تاثیر پیش‌تیمار با سالیسیلیک اسید بر روابط شاخص‌های رشد و عملکرد در گیاه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه زنجان

2 استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان

چکیده

سالیسیلیک اسید ازجمله هورمون‌های گیاهی است که اثرات بهبود دهنده‌ای روی رشد و عملکرد گیاهان تحت شرایط مختلف محیطی دارد و می‌تواند بعنوان یک تنظیم کننده رشد جهت بهبود رشد گیاه در شرایط تنش آب مورد استفاده قرار گیرد. به منظور بررسی تاثیر سالیسیلیک اسید روی شاخص‌های رشد و عملکرد در گیاه گلرنگ آزمایشی به صورت اسپیلت، اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. تنش خشکی به عنوان کرت اصلی در دو سطح آبیاری منظم و قطع کامل آبیاری بعد از گلدهی، ژنوتیپ های گلرنگ (رقم محلی اصفهان، Gilla، Lesaf ، Dincer) بعنوان کرت فرعی و سطوح پیش‌تیمار (در 5 سطح شامل سطوح صفر، 700، 1400، 2100، 2800 میکرومولار) به عنوان کرت فرعی فرعی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد گیاهانی که به‌ صورت منظم آبیاری شده بودند دارای بیشترین شاخص سطح برگ (LAI)، دوام سطح برگ (LAD)، سرعت جذب خالص (NAR)، عملکرد دانه و شاخص برداشت دانه و روغن نسبت به گیاهانی بودند که بعد از شروع گلدهی آبیاری آن­ها قطع شده بود. اعمال تنش موجب زوال سریع سطح برگ و کاهش دوره سبزمانی گردید. در بین ارقام، رقمDincer  و پس از آن Leasf در هر دو شرایط آبیاری منظم و تنش دارای بیشترین LAI، وزن مخصوص برگ (SLW)، LAD، NAR، عملکرد دانه، شاخص برداشت دانه و روغن بودند. در بین ارقام، رقم Dincer دارای کمترین نسبت سطح برگ (LAR) بود. در مقابل، رقم Gilla نسبت به سایر ارقام دارای بیشترین LAR و کمترین عملکرد دانه بود. در تیمار آبیاری منظم گیاهانی که بذورشان با غلظت 2800 میکرومولار سالیسیلیک اسید پیش‌تیمار شده بودند دارای بیشترین مقادیر شاخص‌های رشد و عملکرد دانه بودند. درحالیکه در شرایط اعمال تنش پس از گلدهی، گیاهان حاصل از پیش‌تیمار با 1400 میکرومولار سالیسیلیک اسید کارکرد بهتری را نشان دادند. احتمالا، به دلیل توسعه بیشتر سطح برگ در گیاهان تیمار شده با غلظت‌های بالاتر سالیسیلیک اسید، این گیاهان تعرق و تخلیه بیشتری از آب موجود در خاک را انجام داده‌اند که درنتیجه برای مرحله پر کردن دانه رطوبت کافی در خاک نمانده و تیمارهایی با توسعه کمتر سطح برگ در این شرایط موفق‌تر عمل کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Priming by Salicylic Acid on Yield and Growth Indices of Safflower (Carthamus tinctorus L.) Plants Under end Season Drought Stress

نویسندگان [English]

  • R Baljain 1
  • F Shekari 2
چکیده [English]

Salicylic acid is a plant hormone which had enhancing effects on growth and yield of plants under different environmental conditions. It is proposed, salicylic acid could be used as growth regulator for improving plant growth under water stress conditions. The effects of salicylic acid on yield and growth indices on safflower plants was investigated in a split, split plot in complete randomized block design. Water stress in two levels, normal irrigation and cut off irrigation after flowering, as main plot, safflower genotypes in four levels, including Isfehan Local, Gilla, Lesaf and Dincer, as sub plots and priming in five levels, including 0, 700, 1400, 2100 and 2800 µM salicylic acid as sub, sub plot were studied. Results showed that plants in normal conditions had highest leaf area index (LAI), leaf area duration (LAD), net assimilation rate (NAR), seed yield and seed and oil harvest index compared to plants in stress conditions. Water stress leads to rapid decrease in leaf area and decrease of greenness period. Among the genotypes, Dincer and follow it, Lesaf in both irrigated and stress conditions had highest LAI, specific leaf weight, LAD, NAR, seed yield and seed and oil harvest index. Also, Dicer had lowest leaf area ratio (LAR). By contrast, Gilla had highest LAR and lowest seed yield. In irrigated plots, plants which primed with 2800 µM salicylic acid had highest seed yield and growth indices. On the other hand, under stress condition treated plants with 1400 µM salicylic acid had better performance. It is possible in higher priming levels, plants had more leaf area and because of higher transpiration and rapid loss of storage soil water, they had not enough moisture in grain filling period. Therefore, treatments with lower leaf area had better performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Leaf area duration
  • Leaf area ratio
  • Net assimilation rate
  • Priming
  • Safflower
  • Salicylic acid