اثر آللوپاتی عصاره و بقایای علف هرز مَرغ(Cynodon dactylon L.) بر گندم (Triticum aestivum L.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

چکیده

با توجه به اهمیت و فراوانی علف ‌‌هرز مَرغ در مزارع گندم، این بررسی با هدف ارزیابی اثرات آللوپاتیک این علف ­هرز بر گندم به صورت آزمایش فاکتوریل در سه تکرار در شرایط آزمایشگاهی، گلخانه­ای و مزرعه­ای در سال 1387 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل عصاره‌ی حاصل از اندام‌های مختلف مَرغ در پنج سطح: عصاره‌ی برگ، ساقه، ریشه و کل گیاه مَرغ و آب مقطر به عنوان شاهد، و غلظت‌های مختلف عصاره‌ی حاصل از اندام‌های این علف­هرز در چهار سطح: عصاره با غلظت 20، 10، هفت و پنج درصد بود. تیمارهای عصاره منجر به کاهش جوانه‌زنی و مؤلفه‌های آن نسبت به شاهد شد. بیشترین اثر کاهشی بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی را عصاره‌ی ریشه و کل اندام‌ها داشت. در بررسی گلخانه‌ای افزایش غلظت عصاره از پنج تا 20 درصد، کاهش معنی‌داری را در کلیه­ی صفات باعث شد. میزان کاهش تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه نسبت به شرایط شاهد در تیمار با غلظت‌ 20 درصد به‌ترتیب 89، 76 و96 درصد بود. در شرایط مزرعه‌ای اضافه شدن بقایای این علف­هرز چه به صورت عصاره و چه به صورت بقایای پودر شده، نتایج حاصل از بررسی گلخانه‌ای را تایید کرد. عصاره و پودر حاصل از ریشه و کل اندام‌های گیاهی بیشترین اثرات منفی و عصاره و پودر ساقه و برگ کمترین اثرات منفی را بر گندم گذاشتند. در شرایط مزرعه‌ای تیمار عصاره‌ی مَرغ 71 درصد و اضافه کردن پودر حاصل از بقایای این علف­هرز 81 درصد عملکرد گندم را کاهش داد. دلیل اثر بیشتر بقایا نسبت به اضافه شدن عصاره، احتمالاً آزاد سازی تدریجی مواد آللوپاتیک در طول دوره­ی رشد و اثرات دراز مدت آنها بر فرآیند رشد و تولید می­تواند باشد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Allelopatic Effect of Bermudagrass (Cynodon dactylon L.) Extract and Residues on Wheat (Triticum aestivum L.)

نویسنده [English]

  • Mehrdad Yarnia
چکیده [English]

With regards to the importance and frequency of bermuda-grass (Cynodon dactylon L.) in wheat fields an experiment was conducted using factorial design in three replicates to evaluate allelopathic effects of different parts extract and residues of bermuda-grass in different concentrations on wheat germination and yield in 2008. Five levels of organ extracts as control, leaf, shoot, root and intact plant extract of bermuda-grass in four concentrations as 20, 10, 7, and 5 % were used. All extracts decreased germination and its components in wheat. The highest decreasing effect was belonged to the root and intact plant extract. In glasshouse, increasing extract concentration from 5 to 20% decreased all attributes significantly. Decrease in seed number per plant, 100-kernel weight and yield in 20% was 89, 769 and 96% less than control, respectively. Field trial confirmed glasshouse results. Generally, root and intact plant extract and residual had higher growth restriction than shoot and leaf residuals and extract on wheat attributes. In field condition, applying bermuda-grass extract decreased 71% and residual 81% of wheat yield. It may be depends on gradual leaching of allelochemicals from residuals of bermuda-grass in growth period that affect growth and yield of wheat.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allelopathic
  • Cynodon dactylon L
  • Extract
  • Residues
  • Wheat