اثرات قطع آبیاری در دو مرحله مهم رشد بر خصوصیات زراعی گندم نان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

2 بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

3 ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آّبادغرب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

10.22034/saps.2023.55342.2995

چکیده

این تحقیق با هدف بررسی عملکرد دانه شش رقم گندم نان در شرایط قطع آبیاری در دو مرحله مهم رشدی و نیز مشخص کردن دامنه تأثیر مراحل مختلف آبیاری بر عملکرد دانه، انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار و در چهار شرایط مجزا در دو سال زراعی اجرا گردید. در هر یک از مراحل اعمال تنش، برای جلوگیری از ورود آب باران به پلات‎ها، از Rain Shelter استفاده گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات در همه محیط‏ها نشان داد ارقام و سایتها از نظر همه صفات اختلاف بسیار معنی‌داری با یکدیگر دارند. ارقام میهن و سیروان با 8321 و 7722 کیلوگرم در هکتار به‎ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را دارا بودند. میانگین کاهش عملکرد دانه ارقام تحت شرایط تنش خشکی در مرحله طویل شدن ساقه، تنش آخر فصل و تنش آخر فصل منضم به یک مرحله آبیاری در موعد شیری پرشدن دانه به‎ترتیب برابر 27/20، 94/27 و 39/14 درصد نسبت به شرایط نرمال بود. اثر محیط بر تغییرات صفات، دو برابر اثر ژنوتیپ و هفت برابر اثر ژنوتیپ × محیط بود. نتایج حاصله، دانش ما را در خصوص پیشرفت فنولوژیکی این شش رقم گندم بهبود بخشید که می‎تواند سبب بهبود حفظ آب در دسترس از طریق انجام آبیاری بر اساس مراحل حساس فنولوژیکی و نیز سهم آن‏ها در عملکرد نهایی گردد. GGE بای‏پلات، در تمایز ژنوتیپ‏ها در محیط‏های گوناگون، کاراتر از تجزیه واریانس بود. رقم میهن به دلیل ویژگی‎های بالقوه بالا، برای بکارگیری در برنامه‎های اصلاحی آتی در شرایط تنش خشکی توصیه می‎شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Water Cut Effects at Two Important Growth Stages on Agronomic Traits of Bread Wheat

نویسندگان [English]

  • Shahryar Sasani 1
  • Reza Amiri 2
  • Rasoul Jalilian 3
1 Crop and Horticultural Sciences Research Department, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Kermanshah, Iran
2 Crop and Horticultural Sciences Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Khorramabad, Iran
3 Eslamabad-e-Gharb Agricultural Research Station, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Centre, AREEO, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

This research was conducted to investigate the kernel yield of six bread wheat cultivars under irrigation cut conditions at two important stages of development and to determine the scope of different irrigation stages on grain yield. The experiment was conducted as randomized complete blocks design with three replicates under four different conditions across two cropping years. Portable rainout shelters were installed to protect the crop from rainfall during drought stress treatments. Combined analysis of variance across all environments indicated high significant genotypic and environmental differences for all the traits. Cultivars “Mihan” and “Sirwan” with 8321 and 7722 kg/ha had the highest and lowest kernel yield, respectively. The reduction of kernel yield was 20.27, 27.94 and 14.39% under stem elongation drought stress, terminal drought stress and terminal drought stress irrigated at milk development stage, respectively compared to normal irrigation conditions. The influence of environment on variation of the traits was twice as large as genotype and seven times as large as genotype by environment interaction. Current research has improved our knowledge of these six latest popular wheat phenological developments, which can improve water conservation through an efficient irrigation approach based on the sensitivity of the phenological growth stage and their contribution toward final yield. GGE biplot was shown to be more informative than analysis of variance for distinguishing response of cultivars in different environments. The cultivar “Mihan” for incorporating its high potential traits is recommended for future breeding programs under drought stress conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bread wheat
  • Developmental stages
  • Drought stress
  • GYT biplot
  • Kernel yield
دانش کشاورزی وتولید پایدار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 30 دی 1403

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار