اثر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر خواص خاک رسی و عملکرد گندم در تناوب با نخود در شرایط دیم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور

2 دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

چکیده

برای دست­یابی به روش خاک‌ورزی مناسب در تناوب گندم با نخود، پنج روش خاک‌ورزی مختلف  شامل
1- گاوآهن برگرداندار + غلطک (1T- روش مرسوم)­. 2- گاوآهن قلمی + غلطک (2T). 3- سیکلوتیلر (3T). 4- پنجه غازی+ غلطک (4T) 5- بی خاک ورزی (5T)، به مدت پنج سال در ایستگاه تحقیقات دیم مراغه در چهار تکرار به صورت طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی اجراء گردید. خواص فیزیکی و شیمیایی خاک به همراه عملکرد محصول گندم اندازه­گیری شد. نتایج تجزیه آماری نشان داد که اثر روش خاک‌ورزی بر روی جرم مخصوص ظاهری خاک معنی‌دار بوده و 1T با میانگین 23/1 گرم بر سانتی‌متر مکعب بیشترین تاثیر در کاهش تراکم را داشته و با 4T و 3T در یک کلاس قرار گرفت.  5T با میانگین 34/1 گرم بر سانتی‌متر مکعب بیشترین میزان جرم مخصوص را داشت. از میان خواص خاک، اختلاف بین تیمارها از نظر واکنش خاک معنی‌دار و 5T با میانگین 39/7 نسبت به سایر تیمارها کمترین مقدار را داشت. از نظر کربن آلی اختلاف بین تیمارها معنی­دار نبود ولی نتایج، افزایش کربن آلی در 2T و 4T و 5T را نسبت به روش مرسوم نشان داد. اختلاف بین روش­های مختلف خاک‌ورزی از نظر رطوبت در خاک معنی­دار نشد. نتایج نشان داد، تیمارهایی که کمترین جرم مخصوص ظاهری خاک را داشتند نسبت به تیمارهای دیگر دارای رطوبت بیشتری بودند. از نظر عملکرد محصول اختلاف بین تیمارها معنی‌دار نشد. با توجه به نتایج بدست آمده و مزایای هر یک از روش­های مختلف خاک‌ورزی می‌توان روش­های کم خاک‌ورزی 2T یا 4T را به جای روش مرسوم 1T پیشنهاد نمود. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Different Tillage Methods Impacts on a Clay Soil Properties and Wheat Production in Rotation with Chickpea under Rainfed Condition

نویسندگان [English]

  • R Rahimzadeh 1
  • H Navid 2
چکیده [English]

         Regarding to suitable tillage system achievement for wheat production in rotation with chickpea cultivation, five different tillage methods were examined during the 5 years (2004-08) in Dryland Agricultural Research Institute (DARI) of Maragheh with four replicates in randomized complete block design (RCBD). The five tillage treatments were T1= moldboard plow + roller, T2= chisel plow + roller, T3= cyclotiler, T4= sweep + roller and T5= no-tillage. Soil physical and chemical properties accompanied with wheat production were measured. Results obtained by statistical analysis showed that the treatments had significant effects on bulk density (BD) and soil pH. T1 (1.23 gr/cm3 in average) had most effect on decrease of soil compaction although; the differences were not significant compared with T4 and T3. T5 (1.34 gr/cm3 in average) had Maximum BD. T5 (7.39 in average) had minimum pH in compared with other treatments. The treatments had no significant in Organic mater (OC), but T5 and reduced tillage (T2 and T4) tended to increase the OC. The treatments had no significant differences in soil moisture. The results showed that decreased of BD, tended to increase soil moisture. The combine analysis showed that the treatments had no significant differences in grain yield. According to result and advantages of different tillage methods, T2 and T4 could be suggested instead of T1. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dry land
  • Rotation
  • Soil properties
  • Tillage
  • Yield

مراجع

آسودار م ا و سبزه­زار ه ، 1387. خاکورزی: اصول  عملکرد ماشین ، مرکز آموزش کشاورزی.
جوادی ا، رحیم زاده ر و یاوری ا،1383. مقایسه روش­های کاشت سنتی و مکانیزه در سطوح مختلف تراکم بذر و تاثیر آن بر عملکرد نخود دیم. مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی . شماره 5. صفحه 59 تا 78.
حاج عباسی م­ع، 1378. شرایط فیزیکی خاک و ریشه گیاهان. انتشارات غزال. اصفهان.
ذاکری ح و کاظمی ن. 1385.  نظام‌های خاک‌ورزی در کشاورزی پایدار. انتشارات دانشگاه ایلام.
رحیم­زاده ر و رنجبر ف  الف، 1386. مکانیزاسیون نخود: بررسی اثر عملیات زراعی و امکان برداشت مکانیزه نخود در شرایط دیم (گزارش نهایی طرح). شماره 1267. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم.
رحیم­زاده ر و رنجبر ف ب، 1386. مکانیزاسیون عدس: بررسی اثر عملیات زراعی و امکان برداشت مکانیزه  عدس در شرایط دیم (گزارش نهایی طرح). شماره 1326. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم.
سرمدنیا غ و کوچکی ع، 1371. جنبه­های فیزیولو‍ژیکی زراعت دیم. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
طباطبائی فر ا، ندرلو ل، جوادی کیا پ و شیرکوند ح، 1387. سیستم­های خاک‌ورزی و داشت محصول. جهاد دانشگاهی اصفهان.
قیاسی م­ف، 1370. گزارش مطالعات خاکشناسی تفضیلی ‌ایستگاه تحقیقات ‌کشاورزی مراغه. انتشارات مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجانشرقی.
Anonymous, 1990. Farm resource management program. Annual report for 1990. ICARDA. Allepo, Syria .
Anonymous, 1992. Farm resource management program . Annual report for 1992. ICARDA . Allepo , Syria .
Arshad MA, Franzluebbers AJ and GillKS, 1999.Improving barley yield on an acidic Boralf with crop rotation, and zero tillage. Soil and tillage research 50(1): 47 – 53.
Brengle KC, 1982. Principles and practices of dryland farming. ColoradoAssociatedUniversity press .Boulder. Colorado 309.
Diekmenn J, Bansal RK and Monroe GE, 1994. Developing and delivering mechanization for cool season food legume. Kuwer academic publisher. Netherlands.
Durutan N, Meyveci K, Karaca M, Avci M and Eyuboglu H, 1990. Annual cropping under dryland in Turkey.in The role of legumes in farming systems of Mediterranean areas. Kluwer Academic Publishers.
Hillel D, 1982. Introduction to soil physics. Academic Press, New York.
Lopez-Bellido L, Fuentes M, Castillo JE, Lopes-Garrido FJ and Fernandez EJ, 1996. Long term tillage, crop rotation, and nitrogen fertilizer effects on wheat yield under rained Mediterranean condition. Agronomy  journal (USA) 88(5) :783-791.
Mejahed El and  Sander KD, 1998. Rotation, tillage and fertilizer effects on wheat-based rain fed crop rotation in semiarid Morocco. Pp. 442-454. Proceeding of third European conference on grain legumes. Valladolid, Spain.
Unger PW, 1978. Straw mulch rate effect on soil water storage and sorghum yield . Soil Science Society of American Journal  42: 486 - 491.
Unger PW and McCalla TM, 1980.Conservation tillage systems. Advances in Agrono. 33: 1-58.
 
 
 
   
 
دانش کشاورزی وتولید پایدار
دوره 21، شماره 1 - شماره پیاپی 1
اردیبهشت 1390
صفحه 29-41

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار