و فسفر خاک روی عامل دوم بیشترین بار را داشتند. در لوبیا، متغیرهای عملکرد دانه، عملکرد ماده‎ی خشک، وزن دانه در بوته، سرعت رشد محصول، نیتروژن، فسفر و هدایت الکتریکی خاک و کارآیی مصرف آب روی عامل اول و متغیرهای شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته و اسیدیته خاک روی عامل دوم قرار گرفتند. به‌طور‌کلی، قرار گرفتن کارآیی مصرف آب در کنار متغیرهای شکل دهنده‌ی عملکرد در یک عامل برای هر سه گیاه، حاکی از آن است که هر گونه تغییر در متغیرهای نامبرده، تغییر مستقیم در کارآیی مصرف آب را به‌دنبال خواهد داشت.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effective Factors on Water Use Efficiency in Sesame, Maize and Common Bean in Response to Salicylic Acid under Deficit Irrigation Condition

نویسندگان [English]

  • Mohsen Jahan 1
  • Mohammad Behzad Amiri 2
چکیده [English]

In order to evaluate different irrigation amounts and salicylic acid spraying and determination of principal components in water use efficiency of sesame (Sesamum indicum L.), maize (Zea mays L.) and common bean (Phaseolus vulgaris L.), a split plots experiment based on RCBD design with three replications was conducted in 2014-2015 growing seasons, in Ferdowsi University of Mashhad, Iran. Irrigation levels (50 and 100% of water requirement) and application and non-application of salicylic acid assigned to main and sub plots, respectively. The result showed that in sesame and maize, the highest seed yield obtained in conditions of salicylic acid application. Variables analyzed to 3 factors in sesame and 2 factors in maize and bean. In sesame, first factor included variables of dry matter yield, plant height, leaf erea index and soil phosphorous, variables of seed yield, seed weight per plant, crop growth rate and water use efficiency were in second factor and variables of EC, soil nitrogen and pH had the highest load in third factor. In maize, variables of seed yield, dry matter yield, seed weight per plant, plant height, crop growth rate, leaf erea index and water use efficiency were on first factor and variables of soil nitrogen, EC, pH and soil phosphorous had the highest load in second factor. In bean, variables of seed yield, dry matter yield, seed weight per plant, crop growth rate, soil nitrogen and phosphorous, EC and water use efficiency were in first factor and second factor included variables of leaf erea index, plant height and soil pH. In general, in all three plants, water use efficiency and effective variables in seed yield were in same factor, therefore it seems that any change in these variables will result in a direct change in water use efficiency.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dry Matter Yield
  • EC
  • Growth Analysis
  • Organic Acid
  • Water Requirement

مراجع

Abraham SS, Abdul Jaleel C, Chang-Xing Z, Somasundaram R, Azooz MM and Panneerselvam R. 2008. Regulation of growth and metabolism by paclobutrazol and ABA in Sesamum indicum L. under drought condition. Global Journal of Molecular Sciences, 3: 57-66.
Alah Gholipour M and Mohammad Salehi MS. 2003. Factor and path analysis in different rice genotypes. Journal of Seed and Plant Production, 19: 76-87. (In Persian).
Alizadeh A and Kamali Gh. 2008. Water requirement of plants in Iran. Emam Reza University Press. (In Persian).
Ayoubi Sh, Mohammad Zamni S and Khormali F. 2009. Forecast of wheat yield through soil characteristics by using principal components analysis. Journal of Water and Soil Researches of Iran, 49: 51-57. (In Persian).
Bayat S, Sepehri Zare A, Abyaneh H. and Abdollahi MR. 2010. Effect of salicylic acid and paclobutrazol on some growth characteristics and yield of maize in conditions of drought stress. Journal of Crops Ecophysiology, 2: 34-41. (In Persian).
Caliandro A and Boari F. 1992. Supplementary irrigation in arid and semi-arid regions. In: International Conference on Supplementary Irrigation and Drought Water Management. Sep 27- Oct 2. 1992. Italy.
Danesh Gilvaee M, Karimzadeh Gh and Agha Alikhani M. 2011. Evaluation of genetic diversity and principal component analysis for morphological and phonological characteristics in some genotypes of Lathyrus sativus. Iranian Journal of Field Crop Science, 42: 243-254. (In Persian).
Doupis G, Bertaki M, Psarras G, Kasapakis I and Chartzoulakis K. 2013. Water relations, physiological behavior and antioxidant defence mechanism of olive plants subjected to different irrigation regimes. Scientia Horticulturae, 153: 150-156.
El-Tayeb MA. 2005. Response of barley to the interactive effect of salinity and salicylic acid. Plant Growth Regulation, 45: 215-225.
Farahani MA, Paknejad F, Bakhtiari Moghaddam M, Alavi S and Hasibi A. 2012. Effect and different methods of salicylic acid application on yield and yield components of Cuminum cyminum L. Journal of Agronomy and Plant Breeding, 8: 69-77. (In Persian).
Horwitz W and Latimer GW. 2005. Official Methods of Analysis. Association of Official Analytical Chemists (AOAC), 18th Edition. Maryland, USA.
Horvath E, Janda T, Szalai G and Paldi E. 2002. In vitro salicylic acid inhibition of catalase activity in maize: differences between the isozymes and a possible role in the induction of chilling tolerance. Plant Sciecne, 163: 1129-1135.
Islam MR, Garcia SC and Horadagoda A. 2012. Effects of irrigation and rates and timing of nitrogen fertilizer on dry matter yield, proportions of plant fractions of maize and nutritive value and in vitro gas production characteristics of whole crop maize silage. Animal Feed Science and Technology, 172: 125-135.  
Kang C and Wang Ch. 2003. Salicylic acid changes activities of H2O2 metabolizing enzymes and increase the chilling tolerance of banana seedlings. Environment and Experimental Botany, 9-15.
Koocheki A and Sarmadnia Gh. 2006. Crop Physiology. Jahad, Mashhad University Press. PP: 254-255. (In Persian).
Koocheki A, Nasiri Mahallati M, Fallahpoor F and Amiri MB. 2016. Optimization of nitrogen fertilizer and irrigation in wheat cultivation by central composite design. Journal of Agroecology, In Press. (In Persian).
Majidi MM. 2012. Identify rapseed varieties for drought tolerance through indicators of germination stage and seedling growth based on principal components analysis method. Journal of Crop Production and Processing, 2: 41- 52. (In Persian).
Mansourfar K. 2012. Advanced statistical methods using applied software. University of Tehran Press, pp: 253-364.
Mehrabian Moghaddam N, Arvin MJ, Khajueenejad Gh and Maghsudi K. 2011. Effect of salicylic acid on growth and seed and forage yield of maize in conditions of drought stress in farm. Journal of Seed and Plant Production, 27: 41-55. (In Persian).
Moghaddam M, Mohammadi A and Aghaee S. 2009. Muttivariate Statistical Methods: A Primer. (Translated to Farsi). 280 pp. Parivar Publications, Tabriz, Iran. ISBN: 978-964-5714-47-3.
Pandy RK and Maranvill JW. 2000. Deficit irrigation and nitrogen effects on maize in a Sahelian environment II. Shoot growth, nitrogen uptake and water extraction. Agricultural Water Management, 46: 15-27.
Rosales MA, Ocampo E, Rodriguez-Valentin R, Olvera-Carrillo Y, Acosta-Gallegos J and Covarrubias AA. 2012. Physiological analysis of common bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars uncovers characteristics related to terminal drought resistance. Plant Physiology and Biochemistry, 56: 24-34.
Tousi Mojarrad M, Ghannadha MR, Khodarahmi M and Shahabi S. 2005. Factor analysis for seed yield and some wheat characteristics. Journal of Pajouhesh and Sazandegi, 66: 9-16. (In Persian).
Zeinali H, Nasrabadi A, Hoseinzadeh H, Chougan R and Sabokdast M. 2005. Factor analysis of hybrid varieties of maize. Journal of Iran Agricultural Science, 36: 895-902. (In Persian).
دانش کشاورزی وتولید پایدار
دوره 28، شماره 1
اردیبهشت 1397
صفحه 249-266

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار