اثر تاریخ نشاءکاری بر عملکرد و برخی صفات مهم زراعی ارقام کلزا در اراضی شالیزاری گیلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مؤسسه تحقیقات برنج کشور

2 مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور

3 دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان

چکیده

اثر تاریخ نشاءکاری بر عملکرد و برخی صفات مهم زراعی ارقام امید بخش کلزا در سال­های زراعی 86-1383 به مدت سه سال در اراضی شالیزاری مؤسسه تحقیقات برنج کشور به مرحله اجرا درآمد. بررسی  به صورت آزمایش کرت­های خرد شده در قالب طرح  پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گردید. تیمارهای آزمایشی شامل 5 تاریخ نشاءکاری 1 و 15 آبان و 1، 15 و 30 آذر به عنوان کرت­های اصلی و ارقامHyola401, Hyola308, RGS003  و PF7045/91 به عنوان کرت­های فرعی منظور شدند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب نشان داد که بین سال­های مورد آزمایش، تاریخ­های نشاءکاری و ارقام کلزا از نظر صفات مورد بررسی تفاوت معنی­داری وجود داشت. در بین تاریخ­های نشاءکاری، تاریخ نشاءکاری دوم بیشترین عملکرد دانه، روغن و عملکرد بیولوژیکی را به ترتیب با میانگین 2740، 1208 و 8125 کیلوگرم در هکتار تولید نمود. بین ارقام کلزا، رقم Hyola401 با میانگین 2852، 1265 و 8284 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه، روغن و عملکرد بیولوژیکی را به خود اختصاص داد. تاریخ نشاءکاری دوم با میانگین 95/33 درصد بیشترین  و تاریخ پنجم با میانگین 20/30 درصد کمترین  شاخص برداشت را دارا بودند. از نظر صفت زودرسی رقم Hyola308 با میانگین 8/173 روز رتبه اول را به خود اختصاص داد. بیشترین طول دوره رویش در تاریخ نشاءکاری اول و رقم PF7045/91 با میانگین 208 روز مشاهده شد. ارقام  Hyola401و Hyola308 به ترتیب با میانگین 30/5 و 26/5  سانتی­متر بیشترین طول خورجین را دارا بودند. تاریخ نشاءکاری اول با میانگین ارتفاع 1/135 سانتی­متر بیشترین ارتفاع بوته را به خود اختصاص داد. رقم PF7045/91 بیشترین ارتفاع گیاه و ارتفاع پائین­ترین شاخه خورجین­دار را داشت. براساس نتایج این آزمایش به نظر می‌رسد، روش کشت نشایی ارقام کلزا در زمان مناسب (تاریخ 1 آبان تا 1 آذر) روش موثری در راستای گسترش زراعت کلزا و منجر به حصول حداکثر عملکرد دانه و شاخص برداشت می­گردد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Transplanting Date on Yield and Some Important Traits of Rapeseed Cultivars in Paddy Field of Guilan -Iran

نویسندگان [English]

  • M Rabiee 1
  • F Alinia 2
  • P Tousi Kehal 3
چکیده [English]

The effect of transplanting date on yield and some important traits of promising rapeseed cultivars was investigated in paddy fields of Rice Research Institute of Iran in Rasht during 2004-2007 cropping seasons for three years. The experiment was conducted in a split plot based on randomized complete block design with three replications. Five transplanting dates of October 23, November 6 and 22 and December 6 and 21 were arranged in main plots and four rapeseed cultivars, Hyola 401, Hyola 308, RGS003 and PF7045/91 were included in main and sub plots, respectively. The results of the combined analysis of variance showed that significant differences exist between the cropping years, transplanting dates and rapeseed cultivars in most traits. Second planting date produced the highest grain, oil and biological yields with averages of 2740, 1208 and 8125Kg ha-1, respectively. Among the cultivars, Hyola 401 with averages of 2852, 1265 and 8284 Kg ha-1, produced the highest grain, oil and biological yields, respectively. Second planting date produced the highest harvest index with average of 33.95% and fifth planting date produced the lowest harvest index with average of 30.20%. Hyola 308 cultivar with average of 173.8 days for maturity was in the first rank. The highest growth period was observed for first planting date and PF7045/91 cultivar with average of 208 days. Hyola 401 with average of 5.30 cm and Hyola 308 with average of 5.26 cm produced the highest silique length. First planting date produced the highest plant height with average of 135.1 cm and PF7045/91 cultivar produced the highest plant height and height of the lowest silique branch. Based on the results, it seems that the transplanting method for rapeseed cultivars in optimum time (October 23 to November 22) can be an effective method in canola culture in Guilan province, and will produce the highest grain yield and harvest index.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Paddy field
  • Rapeseed cultivars
  • Transplanting date
  • Yield

مراجع

احمدی م، 1379. چین پیشتاز تحقیقات و کشت کلزا در جهان. ماهنامه زیتون، شماره 145، صفحه­های 3 تا 14.
امیدی ح، طهماسبی سروستانی ز، قلاوند ا و مدرس ثانوی س ع م، 1384. اثر سیستم­های خاک ورزی و فواصل ردیف بر عملکرد دانه و درصد روغن دو رقم کلزا. مجله علوم زراعی ایران، جلد هفتم، شماره2، صفحه­های 97 تا 111.
امیری اوغان  ح، فرجی ا، بهمرام ر و رامئه و، 1383. نتایج تحقیقات کلزا. موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر.
حاجی زاده ع، 1381. بررسی جایگاه دانه­های روغنی در اقتصاد ملی. ماهنامه صنعت روغن نباتی. پیش شماره.
خواجه پور م، 1379. اصول و مبانی زراعت. انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان.
راهنما ع، 1381. بررسی فنی و اقتصادی تولید کلزا در دو روش کاشت مستقیم و نشاکاری در تاریخ کاشت‌های مختلف در استان خوزستان. نتایج تحقیقات به زراعی کلزا در سال زراعی 82-1381. بخش تحقیقات دانه‌های روغنی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر. صفحه­های 29 تا 31.
ربیعی م ، کریمی م م و صفا  ف، 1383. مطالعه اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و صفات زراعی ارقام کلزا به عنوان کشت دوم بعد از برنج در منطقه کوچصفهان ، مجله علوم کشاورزی ایران، جلد سی و پنجم، شماره 1، صفحه­های 177 تا 187.
عسگری ع و مرادی دالینی ا، 1386. ارزیابی عملکرد، اجرای عملکرد و خصوصیات رویشی ارقام کلزا در تاریخ­های کاشت مختلف در منطقه حاجی­آباد هرمزگان. مجله نهال و بذر. جلد سوم، شماره 3، صفحه­های 419 تا 430.
فتحی ق، بنی سعدی ع، سیادت س و ابراهیم پور ف، 1382. تأثیر سطوح مختلف نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد دانه کلزا رقم PF7045.91  در شرایط آب و هوایی خوزستان. مجله علمی کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز، جلد بیست و پنجم، شماره یک، صفحه­های  43 تا 58.
قبادی م، بخشنده ع، فتحی ق، قرینه م، عالمی سعید خ و نادری ا، 1385. اثر تاریخ کاشت و تنش گرما در مرحله گلدهی بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد رقم هایولا 401 (Brassica napus L.). مجله علوم زراعی ایران. جلد هشتم، شماره یک، صفحه­های 46 تا 57.
کافی م، لاهوتی م، زند الف، شریفی ح  و گلدانی، م، 1381.فیزیولوژی گیاهی )جلد اول). ترجمه. چاپ دوم. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
مارالیان ح، سیف امیری، ص و محمودی ر، 1386. اثر تاریخ کاشت بر رشد رویشی و عملکرد 4 رقم کلزا در منطقه مغان. مجله پژوهش کشاورزی آب، خاک و گیاه در کشاورزی. جلد هفتم، شماره 3، صفحه­های215 تا 222.
نصیری م و ربیعی م، 1382. نشریه زراعت کلزا در شالیزار. موسسه تحقیقات برنج کشور.
Allen EJ and Morgan DG, 1971. A physiological analysis of the growth of oil seed rape. J Agric Sci 77: 339-341.
Diepen brock W, 2000. Yield analysis of winter oil seed rape: A review. Field Crops Res 67: 35-49.
Jenkins PD and Leich MH, 1986. Effect of sowing date on the growth and yield of winter oilseed rape (Brassica napus L.). J Agric Sci Cam 105: 405-420.
Leach JE, Darby R and Rawlinson CJ, 1994. Factors affecting growth and yield of winter oilseed rape. J Agric Sci Cam 71: 722-727.
Mahan J R, McMicheal BL and Wanjura DF, 1995.Methods for reducing the adverse effects of temperature stress on plants: A review. Environ Exp Bot Cam 35: 251-258.
McGregor DI, 1981. Pattern of flower and pod development in rapeseed. Can J Plant Sci cam 61: 275-282.
MendhamNJ, Russell J and Jarosz NK, 1990. Response to sowing time of three contrasting Australian cultivars of oilseed rape (Brassica napus). J Agric Sci Cam 114: 275-283.
MendhamNJ, Chipway PA and Scott RK, 1981. The effects of delayed sowing and weather on growth, development and yield of winter oil seed rape (Brassica napus L.). J Agric Sci Cam
 96: 389-416.
Ozer H, 2003. Sowing date and nitrogen rate effects on growth, yield and yield components of two summer rapeseed cultivars. Europ J Agron 19: 453-463.
Potts MJ and Gardiner W, 1980. The potential of spring oilseed rape in the west of Scotland. Experimenal Husbandry 36 (4): 64-74.
Rao MS and MendhamNJ, 1991. Comparison of chinoli (Brassica campestris subsp. oleifere× subsp. chinensis), and B. napus oilseed rape using different growth regulators, plant population, densities and irrigation treatments. J Agric Sci Cam 117: 117-187.
Robertson MJ and Holland JF, 2004. Production risk of canola in the semi-arid subtropics of Australia. Aust J Agric Res 55: 525-538.
Scarisbrick DH, Daniels RW, Alcock M, 1981. The effect of sowing date on the yield and yield components of spring oilseed rape. J Agric Sci Cam 97: 189-195.
Sun WC, Pan QY, An X and Yang YP, 1991. Brassica and Brassica- related oilseed crops in Gansu, China. Pp. 1130- 1135. In: McGregor, O. I. (ed.). Proceedings of the eighth International Rapeseed Congress, Sascatoon, Canada.
Taylor AJ and Smith CJ, 1992. Effect of sowing date and seeding rate on yield and yield components of irrigated canola (B. napus L.) grown on a red- brown earth in south eastern Australia. Aust J Agric Res  43 (7): 1629-1641.
Walch H, 1992. Is it possible to sow rape with the combine harvester. (DLG F. R.). Mitteilungen Germany 107(6): 42-43.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار