ارزیابی و گروه¬بندی لاین¬های اینبرد نوترکیب گندم نان با استفاده از شاخص¬های تحمل به تنش کم آبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

2 دانشگاه تبریز

چکیده

به منظور ارزیابی واکنش لاین­های اینبرد نوترکیب گندم نان به تنش کم آبی، آزمایشی در سال 1389 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، به صورت طرح­ کرت­های خرد شده در قالب بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (80، 120 و 160 میلیمتر تبخیر از تشتک کلاس A) و فاکتور فرعی 23 لاین اینبرد نوترکیب به همراه والدین (رقم سوپرهد و رقم روشن) بود. در این بررسی پنج شاخص تحمل خشکی شامل شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل (TOL)، شاخص میانگین حسابی عملکرد (MP)، میانگین هندسی عملکرد (GMP) و شاخص تحمل به تنش (STI) براساس عملکرد دانه لاین­ها در محیط تنش و بدون تنش محاسبه شدند. بیشترین میانگین حسابی عملکرد، میانگین هندسی عملکرد و شاخص تحمل به تنش در 120 و 160 میلیمتر تبخیر به طور مشترک به لاین­های 212، 224، 255 و 277 و رقم روشن تعلق داشت. کمترین مقدار  SSI و TOL در 120 میلیمتر به لاین 244 و در 160 میلیمتر به لاین 241 متعلق بود. نتایج حاصل از مطالعه همبستگی بین شاخص­ها و میانگین عملکرد دانه در شرایط تنش و بدون تنش نشان داد که مناسب­ترین شاخص­ها برای غربال کردن لاین­ها­ در شرایط تنش و بدون تنش شاخص­های میانگین حسابی عملکرد (MP)، میانگین هندسی عملکرد (GMP) و شاخص تحمل به تنش (STI) هستند. در تجزیه خوشه­ای براساس شاخص­های مقاومت به خشکی در سطح آبیاری 120 و 160 میلیمتر تبخیر، لاین­های 224، 255، 277 و رقم روشن در گروه برتر قرار گرفتند. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation and Grouping of Bread Wheat Recombinant Inbred Lines Using Tolerance Indices to Water Deficit

نویسندگان [English]

  • Arezoo Sobhani Gheshlagh 1
  • Saaid Aharizad 2
  • Seyed Abolghasem Mohammadi 2
  • Farhad Farahvash 1
چکیده [English]

To evaluate response of bread wheat recombinant inbred lines to drought stress, an experiment was conducted using split plot based on completely randomized blocks design with three replications at research station of agriculture college of Islamic Azad University of Tabriz during 1389. The main factor included three irrigation levels (80, 120 and 160 mm evaporation from class A pan) and sub-factor consisted of 23 recombination inbred lines along with their parents (Super head and Roshan varieties). In this study five stress tolerance indices i.e. Stress Susceptibility Index (SSI), Tolerance Index (TOL), Mean Productivity (MP), Geometric Mean Productivity (GMP) and Stress Tolerance Index (STI) based on grain yield of the lines were calculated under stress and non- stress conditions. Highest Mean Productivity, Geometric Mean Productivity and Stress Tolerance Index at 120 and 160 evaporation were common belonged to the lines number 212, 224, 255, 277 and Roshan variety. Line number 244 had the minimum SSI and TOL at 120 mm, whereas  line 241 had the lowest SSI and TOL under 160 mm. The study of correlation between the indices and mean grain yield showed among the criteria MP, GMP and STI are reliable indices for screening of the lines under stress and non-stress conditions. At cluster analysis based on quantitative criteria for stress resistance at 120 and 160 mm evaporation, lines number 224, 255, 277 and Roshan variety were grouped in superior cluster.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bread wheat
  • Cluster analysis
  • Drought Stress
  • Recombinant inbred lines
  • Stress tolerance indices